Đề thi giữa kì 1 Ngữ văn 9 Kết nối tri thức (Đề 4)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 4
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm) Đọc văn bản sau:
NỖI SẦU OÁN CỦA NGƯỜI CUNG NỮ
Trong cung quế âm thầm chiếc bóng,
Đêm năm canh trông ngóng lần lần.
Khoảnh làm chi bấy chúa xuân!
Chơi hoa cho rữa nhụy dần lại thôi.
Lầu đãi nguyệt đứng ngồi dạ vũ,
Gác thừa lương thúc ngủ thu phong.
Phòng tiêu lạnh ngắt như đồng,
Gương loan bẻ nửa, dải đổng xẻ đôi...
Chiều ủ dột giấc mai khuya sớm
Vẻ bâng khuâng hồn bướm vẩn vơ
Thâm khuê vắng ngắt như tờ
Cửa châu gió lọt, rèm ngà sương gieo
Ngấn phượng liễn chòm rêu lỗ chỗ
Dấu dương xa đám cỏ quanh co
Lầu Tần chiều nhạt vẻ thu
Gối loan tuyết đóng, chăn cù giá đông
Ngày sáu khắc, tin mong nhạn vắng.
Đêm năm canh tiếng vắng chuông rền
Lạnh lùng thay giấc cô miên!
Mùi hương tịch mịch, bóng đèn thâm u.
Tranh biếm ngắm trong đồ tố nữ
Mặt buồn trông trên cửa nghiêm lâu
Một mình đứng tủi ngồi sầu
Đã than với nguyệt lại rầu với hoa!
Buồn mọi nỗi lòng đà khắc khoải
Ngán trăm chiều, bước lại ngẩn ngơ
Hoa này bướm nỡ thờ ơ,
Để gầy bông thắm để xơ nhụy vàng...
Đêm năm canh lần nương vách quế
Cái buồn này ai dễ giết nhau
Giết nhau chẳng cái lưu cầu
Giết nhau bằng cái u sầu, độc chưa!
(Trích Cung oán ngâm khúc, Nguyễn Gia Thiều, từ câu 209 đến 244)
Thực hiện các yêu cầu dưới đây:
Câu 1 (0,5 điểm) Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên.
Câu 2 (0,5 điểm) Văn bản được viết bằng chứ Hán hay chữ Nôm. Tìm ít
nhất ba điển tích, điển cố có trong đoạn trích.
Câu 3 (1,0 điểm) Tìm những câu thơ diễn tả rõ nhất tâm trạng của người
cung nữ, cho biết đó là tâm trạng gì?
Câu 4 (1,0 điểm) Tìm và phân tích tác dụng của nghệ thuật điệp vần trong đoạn thơ sau:
Buồn mọi nỗi lòng đà khắc khoải
Ngán trăm chiều, bước lại ngẩn ngơ
Hoa này bướm nỡ thờ ơ,
Để gầy bông thắm để xơ nhụy vàng...
Đêm năm canh lần nương vách quế
Cái buồn này ai dễ giết nhau
Giết nhau chẳng cái lưu cầu
Giết nhau bằng cái u sầu, độc chưa!
Câu 5 (1,0 điểm) Khái quát nội dung chính của đoạn trích từ 3-5 câu văn.
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ
của em về tinh thần vượt khó trong mọi hoàn cảnh.
Câu 2 (4,0 điểm) Viết bài văn nghị luận văn bản phân tích đoạn thơ sau:
Bác Dương thôi đã thôi rồi,
Nước mây man mác ngậm ngùi lòng ta.
Nhớ từ thuở đăng khoa ngày trước,
Vẫn sớm hôm tôi bác cùng nhau;
Kính yêu từ trước đến sau,
Trong khi gặp gỡ khác đâu duyên trời?
Cũng có lúc chơi nơi dặm khách,
Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo;
Có khi từng gác cheo leo,
Thú vui con hát lựa chiều cầm xoang.
Cũng có lúc rượu ngon cùng nhắp,
Chén quỳnh tương ăm ắp bầu xuân.
Có khi bàn soạn câu văn,
Biết bao đông bích, điển phần trước sau…
(Khóc Dương Khuê - Nguyễn Khuyến) HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điể n u m Đọc 1
Thể thơ: Song thất lục bát 0,5 hiểu
Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm 2
- Văn bản được viết bằng chữ Nôm
- Các điển tích, điển cố trong đoạn trích (HS tìm
được ba từ trong các từ sau): thân phù thế, mồi phú
quý, bả vinh hoa, cánh buồm bể hoạn, hoa chúm 0,5
chím chào, cợt đào ghẹt mai, thánh thót cung đàn,
nỉ non tiếng địch, gay gắt điệu, tê tái lòng, má đào
chon chót, âm thầm chiếc bóng, hồn bướm vẩn vơ,
dế ran ri rỉ, quyên kêu ra rả 3
- Những câu thơ diễn tả tâm trạng: Vẻ bâng
khuâng hồn bướm vẩn vơ/ Một mình đứng tủi ngồi
sầu/ Đã than với nguyệt lại rầu với hoa! / Buồn
mọi nỗi lòng đà khắc khoải/ Ngán trăm chiều, 1,0
bước lại ngẩn ngơ…
- Diễn tả nỗi buồn tủi, cô đơn da diết của người
cung nữ khi bị thất sủng, phải chôn vùi tuổi xuân trong cung cấm… 4
- Biện pháp tu từ điệp vần: giết nhau 1,0
- Tác dụng: Điệp vần, điệp ngữ “giết nhau” nhắc
lại ba lần trong đoạn thơ gây ấn tượng mạn về sự
tàn bạo, độc ác. Người ta giết nhau bằng dao kiếm
tưởng như đã là tận cùng của nỗi đau đau nhưng
vẫn chỉ là thuần túy về thể xác. Giết nhau bằng nỗi
u sầu, tự đày đọa trong cảnh chăn đơn gối chiếc
khiến người ta chết dần chết mòn - đó mới là sự