Đề thi giữa kì 1 Ngữ văn 9 Kết nối tri thức (Đề 1)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 1
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích dưới đây:
“Phạm Tử Hư quê ở Cẩm Giàng, là một người tuấn sảng hào mại
không ưa kiềm thúc. Theo học nhà xử sĩ Dương Trạm, Trạm thường răn
Tử Hư về cái tính hay kiêu căng. Từ đấy chàng cố sức sửa đổi, trở nên
người có đức tính tốt. Khi Dương Trạm chết, các học trò đều tản đi cả,
duy Tử Hư làm lều ở mả để chầu chực, sau ba năm rồi mới trở về. Năm
40 tuổi, Tử Hư đi thi vẫn chưa đỗ; đời Trần, sang du học ở kinh, ngụ ở
trong một nhà dân bên bờ hồ Tây.
Một buổi sáng, ở nhà trọ đi ra, trong áng sương mù thấy có một
đám những tán vàng kiệu ngọc bay lên trên không; kế lại có một cỗ xe
nạm hạt châu, kẻ theo hầu cũng rất chững chạc. Tử Hư khẽ dòm trộm
xem thì người ngồi trong xe, chính thầy học mình là Dương Trạm. Chàng
toan đến gần sụp lạy nhưng Trạm xua tay nói:
- Giữa đường không phải chỗ nói chuyện, tối mai nên đến đền Trấn
Vũ cửa Bắc, thầy trò ta sẽ hàn huyên. Tử Hư bèn sắm rượu và thức nhắm,
đúng hẹn mà đến. Thầy trò gặp nhau vui vẻ lắm, chàng nhân hỏi rằng:
- Thầy mới từ trần chưa bao lâu, thoắt đã trở nên hiển hách khác
hẳn ngày trước, xin thầy cho biết rõ duyên do để con được vui mừng. Dương Trạm nói:
- Ta thuở sống không có một điều thiện nào đáng khen, chỉ có hay
giữ điều tín thực đối với thầy bạn, quý trọng những tờ giấy có chữ, hễ
thấy rơi vãi liền nhặt mà đốt đi. Đức Đế quân đây ngài khen là có bụng
tốt tâu xin cho làm chức trực lại ở cửa Tử đồng. Hôm qua ta hầu lính giá
ngài lên chầu Thiên cung, tình cờ lại gặp nhà ngươi, đó cũng là vì thầy
trò mình có cái mối duyên…”
(Trích Phạm Tử Hư lên chơi Thiên Tào, Truyền kì mạn lục,
Nguyễn Dữ, NXB Trẻ, 2016, Tr.142)
Trả lời câu hỏi/ thực hiện yêu cầu:
Câu 1 (0,5 điểm) Xác định thể loại của đoạn trích trên.
Câu 2 (0,5 điểm) Theo đoạn trích, tính cách nào của Tử Hư được Dương
Trạm răn đe và sửa đổi?
Câu 3 (1,0 điểm) Hiệu quả nghệ thuật của chi tiết kì ảo được sử dụng trong đoạn trích?
Câu 4 (1,0 điểm) Chi tiết khi Dương Trạm chết, các học trò đều tản đi cả,
duy Tử Hư làm lều ở mả để chầu chực, sau ba năm rồi mới trở về cho
thấy Phạm Tử Hư là người như thế nào?
Câu 5 (1,0 điểm) Từ những hành động và tình cảm của Tử Hư dành cho
người thầy của mình, anh /chị có suy nghĩ gì về truyền thống tôn sư trọng đạo của nhân dân ta?
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu cảm nhận của
anh/ chị về nhân vật Dương Trạm trong đoạn trích trên.
Câu 2 (4,0 điểm) Anh/ chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) về vấn đề
trách nhiệm của con người với môi trường. HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điể n u m Đọc 1 Truyền kì 0,5 hiểu 2 Kiêu căng 0,5 3 Hiệu quả nghệ thuật:
- Ca ngợi phẩm chất cao quý của Tử Hư.
- Tạo ra sự sinh động, tạo hứng thú tăng tính hấp 1,0 dẫn cho người đọc.
- Muốn bất tử hóa nhân vật Dương Trạm vì đã có những phẩm chất tốt. 4
Là người sống có tình, có nghĩa, biết tôn sư trọng 1,0 đạo. 5
Truyền thống tôn sư trọng đạo là truyền thống tốt
đẹp từ xưa đến nay của nhân dân ta. Truyền thống 1,0
nhằm để tôn vinh, kính trọng và sự biết ơn của mỗi
cá nhân đối với người thầy của mình. Viết 1
Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) nêu cảm nhận
của anh/ chị về nhân vật Dương Trạm trong 2,0 đoạn trích trên.
* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn
văn nghị luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh
hoạt các kiểu câu và có sự liên kết chặt chẽ giữa 0,25
các câu, các ý trong đoạn văn. Có cách diễn đạt
trong sáng độc đáo, thể hiện những suy nghĩ, kiến
giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.
Yêu cầu về kiến thức: 1,5
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng
cần giới thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí
do và quan điểm của bản thân, hệ thống luận điểm
chặt chẽ, lập luận thuyết phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.
Sau đây là một hướng gợi ý:
- Phẩm chất và tính cách của Dương Trạm:
+ Là người thầy nghiêm khắc nhưng đầy tình
thương, luôn răn dạy học trò về đạo đức và lối sống.
+ Tính cách kiên định, trung thực và có lòng nhân ái.
- Tác động của Dương Trạm đối với Phạm Tử Hư:
+ Dương Trạm đã giúp Phạm Tử Hư sửa đổi tính
kiêu căng, trở thành người có đức tính tốt.
+ Tình thầy trò sâu sắc, thể hiện qua việc Phạm Tử
Hư ở lại bên mộ thầy suốt ba năm sau khi thầy mất.
- Chi tiết kỳ ảo và ý nghĩa:
+ Cuộc gặp gỡ kỳ ảo giữa Phạm Tử Hư và Dương
Trạm sau khi thầy mất, thể hiện sự bất tử hóa nhân vật Dương Trạm.
+ Ý nghĩa của chi tiết kỳ ảo trong việc ca ngợi
phẩm chất tốt đẹp của Dương Trạm và tình nghĩa thầy trò cao quý.
Có sự sáng tạo trong cách viết. 0,25 2
Anh/ chị hãy viết bài văn (khoảng 500 chữ) về
vấn đề trách nhiệm của con người với môi 4,0 trường.
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận 0,25
- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm