Đề thi giữa kì 1 Ngữ văn 9 Kết nối tri thức (Đề 8)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ I
……………………..
Năm học: 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn – Lớp 9 ĐỀ SỐ 8
(Thời gian làm bài: 90 phút)
I. Đọc hiểu (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi: 1. Ngư tinh
Ở ngoài biển Đông có con cá đã thành tinh, mình như rắn dài hơn
năm mươi trượng, chân nhiều như rết, biến hóa thiên hình vạn trạng, linh
dị khôn lường, khi đi thì ầm ầm như mưa bão, lại ăn thịt người nên ai cũng sợ...
Có hòn đá Ngư tinh, răng đá lởm chởm cắt ngang bờ bể, ở dưới đá có
hang, cá tinh sống ở trong đó. Thuyền dân đi qua chỗ này thường hay bị
cả tinh làm hại. Vì sóng gió hiểm trở, không có lối thông, dân muốn mở
đường đi khác nhưng đá rắn chắc khó đẽo. Một đêm, có tiên đến đục đá
làm cảng để cho người đi dễ dàng qua lại. Cảng sắp làm xong, cả tinh
bèn hóa làm con gà trắng gáy ở trên núi. Quần tiên nghe tiếng ngỡ rằng
đã rạng đông nên cùng bay lên trời (nay gọi là cảng Phật Đào). Long
Quân thương dân bị hại, bèn hóa phép thành một chiếc thuyền lớn, hạ
lệnh cho quỉ Dạ Xoa ở dưới thủy phủ cấm thần biển không được nổi
sóng, rồi chèo thuyền đến bờ hang đá cá tinh, giả vờ cầm một người sắp
ném vào cho nó ăn. Cả tinh há miệng định nuốt, Long Quân cầm một
khối sắt nung đỏ ném vào miệng cá. Cá tinh chồm lên quẫy mình quật
vào thuyền. Long Quân cắt đứt đuôi cá, lột da phủ lên trên núi nay chỗ
đó gọi là Bạch Long Vĩ, còn cái đầu trôi ra ngoài bể biến thành con chó.
Long Quân bèn lấy đá ngăn bể rồi chém nó. Nó biến thành cái đầu chó,
nay gọi là Núi Đầu Chó (Cầu Đầu Sơn), còn thân mình trôi ra ngoài Mạn
Cầu, chỗ đó nay gọi là Cẩu Mạn Cầu. 2. Hồ tinh
Thành Thăng Long xưa còn có tên là Long Biên, hồi thượng cổ không
có người ở. Vua Lý Thái Tổ chèo thuyền ở bờ sông Nhĩ Hà, có hai con
rồng dẫn thuyền đi, vì vậy đặt tên là Thăng Long, rồi đóng đô ở đấy, tức
là đất kinh thành ngày nay vậy.
Xưa ở phía tây thành có hòn núi đá nhỏ. Trong hang dưới chân núi,
có con chồn chín đuôi sống được hơn ngàn năm, có thể hóa thành yêu
tinh, biến hóa thiên hình vạn trạng, hoặc thành người hoặc thành quỉ đi
khắp nhân gian. Thời đó, dưới chân núi Tản Viên, người mọi chôn gỗ kết
cỏ làm nhà. Trên núi có vị thần, người mọi thường thờ phụng. Thần dạy
người mọi trồng lúa, dệt vải làm áo trắng mà mặc cho nên gọi là “mọi áo
trắng” (Bạch y man). Con chồn chín đuôi biến thành người mọi áo trắng
nhập vào giữa đám dân mọi cùng ca hát, dụ bắt trai gái rồi trốn vào
trong hang núi đá. Người mọi rất khổ sở. Long Quân bèn ra lệnh cho lục
bộ thủy phủ dâng nước lên phá vỡ hang đá, làm thành một đầm nước lớn.
Nơi này trở thành một cái vũng sâu gọi là “đầm Xác Chồn” (tức Hồ Tây
ngày nay). Rồi cho lập miếu để trấn áp yêu quái (tức chùa La đã ngàn
năm). Cánh đồng phía Hồ Tây rất bằng phẳng, dân địa phương trồng trọt
làm ăn, nay gọi là “đồng Chồn” (Hồ Đồng). Đất ở đây cao ráo, dân làm
nhà mà ở, thường gọi là “thôn Chồn” (Hồ Thôn). Chỗ hang chồn xưa,
nay gọi là đầm Lỗ Hồ (Lỗ Hồ Đàm).
(trích Lĩnh Nam chích quái, Trần Thế Pháp soạn thảo, theo https://dotchuoinon.com)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1 (0,5 điểm) Nội dung chính của văn bản trên là gì?
