Đề thi Cuối kì 1 Ngữ văn 9 Kết nối tri thức 2024 (Đề 5)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 5
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Nỗi lòng biết ngỏ cùng ai
Thiếp trong cánh cửa chàng ngoài chân mây
Trong cửa này đã đành phận thiếp
Ngoài mây kia há kiếp chàng vay(1) ?
Những mong cá nước sum vầy
Nào ngờ đôi ngả nước mây cách vời.
Thiếp chẳng tưởng ra người chinh phụ
Chàng há từng học lũ vương tôn(2) .
Cớ sao cách trở nước non
Khiến người thôi sớm thôi hôm những sầu
Khách phong lưu đang chừng niên thiếu,
Sánh nhau cùng dan díu chữ duyên.
Nỡ nào đôi lứa thiếu niên,
Quan san để cách, hàn huyên cho đành(3)
Thưở lâm hành oanh chưa bén chưa bén liễu,
Hỏi ngày về ước nẻo quyên ca.
Nay quyên đã giục oanh già,
Ý nhi(4) lại gáy trước nhà líu lo
Thưở đăng đồ(5) mai chưa dạn gió,
Hỏi ngày về chỉ độ đào bông.
Nay đào đã quyến gió đông
Phù dung lại đã bên song bơ xờ.
(Theo Đặng Trần Côn, Đoàn Thị Điểm,
Chinh phụ ngâm khúc, NXB văn học, tr.35) * Chú thích:
(1) Vay: tiếng đệm của câu than thở
(2) Vương tôn: con nhà giàu sang, cũng có nghĩa là đi chơi xa không đoái gia đình.
(3) Quan san: cửa ải và núi non, thường dùng để chỉ đường sá xa xôi
cách trở; hàn huyên: Trò chuyện, hỏi han, tâm tình sau một thời gian xa cách.
(4) Ý nhi: chim én (yến)
(5) Đăng đồ: Lên đường đi chơi xa
Thực hiện các yêu cầu sau:
Câu 1 (0,5 điểm) Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên?
Câu 2 (0,5 điểm) Tâm trạng của người chinh phụ nảy sinh trong hoàn
cảnh nào? Nêu một chi tiết giúp em nhận biết hoàn cảnh ấy?
Câu 3 (1,0 điểm) Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp điệp ngữ
được sử dụng trong đoạn thơ:
Thưở lâm hành oanh chưa bén chưa bén liễu,
Hỏi ngày về ước nẻo quyên ca.
Nay quyên đã giục oanh già,
Ý nhi(4) lại gáy trước nhà líu lo
Thưở đăng đồ(5 )mai chưa dạn gió,
Hỏi ngày về chỉ độ đào bông.
Nay đào đã quyến gió đông
Phù dung lại đã bên song bơ xờ.
Câu 4 (1,0 điểm) Qua tâm sự của nhân vật người chinh phụ trong đoạn
trích, em có suy nghĩ gì về thân phận của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến?
Câu 5 (1,0 điểm) Đoạn trích trên đã gửi gắm đến người đọc những thông điệp ý nghĩa nào?
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày
quan điểm của bản thân về ý nghĩa của tình thương yêu trong cuộc sống.
Câu 2 (4,0 điểm) Phân tích đoạn thơ sau sau:
Người lên ngựa kẻ chia bào(1),
Rừng phong, thu đã nhuốm màu quan san(2).
Dặm hồng bụi cuốn chinh an(3),
Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh.
Người về chiếc bóng năm canh,
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi.
Vầng trăng ai xẻ làm đôi,
Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường(4)
(“Thúc Sinh từ biệt Thúy Kiều” Trích Truyện Kiều, Nguyễn Du,
NXB Văn hóa thông tin, 2002, tr. 142-143) * Chú thích:
(1) Bào : Cái áo mặc ngoài, ở đây chỉ sự dứt áo chia xa
(2) Quan san: ngụ ý chỉ sự xa xôi, cách trở
(3) Chinh an: Việc đi đường xa;
(4) Gối chiếc: Gối đơn – ngụ ý chỉ sự cô đơn; Dặm trường: Đường xa. HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điểm n u Đọc 1
Thể thơ: Song thất lục bát; 0,5 hiểu
Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm điểm 2
- Tâm trạng của người chinh phụ nảy sinh trong
hoàn cảnh: Hai vợ chồng xa cách vì người
chồng chinh chiến nơi xa, lâu ngày không có tin tức. 0,5
- Chi tiết giúp em nhận biết hoàn cảnh ấy: điểm
Thiếp trong cánh cửa chàng ngoài chân mây/
Nào ngờ đôi ngả nước mây cách vời/ Cớ sao
cách trở nước non. 3
- Biện pháp điệp ngữ được sử dụng trong đoạn
thơ: Thuở…chưa…Hỏi ngày về…nay… - Tác dụng:
+ Tạo nhịp điệu tha thiết, khắc khoải, làm cho
lời thơ sinh động, hấp dẫn, giàu tình gợi hình, gợi cảm. 1,0
+ Nhấn manh, làm nổi bật khoảng cách thời điểm
gian li biệt của hai vợ chồng.
+ Qua đó thể hiện nỗi nhớ nhung, sầu muộn và
lo lắng cho chồng của người chinh phụ. Đồng
thời cho thấy sự đồng cảm của tác giả với tình
cảnh của người chinh phụ. 4
Suy nghĩ gì về thân phận của những người phụ
nữ trong xã hội phong kiến: Số phận họ đầy bi 1,0
kịch, đáng thương, là nạn nhân của chiến tranh điểm phong kiến phi nghĩa. 5
Đoạn thơ trên đã gửi gắm đến người đọc những 1,0