Đề thi giữa học kì 2 Ngữ Văn 10 Cánh diều có đáp án (Đề 2)

SỞ GD&ĐT TỈNH
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2022 – 2023
Môn: Ngữ văn – Lớp 10 ĐỀ SỐ 2
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (5,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
Côn Sơn suối chảy rì rầm,
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai. Côn Sơn có đá rêu phơi,
Ta ngồi trên đá như ngồi đệm êm.
Trong ghềnh thông mọc như nêm,
Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm.
Trong rừng có bóng trúc râm,
Dưới màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn.
(Trích “Côn Sơn ca” – Nguyễn Trãi)
Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào? A. Thơ tự do B. Thơ thất ngôn C. Thơ lục bát D. Thơ lục ngôn
Câu 2. Chủ đề của đoạn trích trên là gì?
A. Tình yêu thiên nhiên của Nguyễn Trãi
B. Tinh thần yêu nước thương dân của Nguyễn Trãi
C. Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi
D. Tâm hồn, nhân cách thanh cao, sống hòa hợp với thiên nhiên của Nguyễn Trãi
Câu 3. Câu thơ “Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm” có ngụ ý gì?


A. Thể hiện phong thái ung dung, tự tại của Nguyễn Trãi
B. Thể hiện thú vui tao nhã, nhàn dỗi của Nguyễn Trãi
C. Thể hiện phong cách nghỉ ngơi của Nguyễn Trãi rất đặc biệt
D. Thể hiện cảnh đẹp Côn Sơn như đưa con người vào giấc mộng
Câu 4. Vẻ đẹp của cảnh trí Côn Sơn là vẻ đẹp gì?
A. Tươi tắn và đầy sức sống B. Kì ảo và lộng lẫy C. Yên ả và thanh bình D. Hùng vĩ và náo nhiệt
Câu 5. Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nổi bật được sử dụng trong đoạn trích trên?
Câu 6. Nêu cảm nhận về âm thanh của tiếng suối trong đoạn thơ trên.
Câu 7. Từ đoạn trích trên, anh/ chị có hình dung như thế nào về cuộc sống của nhà thơ Nguyễn Trãi?
Phần II. Viết (5,0 điểm)
Anh/ chị hãy phân tích, đánh giá nội dung và nghệ thuật của đoạn trích “Kiêu binh
nổi loạn” (Hoàng Lê nhất thống chí – Ngô gia văn phái). HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần I. Đọc hiểu (5,0 điểm) Câu Đáp án Điểm
Câu 1 C. Thơ lục bát 0,5 điểm
D. Tâm hồn, nhân cách thanh cao, sống hòa hợp với thiên nhiên Câu 2 0,5 điểm của Nguyễn Trãi
Câu 3 A. Thể hiện phong thái ung dung, tự tại của Nguyễn Trãi 0,5 điểm
Câu 4 C. Yên ả và thanh bình 0,5 điểm
Câu 5 HS chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nổi bật: 1,0 điểm
- Biện pháp so sánh: tiếng suối – tiếng đàn cầm, đá – chiếu êm,

thông mọc – nêm.
- Tác dụng: Gợi tả bức tranh thiên nhiên và con người giao hòa.
Ca ngợi vẻ đẹp thanh tĩnh, nên thơ của Côn Sơn, qua đó bộc lộ
cốt cách thanh cao, tâm hồn thi sĩ của Nguyễn Trãi.
HS nêu cảm nhận về âm thanh tiếng suối:
- Tiếng suối khiến Nguyễn Trãi liên tưởng đến tiếng đàn cầm trong trẻo, thánh thót.
- Khi so sánh tiếng suối với tiếng đàn, Nguyễn Trãi đã ngợi ca âm
Câu 6 thanh trong trẻo, sự sang trọng, tinh tế của tiếng nước chảy chốn 1,0 điểm lâm tuyền.
- Tác giả không chỉ cảm nhận tiếng suối bằng các giác quan nhạy
bén của mình mà còn cảm nhận bằng cả tâm hồn thanh cao, nhã nhặn.
HS nêu hình dung về cuộc sống của Nguyễn Trãi:
Ta hình dung được Nguyễn Trãi ở Côn Sơn là con người yêu
Câu 7 thiên nhiên dù ở ẩn nhưng ông vẫn luôn lo cho đất nước, cho 1,0 điểm
nhân dân. Ông luôn là người có nhân cách thanh cao, có phẩm chất thi sĩ và nghệ sĩ.
Phần II. Viết (5,0 điểm) Câ Đáp án Điểm u
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận văn học
Mở bài giới thiệu được vấn đề. Thân bài triển khai được vấn đề. 0,25 điểm
Kết bài khái quát lại vấn đề và nêu bài học nhận thức.
b. Xác định đúng yêu cầu của đề: Phân tích, đánh giá nội dung và 0,25 điểm
nghệ thuật của đoạn trích “Kiêu binh nổi loạn” (Hoàng Lê nhất


thống chí – Ngô gia văn phái).
c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần
đảm bảo các ý sau: - Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
+ Nội dung của đoạn trích “Kiêu binh nổi loạn”.
+ Bối cảnh lịch sử mà tác phẩm muốn truyền đạt. - Thân bài:
+ Bối cảnh lịch sử của đất nước.
+ Nội dung: Sự thối nát của phủ chúa Trịnh: cha, con, anh, em
tranh giành quyền lực, việc phế con trưởng lập con thứ hoàn toàn
do quyền lợi ích kỉ của phe đảng, không vì quyền lợi của đất nước, của nhân dân. 3,5 điểm + Nghệ thuật:
• Những tư liệu được trình bày hết sức cụ thể, tỉ mỉ: về lai lịch tính
cách các nhân vật, về địa chỉ của các vụ việc, về âm mưu của các
phe phái, về quá trình hình thành, phát triển và kết thúc của sự
kiện... → đã dựng lại bộ mặt, không khí của lịch sử một cách cụ thể, sinh động.
• Bút pháp tả thực của lối chép sử biên niên không che giấu nụ cười
mỉa mai và xót xa trước tình cảnh đất nước bị thối nát từ chính quyền trung ương.
- Kết bài: Nói lên giá trị của tác phẩm và điều tác giả muốn gửi gắm.
d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng 0,5 điểm Việt.