Giáo án Bài 1 Địa lí 6 Cánh diều (2024): Hệ thống kinh vĩ tuyến, Tọa độ địa lí của một địa điểm trên bản đồ

CHƯƠNG 1: BẢN ĐỒ - PHƯƠNG TIỆN THỂ HIỆN BỀ MẶT TRÁI ĐẤT
BÀI 1: HỆ THỐNG KINH VĨ TUYẾN, TỌA ĐỘ ĐỊA LÍ CỦA
MỘT ĐỊA ĐIỂM TRÊN BẢN ĐỒ
(Thời gian thực hiện: 1 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Học xong bài này, học sinh sẽ:
- Xác định được trên bản đồ và trên quả Địa Cầu: Kinh tuyên gốc, xích đạo, các bán cầu.
- Ghi được tọa độ địa lí của một địa điểm trên bản đồ. 2. Về năng lực ⮚
Năng lực đặc thù của môn Địa lí
- Năng lực nhận thức khoa học địa lí: Nhận biết và xác định được kinh tuyến, vĩ
tuyến, tọa độ địa lí của một điểm trên bản đồ và quả Địa Cầu.
- Năng lực tìm hiểu địa lí:
+ Đọc hiểu văn bản “Hệ thống kinh, vĩ tuyến, tọa độ địa lí của một địa điểm trên bản
đồ” để tìm được các kiến thức liên quan đến kinh tuyến, vĩ tuyến, tọa độ địa lí.
+ Quan sát, khai thác các thông tin về kinh tuyến, vĩ tuyến, tọa độ địa lí từ tranh ảnh
(Hình 1.1⮚Hình 1.4) và mô hình quả Địa Cầu.
- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để
xác định tọa độ địa lí của thủ đô các nước bất kì trên thế giới. ⮚
Năng lực chung : tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và
sáng tạo thông qua việc HS độc lập khai thác thông tin, làm việc với tư liệu học tập và
thảo luận nhóm để giải quyết các nhiệm vụ học tập, các tình huống có vấn đề đặt ra trong bài học. 3. Về phẩm chất
Bài học góp phần hình thành cho học sinh các phẩm chất như: chăm chỉ, trung thực và
trách nhiệm khi thực hiện các nhiệm vụ học tập.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU


- SGK Lịch sử và Địa lí 6 (Bộ sách Cánh Diều). - Quả địa cầu. - Phiếu học tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Hoạt động mở đầu
a. Mục tiêu: Tạo tình huống học tập dựa trên việc huy động kiến thức kinh nghiệm
của bản thân học sinh để liên hệ, kết nối với vấn đề xuất hiện trong bài học. Từ đó tạo
tâm thế học tập và hứng thú cho học sinh.
b. Nội dung: HS đưa ra ý kiến cá nhân về cách xử lí tình huống do GV đưa ra:
c. Sản phẩm: Các ý kiến xử lí tình huống cụ thể theo kinh nghiệm của học sinh và
kiến thức kết nối giữa tình huống và nội dung của bài học.
d. Tổ chức thực hiện.
- Bước 1: GV đưa ra tình huống, và tổ chức lấy ý kiến của học sinh:
Hôm nay, nhà có khách đến chơi. Mẹ nhờ em chế biến cam làm hoa quả tráng miệng.
Em sẽ thực hiện bổ cam như thế nào để có được những sản phẩm:
+ Bổ miếng múi cau bày ra đĩa?
+ Bổ cam vắt lấy nước?
+ Nếu dùng quả cam để mô phỏng Trái Đất của chúng ta, thì lát bổ dọc hay bổ ngang
sẽ tạo ra những bán cầu nào? Dựa vào đâu để chúng ta xác định được như vậy?


- Bước 2: HS suy nghĩ làm việc cá nhân để đưa ra ý kiến của mình.
- Bước 3: GV gọi một số học sinh phát biểu ý kiến.
- Bước 4: GV tổng hợp ý kiến và kết nối vào bài học:
“ Cách chúng ta bổ cam trong các trường hợp trên có một sự kết nối đặc biệt với nội
dung bài học hôm nay. Nếu chúng ta dùng quả cam để mô phỏng hình dạng Trái Đất
thì những đường cắt dọc và đường cắt ngang trên quả cam chính là những đường kinh
tuyến và vĩ tuyến trên quả Địa cầu. Và điều tuyệt vời, chỉ cần dựa vào những đường
kinh tuyến và vĩ tuyến thì chúng ta có thể xác định được vị trí của mọi nơi trên Trái Đất.
2. Hoạt động hình thành kiến thức mới.
Hoạt động 1: Tìm hiểu hệ thống kinh tuyến và vĩ tuyến
a. Mục tiêu: Xác định được trên bản đồ và quả Địa Cầu: kinh tuyến gốc, xích đạo, các bán cầu.
b. Nội dung: Học sinh đọc nội dung SGK trang 103 – 104 thực hiện các nhiệm vụ c. Sản phẩm: NỘI DUNG HỌC TẬP
1. Kinh tuyến gốc, vĩ tuyến gốc và các bán cầu
- Kinh tuyến là những đường nối liền hai điểm cực Bắc và cực Nam trên quả Địa cầu.
- Kinh tuyến gốc là đường kinh tuyến đi qua đài thiên văn Grin-uýt ngoại ô thủ đô Luân
Đôn của nước Anh, đánh số 00
- Bán cầu Đông nằm bên phải của đường kinh tuyến gốc.


- Bán cầu Tây nằm bên trái của đường kinh tuyến gốc.
- Vĩ tuyến là những vòng tròn trên quả Địa cầu vuông góc với các kinh tuyến.
- Vĩ tuyến gốc là xích đạo, được đánh số 00
- Bán cầu Bắc nằm phía trên đường xích đạo.
- Bán cầu Nam nằm phía dưới đường xích đạo.
d. Tổ chức thực hiện
- Bước 1: Tổ chức trò chơi Hẹn hò và giao lưu ⮚
GV tổ chức cho học sinh trò chơi hẹn hò ⮚ Tổ chức giao lưu:
+ Nhiệm vụ 1: Đọc nội dung SGK gạch chân các khái niệm trong thời gian 2 phút:
Kinh tuyến, vĩ tuyến, kinh tuyến gốc, vĩ tuyến gốc.
+ Nhiệm vụ 2: Sử dụng quả Địa cầu hoặc hình 1.2, trao đổi theo cặp các nội dung
phiếu học tập (Phụ lục 1) trong thời gian 5 phút. ( Lưu ý: Ở nhiệm vụ này để tạo hứng
thú cho học sinh giáo viên có thể sử dụng kĩ thuật hẹn hò. GV cho học sinh hoàn
thành phiếu hẹn (Phụ lục 2) ở đầu buổi học hoặc sau khi hết thời gian thực hiện
nhiệm vụ 1. Dùng kết quả phiếu hẹn để tổ chức học sinh tìm bạn đối tác trao đổi thực hiện nhiệm vụ 2.)