Giáo án Bài 10 KHTN 6 Kết nối tri thức (2024): Các thể của chất và sự chuyển thể của chất

Ngày soạn: Ngày dạy:
BÀI 10: CÁC THỂ CỦA CHẤT VÀ SỰ CHUYỂN THỂ (3 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
- Trình bày được một số đặc điểm cơ bản ba thể của chất thông qua quan sát.
- Đưa ra được một số ví dụ về đặc điểm cơ bản của ba thể này.
- Chỉ ra được các chất quanh ta tồn tại ở thể nào.
- Nêu được khái niệm về sự nóng chảy; sự sôi; sự bay hơi; sự ngưng tụ; sự đông đặc.
- Trình bày được quá trình diễn ra sự chuyển thể: nóng chảy; đông đặc; bay hơi; ngưng tụ; sôi.
- Tìm được ví dụ về sự chuyển thể của một số chất trong tự nhiên. 2. Năng lực
- Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực giao tiếp.
- Năng lực riêng:
● Năng lực vận dụng kiến thức vật lí. ● Năng lực thực hành
● Năng lực trao đổi thông tin.
● Năng lực cá nhân của HS. 3. Phẩm chất
- Hình thành phẩm chất trung thực, chăm chỉ, trách nhiệm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Đối với giáo viên:
- Hóa chất, dụng cụ:
+ 1 miếng gỗ nhỏ, 2 xi-lanh nhựa, cốc nước màu (nước pha màu thực phẩm hoặc mực).
+ Mô hình hạt ở các thể rắn, lỏng, khí (hình vẽ hoặc mô hình).
+ Viên nước đá, nước, ống nghiệm, giá đỡ, nhiệt kế.


+ Nước cất, cốc thuỷ tinh chịu nhiệt, nhiệt kế, đèn cồn, giá đỡ, vải lót tay, diêm (bật lửa).
2. Đối với học sinh:
- Vở ghi, sách giáo khoa, dụng cụ học tập
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (10 phút)
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS quan sát thực hiện yêu cầu của GV
c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức
d. Tổ chức thực hiện:
- GV giúp HS nhớ lại kiến thức cũ: trong tự nhiên, nước tồn tại ở ba thể rắn, lỏng,
khí. Ta có thể đi trên mặt nước đóng băng đủ dày nhưng không thể đi trên mặt
nước lỏng. Như vậy, cùng là chất nước, khi ở các thể khác nhau thì tính chất khác nhau.
=> GV nêu câu hỏi: Giữa các thể của nước có sự chuyển đổi qua lại lẫn nhau ở
những điều kiện nhất định. Sự chuyển thể của nước tạo ra những hiện tượng tự
nhiên nào trên Trái Đất?
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu một số thể của chất (15 phút)
a. Mục tiêu: HS quan sát các vật thể và chất xung quanh ta, nhận ra chất tồn tại ở các thể khác nhau.
b. Nội dung: Đọc thông tin sách giáo khoa, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
I. Các thể của chất: thể rắn, thể lỏng, thể khí
- GV hướng dẫn cho HS nhận biết về chất ở các thể khác nhau.
Nước có thể tồn tại ở thể rắn (nước
đá, băng, tuyết), thể lỏng, thể khí
Ví dụ: sắt (thép), bê tông, đất, cát,... ở thể rắn có (hơi nước).
hình dạng cố định. Nước, dầu ăn,... ở thể lỏng ta
cần dùng cốc hay bình để chứa nó. Không khí, Mọi chất được tìm thấy trên Trái


hơi nước, ... ở thể khí ta cần giữ chúng trong các Đất cũng thường ở thể rắn, thể bình chứa kín. lỏng, hoặc thể khí.
Từ đó, HS lấy được ví dụ về các chất ở thể rắn, Ví dụ: đất đá ở thể rắn; xăng, dầu ở lỏng, khí xung quanh ta.
thể lỏng; không khí, hơi xăng ở thể
khí; cơ thể động vật có xương ở thể
- Yêu cầu HS trả lời câu hỏi trong SGK rắn; máu ở thể lỏng.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập Trả lời câu hỏi:
+ HS tiếp nhận nhiệm vụ, trao đổi, thảo luận.
1. Chất ở thể rắn: gỗ, than, nến,...
+ GV quan sát, hướng dẫn HS
Chất ở thể lỏng: xăng, dầu ăn, tinh
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo dầu... luận
Chất ở thể khí: carbon dioxide, hơi
+ GV gọi HS trả lời câu hỏi nước,...
+ HS khác nhận xét, bổ sung
2. Không thể dùng chất ở thể lỏng
để tạo nên vật có hình dạng cố
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ định. học tập
+ GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.
Hoạt động 2: Thực hành tìm hiểu một số tính chất của chất ở thể rắn, lỏng khí (20 phút)
a. Mục tiêu: GV định hướng HS tìm tòi, khám phá về tính chất vật lí và tính chất
hoá học của các chất quen thuộc hằng ngày quanh ta.
b. Nội dung: Đọc thông tin sách giáo khoa, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh
thảo luận, trao đổi và làm thí nghiệm.
c. Sản phẩm học tập: Sản phẩm thí nghiệm và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học * Tìm hiểu một số tính chất của chất ở tập
thể rắn, lỏng và khí


- GV cho HS làm thí nghiệm trong SGK, Kết quả thí nghiệm:
sau đó rút ra nhận xét.
Về hình dạng: thể rắn có hình dạng cố
+ Yêu cầu HS trả lời các câu hỏi trong định; thể lỏng có hình dạng của một phần SGK
vật chứa và thể khí chiếm đầy thể tích vật chứa.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- Về khả năng chịu nén: chất rắn và chất
+ HS thực hiện thí nghiệm, viết kết quả
lỏng không bị nén, chất khí có thể nén
+ Thảo luận trả lời câu hỏi được dễ dàng.
+ GV quan sát, giúp đỡ HS nếu cần Trả lời câu hỏi:
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và 1. Khi mở lọ nước hoa, một lát thảo luận
sau có thể ngửi thấy mùi nước hoa. Điều
+ Đại diện nhóm báo cáo kết quả.
này thể hiện khả năng lan toả trong không
gian theo mọi hướng của chất ở thể khí. + Nhóm khác nhận xét.
2. Nước từ nhà máy nước được dẫn đến
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện các hộ dân qua các đường ống thể hiện
nhiệm vụ học tập
tính chất chảy và lan truyền được của chất
+ GV đánh giá, nhận xét. Chốt kiến thức ở thể lỏng.
3. Ta có thể đi được trên mặt nước đóng
băng đủ dày vì nước đóng băng ở thể rắn.
Khi đó nước giữ hình dạng cố định,
không bị nén và không bị chảy đi, nên có
thể đứng, bước đi trên đó.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về sự nóng chảy và sự đông đặc (25 phút)
a. Mục tiêu: GV hướng dẫn, gợi mở cho HS quan sát, đưa ra các hiện tượng xung
quanh liên quan đến sự nóng chảy và đông đặc, rút ra kết luận sự nóng chảy và
đông đặc xảy ra do sự thay đổi nhiệt độ.
b. Nội dung: Đọc thông tin sách giáo khoa, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của học sinh