Đề thi Cuối kì 1 Ngữ văn 9 Kết nối tri thức 2024 (Đề 4)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 4
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Lược dẫn: Trương Ba là một người làm vườn hiền lành, nho nhã, có tài
đánh cờ, vì sự bất cẩn của Nam Tào mà phải chết. Đế Thích, một vị tiên
cờ vốn thích chơi cờ với Trương Ba, đã cứu cho Trương Ba sống lại bằng
cách nhập hồn Trương Ba vào xác anh hàng thịt mới qua đời. Đoạn trích
dưới đây là màn đối thoại giữa Trương Ba với vợ, khi Trương Ba đã sống
lại trong thân xác của anh hàng thịt.
Hồn Trương Ba: Như vậy thì suýt nữa là tôi chết hẳn bà nhỉ?
Vợ Trương Ba: May mà có ông Đế Thích…
Hồn Trương Ba: Kinh thật! Chết hẳn không được sống nữa! (Ngẫm
nghĩ). Ai bảo không sợ chết là nói khoác, chứ tôi, tôi sợ lắm. Cứ nghĩ
đáng nhẽ mình… là lại sợ. May quá, mình lại được sống, lại được đi lại,
làm lụng, trông thấy mặt trời, được ăn những trái cây trong vườn, ngửi
mùi hoa ngâu, hoa lý trước thềm, uống nước chè tươi bà nấu... Lại được
bên bà, nhìn thấy bà… Sống, thật là lý thú!
Vợ Trương Ba (Rụt rè): Nhưng…nhưng… ông đã…
Hồn Trương Ba: Đã khác hẳn trước, phải không? (Rầu rĩ). Bà đã quen
hình vóc này của tôi chưa?
Vợ Trương Ba: Đã gần một tháng, cũng… cũng quen dần ông ạ!
Hồn Trương Ba: Vậy là sao… Tôi vẫn chưa quen được! Cái thân xác có
phải bộ quần áo đâu mà dễ quen, dễ đổi. Có khi người ngoài nhìn vào còn
dễ quen chứ chính bản thân mình thì… Đã gần một tháng, tôi là tôi mà cứ
như không phải là tôi… Trước kia tôi đâu có biết anh hàng thịt này là ai...
(Ngắm nghía lại tay chân mình). Cái thân xác cũ của tôi, tôi mang đã năm
mươi năm, chứ cái thân xác cồng kềnh này... (Lắc đầu).
Vợ Trương Ba: Quen dần… nhưng mà… Lắm lúc không hiểu sao tôi
vẫn nhớ tới hình vóc ông hôm qua, lại thương cho cái người nằm dưới đất ấy…
Hồn Trương Ba: Người nào? Dưới đất chỉ là cái xác… Thế mà bà bảo:
Chỉ có cái hồn mới là đáng kể! Thân xác là kẻ khác nhưng hồn vẫn là mình cơ mà!
Vợ Trương Ba: Tôi hỏi thật, từ hôm mang thân anh hàng thịt, mình thấy
trong người thế nào, có như xưa không?
Hồn Trương Ba: Tôi khỏi hẳn cái chứng đau lưng với bệnh hen suyễn.
Người thấy khoẻ mạnh lắm. Anh hàng thịt này là người lực lưỡng to béo nhất chợ mà.
Vợ Trương Ba: Giờ một bữa ông ăn tám, chín bát cơm. Trước ông ăn
yếu lắm. Mà giờ ông lại hay đòi uống rượu.
Hồn Trương Ba (Ngại ngùng): Chẳng hiểu tại sao. Chắc vì anh hàng thịt
nghiện rượu. Xưa tôi ghét nhất cái thứ đó! Bây giờ tôi vẫn ghét, nhưng
cái thân xác tôi mang đã quen với thói cũ của nó…
Vợ Trương Ba (Ngậm ngùi): Bây giờ ông trẻ hơn xưa đến hơn hai mươi
tuổi, anh hàng thịt mới ngoài ba mươi mà… Ông sức vóc như thế, mắt
ông còn tinh, tóc ông đen nhánh còn tôi đã già rồi, tôi đã là bà lão rồi…
Hồn Trương Ba: Kìa bà nó… Thì tôi có muốn thế đâu!
Vợ Trương Ba: Chiều qua ông lại sang nhà hàng thịt à?
