Đề thi giữa kì 1 Ngữ văn 9 Kết nối tri thức (Đề 10)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 10
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc đoạn trích sau: Hai chữ nước nhà (Trích) – Trần Tuấn Khải –
Chốn Ải Bắc mây sầu ảm đạm
Cõi trời Nam gió thảm đìu hiu
Bốn bề hổ thét chim kêu
Đoái nom phong cảnh như khêu bất bình
Hạt máu nóng thấm quanh hồn nước
Chút thân tàn lần bước dậm khơi
Trông con tầm tã châu rơi
Con ơi con nhớ lấy lời cha khuyên:
Giống Hồng Lạc hoàng thiên đã định
Mấy ngàn năm suy thịnh đổi thay
Trời Nam riêng một cõi này
Anh hùng, hiệp nữ xưa nay kém gì!
Than vận nước gặp khi biến đổi
Để quân Minh thừa hội xâm lăng
Bốn phương khói lửa bừng bừng
Xiết bao thảm hoạ xương rừng máu sông!
Nơi đô thị thành tung quách vỡ
Chốn dân gian bỏ vợ lìa con
Làm cho xiêu tán hao mòn
Lạ gì khác giống dễ còn thương đâu!
Thảm vong quốc kể sao cho xiết
Trông cơ đồ nhường xé tâm can
Ngậm ngùi khóc đất giời than
Thương tâm nòi giống lầm than nỗi này!
Khói Nùng lĩnh như xây khối uất
Sóng Long giang nhường vật cơn sầu
Con ơi! càng nói càng đau...
Lấy ai tế độ đàn sau đó mà?
Cha xót phận tuổi già sức yếu
Lỡ sa cơ đành chịu bó tay
Thân lươn bao quản vũng lầy
Giang sơn gánh vác sau này cậy con
Con nên nhớ tổ tông khi trước
Đã từng phen vì nước gian lao
Bắc Nam bờ cõi phân mao
Ngọn cờ độc lập máu đào còn dây. (...) * Chú thích:
(1) Trần Tuấn Khải: Tên thật là Nguyễn Tuấn Khải (1895- 1983), bút hiệu là Á Nam.
Quê quán tại làng Quang Xán, huyện Mĩ Lộc, tỉnh Nam Định. Ông là một nhà yêu
nước; thường mượn những đề tài lịch sử, hoặc những biểu tượng nghệ thuật để bộc lộ
nỗi đau mất nước, nỗi căm thù quân giặc thêm vào đó là khích lệ tinh thần yêu nước
của đồng bào, tỏ lòng khát khao độc lập, tự do. Trần Tuấn Khải có một số tác phẩm
tiêu biểu như Bút quan hoài I, II; Với sơn hà I, II… Thơ ông viết nổi tiếng nhất là
những bài thơ theo thể loại cổ truyền của dân tộc như lục bát, song thất lục bát…
(2) Hai chữ nước nhà: Là bài thơ đầu tiên trong tập “Bút quan hoài” của Trần Tuấn
Khải. Bài thơ sử dụng thành công thể thơ song thất lục bát. Trả lời câu hỏi:
Câu 1 (1,0 điểm) Đoạn thơ được viết theo thể thơ nào? Em có nhận xét gì về giọng
điệu của đoạn thơ trích dẫn?
Câu 2 (1,0 điểm) Đoạn thơ là lời của ai nói với ai? Nói trong hoàn cảnh nào?
Câu 3 (1,0 điểm) Nêu nhận xét về bối cảnh không gian, hoàn cảnh và tâm trạng của
nhân vật trữ tình trong đoạn thơ in đậm ở trên.
Câu 4 (1,0 điểm) Đoạn thơ khép lại bằng hình ảnh “Ngọn cờ độc lập”, em hiểu hình ảnh này có ý nghĩa gì?
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Thế hệ trẻ hôm nay đang được sống trong nền hòa bình, độc lập,
em thấy bản thân mỗi người cần làm gì để giữ gìn, bảo vệ nền hòa bình, độc lập đó?
(Yêu cầu: Trình bày trong khoảng ½ trang giấy thi).
Câu 2 (4,0 điểm) Phân tích đoạn thơ trong phần đọc – hiểu trích trong bài thơ “Hai
chữ nước nhà” của Trần Tuấn Khải. HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm Đọc 1
- Thể thơ: Song thất lục bát. hiểu
- Giọng điệu của đoạn thơ: Lâm li, chan chứa tình cảm, thể 1,0
hiện nỗi lòng đau đớn, thống thiết đối với đất nước và giống nòi. 2
- Đoạn thơ là lời của người cha nói với con.
- Nói trong hoàn cảnh: Trước giờ li biệt (trong cảnh nước 1,0 mất nhà tan). 3 Nhận xét về:
- Bối cảnh không gian: Xa xôi (nơi tận cùng Tổ quốc), bao
trùm màu tang tóc và nhuốm sầu nơi lòng người. 1,0 - Hoàn cảnh: Éo le
- Tâm trạng của nhân vật trữ tình: Đau đớn tột cùng 4
Hình ảnh “Ngọn cờ độc lập” có ý nghĩa: Thể hiện niềm tin 1,0
vào chiến thắng đang đến rất gần. Viết 1
Thế hệ trẻ hôm nay đang được sống trong nền hòa bình,
độc lập, em thấy bản thân mỗi người cần làm gì để giữ 2,0
gìn, bảo vệ nền hòa bình, độc lập đó?
* Yêu cầu về hình thức, kĩ năng: Đảm bảo đoạn văn nghị
luận có bố cục mạch lạc, sử dụng linh hoạt các kiểu câu và
có sự liên kết chặt chẽ giữa các câu, các ý trong đoạn văn. 0,25
Có cách diễn đạt trong sáng độc đáo, thể hiện những suy
nghĩ, kiến giải mới mẻ về vấn đề nghị luận.
Yêu cầu về kiến thức: 1,5
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần giới
thiệu được vấn đề cần bàn luận, nêu rõ lí do và quan điểm
của bản thân, hệ thống luận điểm chặt chẽ, lập luận thuyết
phục, sử dụng dẫn chứng thuyết phục.
Sau đây là một hướng gợi ý: