Đề thi giữa học kì 2 Ngữ Văn 10 Cánh diều có đáp án (Đề 6)

Môn: Ngữ văn – Lớp 10 ĐỀ SỐ 6
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: THƯ CHO VƯƠNG THÔNG
(Tư không Lê Lễ và thượng tướng Lê Xí đánh nhau với quân Minh ở My
Động bị thua. Vua vì sự thất bại ấy mà viết thư cho Vương Thông. My Động
là Hoàng Mai động ngày nay).
Tôi nghe: Múc một gáo nước, biển cả không vì thế mà vơi; thêm một gáo
nước, biển cả không vì thế mà đầy. Cho nên người dùng binh giỏi không lấy sự
thắng nhỏ mà mừng, không lấy sự thua to mà sợ. Nay các ông lấy tàn tốt vài nghìn,
giữ một thành trơ trọi, lương sắp hết mà viện chưa thấy đến, chúng lìa lòng mà
quân ngày ít đi, cái thế mạnh yếu được thua, có thể ngồi mà tính được. Huống hồ
nước An Nam binh tướng thì nhiều, tâm lực đều nhau, chiến khí càng tinh, sĩ khí
càng mạnh, kẻ sĩ trí mưu, các tướng vũ dũng, chẳng khác cây rừng rậm rạp, răng
lược khít nhau vậy. Các ông có thắng một trận nhỏ cũng không thấy là mạnh; mà ta
có thua một trận nhỏ cũng không thấy là yếu.
Vừa rồi mấy người tì tướng của ta, tuổi trẻ tính ngông, không theo ước thúc,
khinh chiến lỡ cơ, các ông lấy thế làm đắc chí. Nay đem những tướng hiệu ở các
nơi Tân Bình, Thuận Hóa, Diễn, Nghệ cùng ở các sở Tiền Vệ, Tam Giang, Xương
Giang, Trần Di và Thái đô đốc cùng các quan Tam ty chỉ huy, thiên bách hộ, ước
hơn vài trăm người, quân nhân một vạn vài nghìn người, trai gái lớn nhỏ hơn ba
vạn người bị các ông làm lầm lỡ, mà so với vài người tì tướng của ta, thì ai hơn ai
kém, ai được ai thua? Thế mà ông không hề lấy thế làm lo, lại còn giương vây nói
mẽ, có khác gì nhà đương cháy mà chim én còn nhơn nhơn vui vẻ cùng nhau, há
chẳng đáng cười lắm sao! Và nay ở miền Lưỡng Quảng nghe tin quân ta thừa


thắng ruổi dài, bọn đạo tặc đã nhân dịp mà trỗi dậy. Tích Lịch đại vương đã giữ đất
xưng đế, mà binh tượng của ta ngày đêm tiến đánh, Bằng tường Long Châu ta đều
lấy được. Nay ông vẫn còn ngày ngày mong đợi viện binh mà nói phao là viện
binh sắp đến, thì có khác gì trong mộng nói chuyện mộng không? Lại càng đáng cười lắm!
Ngày trước Thái đô đốc và các chỉ huy thiên vạn hộ cùng các quan phủ
huyện châu có bảo tôi đem sự lí trong tờ chiếu của Thái tôn hoàng đế cho lập họ
Trần để vào Kinh mà tâu bày và tố cáo việc quan Tổng binh không biết trấn
thủ Nam phương lại theo kế của người khác, tự gửi văn thư đi thu binh mã của các
vệ giả làm giảng hòa rồi thì bội ước để đến nỗi bọn ấy nhao nhao kêu la thất sở.
Song tôi nghĩ cứ tờ tâu ngày trước bắt được thì thấy tổng binh đại nhân thực có
lòng thành, chỉ vì bọn họ Phương họ Mã làm mê muội mới đến nỗi thế. Bởi vậy lời
bàn ấy chưa quyết. Nếu ngài nay lại biết theo lời ước cũ, thì nên cho quân về ngay,
cùng hòa giải với Thái đô đốc, vừa để thoát khổ can qua cho cho hai nước, vừa để
giải mối oán bị bán rẻ của Thái công. Như thế thì trọn quân mà khỏi họa, há chẳng
hay sao! Nhược bằng cứ chấp mê mà giữ đến chết không biết biến thông thì cũng
như câu Đường Thái tôn bảo “tận trung vô ích” (hết trung không ích gì) vậy. Và
kẻ đại trượng phu làm việc nên phải lỗi lạc đường hoàng.
Ngài muốn đánh thủy, thì nên bày hết chiến thuyền ở trên sông để quyết tử
chiến, muốn đánh bộ thì nên xuất hết binh mã ra đồng rộng để quyết sống mái
trong một hai ngày, không nên chúi ở xó thành, chợt ra chợt vào, cướp lấy củi cỏ,
cho thế là đắc sách. Như thế là việc làm của đàn bà con gái, không phải là việc làm
của bậc đại trượng phu! (Nguyễn Trãi)
Câu 1. Văn bản “Thư cho Vương Thông” thuộc sáng tác nào của Nguyễn Trãi? A. Thơ chữ Hán