Câu 2 (0,5 điểm) Vì sao Lạc Long Quân phải diệt trừ Ngư Tinh và Hồ
Tinh? Lạc Long Quân đã dùng cách nào để đánh Ngư Tinh và Hồ Tinh
Câu 3 (1,0 điểm) Yếu tố “kinh” trong từ “kinh thành” có phải là yếu tố
đồng âm với “kinh” trong “ kinh hoàng” không? Vì sao?
Câu 4 (1,0 điểm) Theo em, chiến công đánh bại Ngư Tinh và Hồ Tinh
phản ánh điều gì trong quan niệm của người xưa về vai trò của người anh
hùng trong việc bảo vệ cộng đồng?
Câu 5 (1,0 điểm) Từ nhân vật Lạc Long Quân, em hãy bày tỏ suy nghĩ về
sự cần thiết phải biết giúp đỡ và bảo vệ những người yếu đuối, hay những
người gặp khó khăn trong cuộc sống ( Viết đoạn văn khoảng 5 đến 7 câu)
II. Viết (6,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm) Yếu tố kỳ ảo được coi là phương thức nghệ thuật để
phản ánh cuộc sống của truyện truyền kỳ. Qua những chi tiết kỳ ảo, người
đọc có thể nhân thấy những vấn đề cốt lõi của hiện thực cũng như quan
điểm, thái độ của tác giả. Em hãy nhận xét về yếu tố kỳ ảo trong truyện
Ngư Tinh – Hồ Tinh (Viết đoạn văn khoảng 200 chữ)
Câu 2 (4,0 điểm) Em hãy viết bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của
em về vấn đề: Ô nhiễm nguồn nước và hành động của chúng ta. HƯỚNG DẪN CHẤM Phầ Câ Nội dung Điểm n u Đọc 1
Nội dung chính của văn bản trên là :Lạc Long hiểu
Quân diệt trừ các loại yêu quái là Ngư Tinh và 0,5
Mộc Tinh chuyên gây tai họa, đe dọa cuộc sống bình yên của nhân dân. 2
- Lạc Long Quân phải diệt trừ Ngư Tinh và Hồ 0,5
Tinh vì chúng gây hại cho dân chúng, ăn thịt
người và làm cuộc sống của người dân trở nên nguy hiểm và khổ sở.
- Cách diệt trừ Ngư Tinh: Lạc Long Quân hóa
phép thành một chiếc thuyền lớn, giả vờ cầm một
người sắp ném vào cho Ngư Tinh ăn. Khi Ngư
Tinh há miệng định nuốt, ông ném vào miệng cá
một khối sắt nung đỏ, khiến nó bị thương nặng.
Sau đó, ông cắt đứt đuôi cá và lột da nó.
- Cách diệt trừ Hồ Tinh: Lạc Long Quân ra lệnh
cho lục bộ thủy phủ dâng nước lên phá vỡ hang đá
nơi Hồ Tinh ẩn náu, biến chỗ đó thành một đầm
nước lớn (Hồ Tây ngày nay). 3
Yếu tố “kinh” trong từ “kinh thành” đồng âm với
yếu tố “kinh” trong các từ “kinh dị” và “kinh hoàng”. Vì :
- “Kinh” trong “kinh thành” có nghĩa là nơi đặt
kinh đô, trung tâm chính trị của một quốc gia. 1,0
- “Kinh” trong “kinh dị” và “kinh hoàng” có nghĩa
là “sợ hãi” hoặc “hoảng sợ”.
Hai yếu tố này có âm đọc giống nhau nhưng nghĩa
khác nhau nên là những yếu tố Hán Việt đồng âm. 4
- Chiến công đánh bại Ngư Tinh và Hồ Tinh của
Lạc Long Quân phản ánh quan niệm của người
xưa về vai trò của người anh hùng là bảo vệ cộng
đồng, mang lại bình an và sự thịnh vượng cho dân chúng. 1,0
- Người anh hùng không chỉ cần có sức mạnh và
lòng dũng cảm mà còn phải có trí tuệ và lòng
nhân ái. Các vị thần hay anh hùng trong truyền
thuyết thường được xem là biểu tượng của sức
mạnh bảo vệ, công lý và lòng yêu nước. 5
Học sinh trình bày suy nghĩ của mình về vấn đề 1,0
đặt ra và lý giải hợp lý. HS có thể đưa ra suy nghĩ
riêng của mình về vấn đề, tuy nhiên cần phù hợp
với đạo đức, pháp luật. Sau đây là một gợi ý: