Giáo án Bài 1 Ngữ văn 11 Cánh diều: Thơ và truyện thơ

BÀI 1: THƠ VÀ TRUYỆN THƠ SÓNG (XUÂN QUỲNH) I. MỤC TIÊU
1. Về mức độ/ yêu cầu cần đạt:
- HS nhận biết, vận dụng những hiểu biết về thơ trữ tình (giá trị thẩm mĩ của một
số yếu tố như ngôn từ, hình thức bài thơ thể hiện trong văn bản; ý nghĩa, tác dụng
của yếu tố tự sự trong thơ,…) và đặc điểm của thơ để đọc hiểu các bài thơ.
- Hiểu được những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả và các biện pháp nghệ
thuật được sử dụng trong bài thơ.
- Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn và niềm khát khao hạnh phúc của người phụ nữ trong tình yêu. 2. Về năng lực
a. Năng lực chung
- Giao tiếp và hợp tác trong làm việc nhóm và trình bày sản phẩm nhóm.
- Phát triển khả năng tự chủ, tự học qua việc đọc và hoàn thiện phiếu học tập ở nhà.
- Giải quyết vấn đề và tư duy sáng tạo trong việc chủ động tạo lập văn bản.
b. Năng lực đặc thù
- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản Sóng.
- Năng lực nhận diện các yếu tố hình thức và nội dung của thơ. 3. Về phẩm chất
- Giúp HS nhận thức được vẻ đẹp tình yêu trong cuộc sống.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo án, tài liệu tham khảo, kế hoạch bài dạy
- Phiếu học tập, trả lời câu hỏi
- Bảng giao nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp


- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 11, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện
nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: GV đặt cho HS trả lời những câu hỏi mang tính gợi mở vấn đề.
c. Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
- GV đặt câu hỏi gợi mở, yêu cầu HS trả lời:
- HS trả lời câu hỏi, GV mời 2 -3 HS chia sẻ.
- GV nhận xét, đánh giá, dẫn dắt vào bài học: Một cuộc đời đa đoan, một trái tim
đa cảm là một Xuân Quỳnh luôn coi tình yêu là cứu cánh nhưng cũng luôn day dứt
về giới hạn của tình yêu.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chung
a. Mục tiêu: Giúp HS chuẩn bị các điều kiện cần thiết để đọc hiểu văn bản, hướng
dẫn đọc và rèn luyện các chiến thuật đọc.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi liên
quan đến thể loại thơ bảy chữ và văn bản Sóng.
c. Sản phẩm: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM NV1: I. Tìm hiểu chung


Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
1. Tác giả (1942 – 1988)
- GV tổ chức cho HS tìm hiểu tác giả, - Quê: La Khê, Hà Đông (nay thuộc
tác phẩm và đọc văn bản. thành phố Hà Nội). - GV đưa ra nhiệm vụ:
- Xuất thân từ 1 gia đình công chức, mẹ
mất sớm, ở với bà nội.
- Từng là diễn viên múa Đoàn văn
công trung ước, biên tập viên báo Văn
nghệ, biên tập viên Nhà xuất bản Tác
phẩm mới, Ủy viên Ban chấp hành Hội
nhà văn Việt Nam khóa III.
- Mất cùng chồng và con trai vì tai nạn
giao thông tại Hải Dương (29/4/1988).
+ Nêu những thông tin quan trọng về - Một trong những gương mặt tiêu biểu
nhà thơ mà em biết qua việc tìm hiểu từ của thế hệ nhà thơ chống Mĩ, cũng là
các nguồn tài liệu.
gương mặt nhà thơ nữ đáng chú ý của
+ Nêu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác bài nền thơ ca Việt Nam hiện đại. thơ Sóng.
- Phong cách thơ: tiếng lòng của một
- GV hướng dẫn HS thực hiện nhiệm tâm hồn phụ nữ nhiều trắc ẩn.
vụ, gọi HS trả lời và các HS khác bổ + vừa hồn nhiên. sung ý kiến cho bạn.
+ vừa chân thành, đằm thắm.
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
+ luôn da diết khát vọng về hạnh phúc
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ đời thường.
- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi. 2. Tác phẩm
Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo - Sáng tác năm 1967 trong chuyến đi sản phẩm
thực tế ở vùng biển Diêm Điền (Thái
- HS trình bày sản phẩm thảo luận. Bình).
- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung

câu trả lời của bạn.
- In trong tập Hoa dọc chiến hào
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện (1968).
- GV nhận xét, chốt lại kiến thức.
- Là một bài thơ đặc sắc viết về tình
- GV bổ sung: Nhà thơ đã được nhà yêu, rất tiêu biểu cho phong cách thơ
nước phong tặng Giải thưởng Nhà Xuân Quỳnh.
nước và Giải thưởng Hồ Chí Minh về
những thành tựu bà đã làm cho nền văn học của nước nhà. NV3:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV gọi HS đọc bài thơ diễn cảm. 3. Đọc văn bản
- GV yêu cầu HS quan sát và trả lời: - Thể thơ: thơ năm chữ.
+ Bài thơ được sáng tác theo thể thơ - Bố cục: nào?
+ Phần 1 (khổ 1,2): những cảm xúc,
+ Bài thơ có thể phân thành bố cục suy nghĩ về sóng biển và tình yêu. mấy phần?
+ Phần 2 (khổ 3,4): nghĩ về sóng và cội
+ Em có nhận xét gì về nhịp điệu, âm nguồn của tình yêu đôi lứa.
điệu của bài thơ?
+ Phần 3 (khổ 5,6,7): nghĩ về sóng và
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
nỗi nhớ, lòng chung thủy của người
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ con gái.
- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi.
+ Phần 4 (2 khổ cuối): nghĩ về sóng và
Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo khát vọng tình yêu. sản phẩm - Nhận xét:
- HS trình bày sản phẩm thảo luận.
+ Âm điệu trong bài thơ là âm điệu của
- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung những con sóng ngoài biển khơi vừa dữ câu trả lời của bạn. dội vừa nhẹ nhàng.