Giáo án Bài 13 Lịch sử 7 Cánh diều (2024): Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Ngô, Đinh, Tiền Lê (939-1009)

Ngày soạn: .................
Ngày giảng: ................ CHƯƠNG V
VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ X ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XV TIẾT....- BÀI 13
CÔNG CUỘC XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ ĐẤT NƯỚC THỜI NGÔ, ĐINH, TIỀN LÊ 939 - 1009
I. MỤC TIÊU (Học xong bài học, học sinh sẽ đạt được. 1. Kiến thức
- Nêu được những nét chính về thời Ngô.
- Trình bày được quá trình thống nhất đất nước của Đinh Bộ lĩnh và sự thành lập của nhà Đinh.
- Nắm được thời Đinh - Tiền Lê bộ máy nhà nước đã được xây dựng tương
đối hoàn chỉnh, đã bước đầu xây dựng được nền kinh tế, văn hoá phát triển
- Nắm được cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống của Lê Hoàn đập
tam âm mưu xâm lược của nhà Tống lần thứ nhất.
- Đánh giá được công lao của Ngô Quyền, Đinh Bộ Lĩnh, Lê Hoàn trong
công cuộc củng cố nền độc lập & bước đầu xây dựng đất nước về đời sống, kinh tế xã hội. 2. Năng lực * Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học: Làm việc độc lập để giải quyết vấn đề bài học, tích
cực thực hiện những công việc của thầy cô giao.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Học sinh tích cực trao đổi nội dung để hoàn nội dung học tập
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Biết tiếp nhận thông tin và
đánh giá, nhận xét nội dung bài học, suy nghĩ đưa ra các ý kiến giải
quyết yêu cầu của nhiệm vụ học tập.
* Năng lực chuyên biệt
-Tìm hiểu lịch sử: Khai thác và sử dụng được thông tin tư liệu kênh chữ,
kênh hình trong SGK để tìm hiểu tổ chức bộ máy nhà nước thời Ngô, Đinh, Tiền
Lê về quá trình xây dựng đất nước và tổ chức bộ máy, đời sống kinh tế văm hóa thời Đinh – Tiền Lê.
- Nhận thức và tư duy lịch sử: Mô tả được tổ chức bộ máy triều đình trung ương thời Tiền Lê.
- Vận dụng KT- KN đã học: Vận dụng kiến thức bộ máy triều đình trung ương
thời Tiền Lê liên hệ với tổ chức bộ máy nhà nước thời nay. 3. Phẩm chất
- Yêu nước: Giáo dục HS tinh thần yêu nước, bảo vệ nền độc lập dân tộc
- Nhân ái: Yêu quý các nhân vật lịch sử có công lao xây dựng Đất nước


- Chăm chỉ: Chăm chỉ trong học tập, nghiên cứu tài liệu
- Trách nhiệm: Có trách nhiệm bảo vệ và phát huy công lao của các anh hùng dân tộc.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- Một số video, tranh ảnh liên quan đến nội dung bài học. - Máy chiếu, máy tính
- Giấy A1 hoặc bảng phụ để HS làm việc nhóm. - Phiếu học tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động 1: XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ
a) Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
b)Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập.
Học sinh đọc, hiểu tư liệu phần 4.1 và quan sát bảng hỏi trên màn hình K W L
Nêu những điều em đã Nêu những điều em Những điều em rút ra
biết về nhà Ngô – Đinh muốn biết về nhà Ngô – được sau khi học về nhà – Tiền Lê. Đinh – Tiền Lê. Ngô – Đinh – Tiền Lê.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập:
HS thảo luận cá nhân/cả lớp và trả lời câu hỏi:
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động.
Bước 4: Đánh giá, chuẩn kiến thức
GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, bổ sung, chuyển sang nội dung mới.
Sau chiến thắng Bạch Đằng năm 938, giành lại được độc lập, Ngô Quyền
đã chấm dứt hơn 10 thế ki bị phong kiến phương Bắc đô hộ. Nền độc lập và tự
chủ được giữ vững, nhưng vận mệnh đất nước thường xuyên bị lâm nguy bởi các
thế lực cát cứ và âm mưu xâm lược của phong kiến phương Bắc, các vua thời
Ngô – Đinh – Tiền Lê đã làm gì để chấm dứt cát cứ, củng cố nền độc lập còn
non trẻ và chống phong kiến phương Bắc? Đời sống văn hóa - xã hội thời này có
gì nổi bật, chúng ta hãy cùng nhau đi tìm hiểu bài nhé!
- Viết tên bài, nêu mục tiêu chung của bài và dẫn vào HĐ tiếp theo.
HĐ 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
1. Những nét chính về thời Ngô