B. Văn chính luận C. Thơ Nôm
D. Tập thơ Môn hoa mộc
Câu 2. Câu nào sau đây chứa luận điểm của đoạn văn bản 1?
A. Múc một gáo nước, biển cả không vì thế mà vơi
B. Thêm một gáo nước, biển cả không vì thế mà đầy
C. Các ông có thắng một trận nhỏ cũng không thấy là mạnh; mà ta có thua một trận
nhỏ cũng không thấy là yếu
D. Ta có thua một trận nhỏ cũng không thấy là yếu
Câu 3. Nguyễn Trãi dùng từ ngữ nào để vạch trần bộ mặt giả dối của Vương Thông?
A. Giương vây nói mẽ, lại càng đáng đời lắm
B. Giương vây nói mẽ, mà nói phao, mộng nói chuyện mộng
C. Như thế là việc của đàn bà con gái, không phải là việc làm của bâc đại trượng phu
D. Kẻ đại trượng phu làm việc nên phải lỗi lạc đường hoàng
Câu 4. Dòng nào nói lên các thủ pháp nghệ thuật trong luận điểm 1?
A. Đối lập, so sánh, ẩn dụ B. Ẩn dụ, so sánh C. Hoán dụ, so sánh D. Nhân hóa, so sánh
Câu 5. Tư tưởng nhân văn của Nguyễn Trãi được thể hiện qua dòng nào sau đây?
A. … không nên chúi ở xó thành, chợt ra chợt vào, cướp lấy củi cỏ…
B. Nay ông vẫn còn ngày ngày mong đợi viện binh mà nói phao là viện binh sắp
đến, thì có khác gì trong mộng nói chuyện mộng không?


C. Nên cho quân về ngay, cùng hòa giải với Thái đô đốc, vừa để thoát khỏi cổ can
qua cho hai nước, vừa để giải mối oán bị bán rẻ của Thái công.
D. … nên cho quân về ngay, cùng hòa giải …
Câu 6. Dòng nào nói đúng các yếu tố biểu cảm và tác dụng của chúng đối với mục đích của văn bản?
A. Há chẳng đáng cười lắm sao! Lại càng đáng cười lắm!: Mỉa mai, coi thường quân giặc
B. Như thế là việc làm của đàn bà, con gái: coi thường quân giặc
C. Kẻ đại trượng phu làm việc nên phải lỗi lạc đường hoàng: đánh giá thấp đối phương
D. Lại càng đáng cười lắm!: thích thú trước sự tầm thường của đối phương
Câu 7. Mục đích của toàn văn bản “Thư cho Vương Thông” là gì?
A. Để vạch trần sự giả dối của Vương Thông và sự thất bại không thể tránh khỏi của kẻ thù
B. Để thể hiện sức mạnh của quân ta
C. Để thể hiện tư tưởng nhân văn của Lê Lợi
D. Để thể hiện sức mạnh của quân giặc
Câu 8. Văn bản “Thư cho Vương Thông” đã thể hiện mối tương quan lực lượng
của quân ta với quân giặc như thế nào? A. Thế giằng co B. Quân giặc mạnh hơn
C. Quân ta làm chủ thế trận
D. Quân ta chưa rõ lực lượng của đối phương
Câu 9. Phân tích nghệ thuật lập luận của Nguyễn Trãi ở đoạn văn bản sau. Và chỉ
ra vai trò của đoạn đối với mục đích toàn văn bản.