Hồn Trương Ba: Bà vợ ông ta cứ sang đây! Bà ấy đã hiểu ra rằng tôi
không phải là ông hàng thịt nhưng bà ấy vẫn khóc lóc, nài nỉ kêu rằng giờ
bà ấy bơ vơ không nơi nương tựa, quán hàng thịt thà chẳng ai giúp cho!
Bà ấy kể lể thảm quá, nghĩ cũng tội! Thôi chẳng gì mình cũng mượn thân
xác chồng người ta, cũng phải sang đỡ đần bà ấy ít việc nặng. Tôi lóng
nghóng có biết mổ lợn đâu, nhưng cũng phải đỡ đần bà ấy một tay.
Vợ Trương Ba: Tính ông hay thương người, mà bà ấy cứ được đằng
chân lân đằng đầu, mới đầu chỉ nói sang đây nhìn ông cho đỡ nhớ chồng,
rồi lại lằng nhằng nhờ việc nọ kia! Mà nghe đâu người ta nói mụ ta cũng
không phải người đứng đắn đâu!
Hồn Trương Ba: Ô kìa! Thì tôi có…
Vợ Trương Ba: Chồng mới chết, đã cứ sang rủ rê ông về nhà, chẳng phải
không đứng đắn là gì? Phải mụ ta được cái có nhan sắc, người cứ phây
phây ra, hai con mắt lúng la lúng liếng…
Hồn Trương Ba: Người ta thế nào liên quan gì đến tôi, bà rõ lẩn thẩn!
Vợ Trương Ba: Vâng, tôi lẩn thẩn, tôi già rồi mà…
Hồn Trương Ba: Mình thật là… (Buồn bực). Xưa nay có bao giờ mình
nói năng như vậy với tôi đâu!
(Trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt, Lưu Quang Vũ,
in trong Lưu Quang Vũ – Tuyển tập kịch, Nxb Sân khấu, Hà Nội 1994)
Trả lời câu hỏi/ Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0,5 điểm) Những nhân vật nào xuất hiện trong đoạn trích ?
Câu 2 (0,5 điểm) Chỉ rõ những lời chỉ dẫn sân khấu được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 3 (1,0 điểm) Anh/chị hãy lí giải vì sao vợ Trương Ba không hoàn
toàn vui khi Trương Ba sống lại trong thân xác anh hàng thịt?
Câu 4 (1,0 điểm) Theo anh/chị, hai hình tượng hồn Trương Ba và xác
anh hàng thịt trong đoạn trích được dùng để biểu tượng cho điều gì?
Câu 5 (1,0 điểm) Anh/chị có đồng tình với việc tác giả để hồn Trương
Ba sống lại nhờ trong xác anh hàng thịt không? Vì sao?
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Anh/chị hãy viết đoạn văn nghị luận trình bày suy nghĩ
của mình về sức mạnh của tiếng nói bản năng.
Câu 2 (4,0 điểm) Anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận về bi kịch của hồn
Trương Ba trong đoạn trích ở phần đọc hiểu. HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điểm n u Đọc 1
Nhân vật xuất hiện trong đoạn trích: Hồn 0,5 điểm hiểu
Trương Ba và vợ Trương Ba. 2
Lời chỉ dẫn sân khấu trong đoạn trích (những từ
được in nghiêng, đặt trong ngoặc đơn): ngẫm
nghĩ, rụt rè, rầu rĩ, ngắm nghía lại tay chân 0,5 điểm
mình, lắc đầu, ngại ngùng, ngậm ngùi, buồn rầu 3
Vợ Trương Ba không hoàn toàn vui khi Trương
Ba sống lại trong thân xác anh hàng thịt vì:
- Trương Ba đã có những đổi khác so với trước kia. 1,0 điểm
- Trương Ba trong thân xác anh hàng thịt trẻ
hơn, còn vợ Trương Ba thì đã già.
- Lo sợ vợ anh hàng thịt quyến rũ Trương Ba. 4
- Hồn Trương Ba là hình ảnh biểu tượng cho
những gì thuộc về đời sống tinh thần của con người. 1,0 điểm
- Xác anh hàng thịt là hình ảnh biểu tượng cho
những gì thuộc về nhu cầu bản năng của con người. 5
- Học sinh bày tỏ được quan điểm: đồng 1,0 điểm
tình/không đồng tình/vừa đồng tình vừa không đồng tình.
- HS có cách lí giải hợp lí. Gợi ý:
+ Khi sống trong xác hàng thịt Trương Ba sẽ bị