a) Mục tiêu: Giúp HS biết được Ngô Quyền xây dựng nền độc lập nhất
là về tổ chức nhà nước.
b) Nội dung: GV đặt câu hỏi, HS trả lời câu hỏi của GV.
c) Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS.
d) Tổ chức thực hiện
HĐ của thầy và trò
Sản phẩm dự kiến
B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)
Yêu cầu HS đọc nội dung mục 1 SGK
? Nêu những việc làm của Ngô Quyền sau + Năm 939, Ngô Quyền lên
chiến thắng Bạch Đằng?
ngôi vua, chọn Cổ Loa làm kinh
+ Bỏ chức tiết độ sứ của chính quyền phong đô. kiến phương Bắc
+ Thiết lập triều đình mới
+ Quy định lễ nghi trong triều đình và sắc phục của quan lại
? Những việc làm trên của Ngô Quyền có ý - Ý nghĩa: Chấm dứt sự thống nghĩa gì?
trị của phong kiến phương Bắc,
GV bổ sung: ông muốn xây dựng một quốc mở ra nền độc lập lâu dài của
gia độc lập, tự chủ, không phụ thuộc vào dân tộc. nước khác.
- Gv: Vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước triều Ngô?
- Tổ chức bộ máy nhà nước Vai trò của nhà vua ntn? Vua
-> đứng đầu triều đình, quyết định mọi công
việc chính trị, quân sự, ngoại giao Quan văn Quan võ
- Gv: Em có nhận xét gì về bộ máy nhà nước
và tình hình kinh tế văn hóa thời Ngô?
B2: Thực hiện nhiệm vụ Thứ sử các châu
GV hướng dẫn HS hoạt động nhóm (nếu cần) - Nhận xét: Đất nước được yên HS:
bình, văn hóa được phục hồi tạo
- Đọc SGK và làm việc cá nhân
điều kiện cho sự phát triển sau
- Thảo luận nhóm để hoàn thành nhiệm vụ. này
B3: Báo cáo, thảo luận
GV yêu cầu đại diện nhóm lên trình bày, báo cáo sản phẩm.
HS báo cáo sản phẩm (những HS còn lại theo
dõi, nhận xét và bổ sung cho bạn)
B4: Kết luận, nhận định (GV)
Nhận xét thái độ và sản phẩm học tập của
HS. Chốt kiến thức và chuyển dẫn sang nội dung sau.


2. Công cuộc thống nhất đất nước của Đinh Bộ Lĩnh và sự thành lập của nhà Đinh. a) Mục tiêu:
- Tình hình chính trị cuối thời Ngô
- Nắm được quá trình thống nhất đất nước của Đinh Bộ lĩnh b) Nội dung:
- GV tổ chức cho HS thảo luận nhóm khai thác đơn vị kiến thức.
- HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: Phiếu học tập đã hoàn thành của HS.
d) Tổ chức thực hiện
HĐ của thầy và trò
Sản phẩm dự kiến
B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)
- HS đọc thông tin trong SGK - GV chia nhóm lớp
- Giao nhiệm vụ các nhóm: - Năm 944 Ngô Quyền mất,
Chia nhóm thảo luận: 6 nhóm. Thời gian: 4 chính quyền suy yếu phút
-> đất nước loạn 12 sứ quân
Nhóm 1 + 2 + 3: Nêu nguyên nhân loạn 12 sứ quân?
Nhóm 4 + 5 + 6: Nêu hậu quả của tình trạng loạn 12 sứ quân?
- Gv: Cho HS quan sát lược đồ và trả lời câu hỏi
? Đinh Bộ Lĩnh đã dẹp loạn 12 sứ quân như - Đinh Bộ Lĩnh lập căn cứ ở Hoa
Lư, liên kết một số sứ quân, thế nào? cùng nhân dân dẹp loạn.
? Nhờ đâu mà ông dẹp được loạn của 12 sứ - 967 Đinh Bộ Lĩnh thống nhất quân? đất nước
? Em hãy nhận xét công lao của Đinh Bộ ->Thống nhất đất nước, tạo điều