Đề thi giữa học kì 2 Ngữ Văn 10 Cánh diều có đáp án (Đề 10)

SỞ GD&ĐT TỈNH
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2022 – 2023
Môn: Ngữ văn – Lớp 10 ĐỀ SỐ 10
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: NHÀ MẸ LÊ
… Nhà mẹ Lê là một gia đình một người mẹ với mười một ngươì con. Bác
Lê là một người đàn bà quê chắc chắn và thấp bé, da mặt và chân tay nhăn nheo
như một quả trám khô. Khi bác mới đến phố, ai ai cũng chú ý đến đám con của
bác: mười một đứa, mà đứa lớn mới có mười bảy tuổi! Đứa bé nhất hãy còn bế trên
tay. Mẹ con bác ta ở một căn nhà lá. Chừng ấy người chen chúc trong một khoảng
rộng độ bằng hai chiếc chiếu, có mỗi một chiếc giường nan gãy nát. Mùa rét thì trải
ổ rơm đầy nhà, mẹ con cùng nằm ngủ trên đó, trông như một cái ổ chó, chó mẹ và
chó con lúc nhúc. Đối với người nghèo như bác một chỗ ở như thế cũng tươm tất
lắm rồi. Nhưng còn cách kiếm ăn? Bác Lê chật vật, khó khăn suốt ngày cũng
không đủ nuôi từng ấy đứa con. Từ buổi sáng tinh sương, mùa nực cũng như mùa
rét, bác ta đã phải trở dậy để đi làm mướn cho những người trong làng. Những
ngày có người mướn ấy, tuy bác phải làm vất vả, nhưng chắc chắn buổi tối được
mấy bát gạo và mấy đồng xu về nuôi lũ con đói đợi ở nhà.
Đó là những ngày sung sướng. Nhưng đến mùa rét, khi các ruộng lúa đã gặt
rồi, cánh đồng chỉ còn trơ cuống rạ, dưới gió bấc lạnh như lưỡi dao sắc khía vào
da, bác Lê lo sợ, vì không ai mướn bác làm việc gì nữa. Thế là cả nhà nhịn đói,
mấy đứa nhỏ nhất: con Tý, con Phún, thằng Hy mà con chị nó bế, chúng nó khóc lả
đi mà không có cái ăn. Dưới manh áo rách nát, thịt chúng nó thâm tím lại vì rét
như thịt con trâu chết. Bác Lê ôm lấy con trong ổ rơm, để mong lấy cái ấm của


mình ấp ủ cho nó. Thằng con lớn thì từ sáng đã cùng thằng Ba ra cánh đồng kiếm
con cua, con ốc, hay sau mùa gặt, đi mót những bông lúa còn sót lại trong khe
ruộng. Thật là sung sướng, nếu chúng mang về được một lượm, trong những ngày
may mắn. Vội vàng bác Lê đẩy con ra, vơ lấy bó lúa, đem để xuống dưới chân vò
nát, vét hột thóc giã lấy gạo. Rồi làm một bữa cơm nóng lúc buổi tối giá rét, mẹ
con ngồi chung quanh nồi cơm bốc hơi, trong khi bên ngoài gió lạnh rít qua mái tranh […].
- Bác phải nhớ thỉnh thoảng đếm lại con không quên mất.
Bác Lê bao giờ cũng trả lời một câu:
- Mất bớt đi cho nó đỡ tội.
[…] Mấy năm sau, sự kiếm ăn ngày một thêm khó khăn… Mùa rét năm ấy
đến, giá lạnh và mưa gió lầy lội. Đàn con bác Lê ôm chặt lấy nhau rét run trong
căn nhà ẩm ướt và tối tăm vì đèn đuốc không có nữa. Mấy gia đình ở phố chợ đều
đói rét và khổ sở. Nhưng mỗi nhà đều lặng lẽ, âm thầm và chịu khổ một mình,
không than thở với láng giềng hàng xóm lời gì, ai nấy đều biết cũng nghèo khốn như nhau.
Một buổi chiều, mà đàn con đã nhịn đói suốt buổi, bác Lê vá lại manh áo rét,
gọi đứa cả đến rồi bảo:
- Ở nhà trông các em, tao vào ông Bá xem có xin được ít gạo nào không?
… Nói xong, bác Lê mở cửa liếp ra đi. Trong lòng bác vẫn có chút hi vọng
trong buổi sáng lúc vào xin gạo. Ông Bá đã đuổi mắng không cho. Bác nhớ lại cái
cảnh sang trọng, ấm cúng trong nhà ông Bá. Những chậu sứ, câu đối thếp vàng
sáng chói. Không lẽ ông Bá giàu có thế mà không thí cho mẹ con bác được bát gạo hay sao?
Ở nhà, đàn con bác ngồi nhìn nhau đợi trong ổ rơm. Bác đi đâu không thấy
về. Thằng Hy lắng tai nghe tiếng chó cắn trong làng rồi bảo chị nó:


- Hình như u về đấy chị ạ.
Thằng cả đi lại bên cửa bếp nhìn ra ngoài. Bỗng có tiếng chân người rầm
rập, đến tiếng gọi, rồi lũ trẻ thấy bác Đối và một người nữa khiêng bác Lê vào
trong nhà. Trên bắp chân người mẹ, máu đỏ chảy ròng ròng…
Bác Lê nén cái đau, giảng cho con biết:
- Thật cậu Phúc ác quá! Đã không cho thì thôi lại còn thả chó ra đuổi, tao đã
chạy mà không kịp, nên nó cắn phải. May gặp bác Đối, chứ không biết bao giờ
mới lê được về đến nhà.
Bác ngừng lại nhìn đàn con ốm yếu, rồi thở dài:
- Thế là mẹ con lấy gì ăn cho đỡ đói bây giờ.
Thằng Hy òa lên khóc, con Tý cũng khóc theo. Bác Lê giơ tay ôm chúng nó
vào lòng nghĩ thân phận mình, bác cũng ứa nước mắt.
Đêm ấy, bác Lê lên cơn sốt. Những cái rùng mình lạnh lẽo nối nhau lướt
trên da bác, manh chiếu rách không đủ đắp ấm thân. Trong lúc mê sảng, bác Lê
tưởng nhớ lại cả cuộc đời mình, từ lúc còn bé đến bây giờ, chỉ toàn những ngày
khổ sở nhọc nhằn. Cái nghèo không biết tự bao giờ đã vào nhà bác. Lúc sinh ra bác
đã thấy nó rồi, và từ đó nó cứ theo liền bác mãi. Nhưng có người mướn làm thì
không đến nỗi. Bác nhớ lại những buổi đi làm khó nhọc, nhưng bác vui vẻ được
lĩnh gạo về cho con, những bữa cơm nóng mùa rét, những lúc thằng Hy và con Tý
vui đùa giằng co chiếc bánh bác mua cho chúng.
Rồi đến những ngày đi mót lúa mỏi lưng trên cánh đồng, nhặt những bông
lúa thơm, những lúc vò lúa dưới chân… Bác Lê nhớ lại cái cảm giác vui mừng khi
thấy cạnh bông lúa sắc sát vào thịt da. Đấy còn là những ngày no đủ. Rồi đến
những buổi chợ sáng, những ngày nhịn đói như hôm naỵ Bác mơ màng thấy vàng
son chói lọi trong nhà ông Bá, thấy nét mặt gian ác của cậu Phúc, con chó tây nhe nanh chồm đến.


- Trời ơi! Sao tôi khổ thế này?
Tiếng kêu thất thanh của bác làm lũ trẻ giật mình, chúng nó ngồi dậy đưa
mắt sợ hãi nhìn người mẹ. Hai hôm sau, bác Lê lại lên cơn mê sảng rồi chết. Người
trong phố chợ gom góp nhau mua cho bác một cỗ ván mọt, rồi đưa giúp bác ra
cánh đồng, chôn vùi dưới bãi tha ma nhỏ ở đầu làng.
Khi trở về, qua căn nhà lạnh lẽo âm u, họ thấy mấy đứa con nhỏ con bác Lê
ngồi ở vỉa hè. Con Tý đang dỗ cho thằng Hy nín khóc, nói dối rằng mẹ nó đi chợ
một lát rồi sẽ về. Nhưng họ biết rằng bác Lê không trở về nữa và họ thấy một cái
cảm giác lo sợ đè nén lấy tâm can họ, những người ở lại, những người còn sống mà
cái nghèo khổ cứ theo đuổi mãi không biết bao giờ hết. (Thạch Lam)
Câu 1. Truyện ngắn được kể theo trình tự nào? A. Không gian B. Thời gian
C. Hiện thực, hồi ức đan xen D. Tất cả các ý trên
Câu 2. Dòng nào nêu lên ngôi kể của tác phẩm?
A. Người kể chuyện hạn tri trực tiếp tham dự, chứng kiến hết những sự việc xảy ra
B. Người kể chuyện toàn tri, quan sát bằng toàn năng, biết hết mọi sự việc
C. Phối hợp hai điểm nhìn trần thuật vừa biết hết mọi sự việc, vừa diễn tả được cảm xúc của nhân vật
D. Dùng hai ngôi kể luân phiên để kể chuyện
Câu 3. Đoạn đầu của văn bản đề cập đến nội dung gì?
A. Hoàn cảnh xã hội đương thời
B. Gia cảnh của những người dân trong làng C. Hoàn cảnh nhà bác Lê