Đề thi giữa kì 1 Ngữ văn 9 Cánh diều 2024 (Đề 6)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 6
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm) Đọc văn bản sau:
“Bác Dương thôi đã thôi rồi,
Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta,
Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước,
Vẫn sớm hôm tôi bác cùng nhau,
Kính yêu từ trước đến sau,
Trong khi gặp gỡ khác đâu duyên trời?
Cũng có lúc chơi nơi dặm khách,
Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo,
Có khi tầng gác cheo leo,
Thú vui con hát lựa chiều cầm xoang,
Cũng có lúc rượu ngon cùng nhắp,
Chén quỳnh tương ăm ắp bầu xuân,
Có khi bàn soạn câu văn,
Biết bao đông bích, điển phần trước sau,
Buổi dương cửu cùng nhau hoạn nạn,
Phận đấu thăng chẳng dám tham trời,
Bác già, tôi cũng già rồi,
Biết thôi, thôi thế thì thôi mới là!
Muốn đi lại tuổi già thêm nhác
Trước ba năm gặp bác một lần,
Cầm tay hỏi hết xa gần,
Mừng rằng bác vẫn tinh thần chưa can,
Kể tuổi tôi còn hơn tuổi bác,
Tôi lại đau trước bác mấy ngày,
Làm sao bác vội về ngay,
Chợt nghe, tôi bỗng chân tay rụng rời,
Ai chẳng biết chán đời là phải,
Vội vàng sao đã mải lên tiên,
Rượu ngon không có bạn hiền,
Không mua không phải không tiền không mua,
Câu thơ nghĩ đắn đo không viết,
Viết đưa ai, ai biết mà đưa,
Giường kia treo những hững hờ,
Đàn kia gẩy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn,
Bác chẳng ở dẫu van chẳng ở,
Tôi tuy thương, lấy nhớ làm thương,
Tuổi già hạt lệ như sương,
Hơi đâu ép lấy hai hàng chứa chan.”
(Khóc Dương Khuê – Nguyễn Khuyến)
Thực hiện các yêu cầu dưới đây:
Câu 1 (0,5 điểm) Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?
Câu 2 (0,5 điểm) Nêu nghĩa của từ “xuân” trong câu thơ: “Chén quỳnh
tương ăm ắp bầu xuân”.
Câu 3 (1,0 điểm) Nội dung chính của bài thơ là gì? Nhà thơ nhắc lại
những kỉ niệm gì với bạn, theo trình tự nào?
Câu 4 (1,0 điểm) Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của những biện pháp nghệ
thuật tu từ thể hiện nỗi trống vắng của nhà thơ khi bạn qua đời.
Câu 5 (1,0 điểm) Đoạn thơ trên cho anh/chị suy nghĩ gì về tình bạn của học sinh thời nay?
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Từ đoạn trích ở phần đọc hiểu, anh/ chị hãy viết một
đoạn văn (khoảng 150 chữ) về vai trò của tình bạn trong cuộc sống.
Câu 2 (4,0 điểm) Anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ)
phân tích bài thơ ở phần đọc hiểu. HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điể n u m Đọc 1
Thể thơ: Song thất lục bát 0,5 hiểu
Nghĩa của từ “xuân” trong câu thơ “Chén quỳnh
tương ăm ắp bầu xuân” chỉ chất men say của rượu 2 0,5
ngon, đồng thời cũng có nghĩa bóng chỉ sức sống
dạt dào, tình cảm thắm thiết của bạn bè…
- Nhà thơ nhắc lại những kỉ niệm: từ thuở đăng
khoa sớm hôm cạnh nhau, khi chơi nơi dặm khách
nghe tiếng suối, khi từng gác cheo leo, nghe con 3 1,0
hát cầm xoang, cùng uống rượu, có khi soạn câu
văn, cùng nhau chung hoạn nạn…
- Trình tự: hồi tưởng của dòng cảm xúc thời gian. - Biện pháp tu từ:
+ Nghệ thuật nói giảm nói tránh “Bác Dương thôi đã thôi rồi”.
+ Nghệ thuật sử dụng các câu hỏi tu từ trong đoạn
cuối bài thơ. Hàng loạt các câu thơ như: Làm sao
bác vội về ngay; Vội vàng sao đã mải lên tiên, ...
Để rồi lắng đọng trong những câu thơ hụt hẫng, 4 1,0 chơi vơi
+ Điệp từ không dùng rất hợp hoàn cảnh và đặc sắc. - Tác dụng:
+ Nhằm tái hiện những kỉ niệm về tình bạn thân
thiết và tấm lòng của nhà thơ với bạn.
+ Tăng sức biểu đạt cho bài thơ 5
- Quan niệm về tình bạn, biết phân biệt các biểu 1,0