Giáo án Bài 14 Lịch sử 9 Kết nối tri thức (2024): Việt Nam kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược giai đoạn 1946 - 1950

BÀI 14. VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP
XÂM LƯỢC GIAI ĐOẠN 1946 - 1950
(Thời gian thực hiện: 02 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức.
- Giải thích được nguyên nhân bùng nổ cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực
dân Pháp xâm lược (1946).
- Nhận biết và giải thích được đường lối cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Đảng.
- Mô tả được những thắng lợi tiêu biểu trên mặt trận chính trị, ngoại giao, kinh tế,
văn hoá, quân sự,... trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1946 - 1950. 2. Năng lực. 2.1. Năng lực chung.
- Năng lực tự chủ và tự học qua việc đọc SGK, trả lời câu hỏi hoặc tìm hiểu bài
trước khi đến lớp theo hướng dẫn của GV.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác qua hoạt động thảo luận nhóm hoặc cặp đôi để thực
hiện các nhiệm vụ học tập.
2.2. Năng lực đặc thù.
- Năng lực tìm hiểu lịch sử thông qua việc sưu tầm, khai thác tư liệu để tìm hiểu về
cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1946 - 1950.
- Năng lực nhận thức và tư duy lịch sử thông qua việc giải thích, phân tích được
đường lối cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Đảng và mô tả
được những thắng lợi tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1946 - 1950. 3. Phẩm chất.
- Yêu nước, trân trọng giá trị của hoà bình và ý thức trách nhiệm đối với việc gìn
giữ độc lập, tự do của dân tộc; từ đó lên án các hành động bạo lực vũ trang, phá
hoại giá trị hoà bình của nhân loại.
- Trung thực, sáng tạo, chăm chỉ, trách nhiệm, có ý thức tìm tòi, khám phá lịch sử. 1
- Biết ơn sự hi sinh dũng cảm vì độc lập, tự do của các anh hùng liệt sĩ.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU.
- SGK, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 9 - bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống.
- Tranh, ảnh về cuộc chiến đấu ở Hà Nội năm 1946, chiến dịch Việt Bắc 1947,
chiến dịch Biên giới 1950.
- Một số phim điện ảnh: Hà Nội mùa đông năm 1946; Đào, phở và piano; phim tài
liệu: Hà Nội mùa đông năm 1946, trở lại thủ đô kháng chiến, Chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông 1947,...
- Computer, projector hoặc smart tivi, internet...
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
1. Hoạt động mở đầu. a) Mục tiêu
HS trình bày được khái quát tình hình nước ta sau khi thực dân Pháp đưa quân ra
Bắc, sự bùng nổ của cuộc kháng chiến toàn quốc và giai đoạn đầu của cuộc kháng
chiến chống thực dân Pháp xâm lược.
b) Tổ chức thực hiện
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
- Phương án 1: GV sử dụng phần Mở đầu trong SGK để dẫn dắt vào bài học.
- Phương án 2: GV có thể cho HS xem một đoạn trong bộ phim Hà Nội mùa đông
năm 1946 hoặc các hình ảnh về Hà Nội năm 1946 và trả lời các câu hỏi: Tại sao
cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ vào tháng 12 - 1946? Theo em, dân tộc ta đã
vượt qua những khó khăn nào trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến?
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
- Phương án 1: HS đọc SGK, vận dụng hiểu biết của bản thân để trả lời câu hỏi.
- Phương án 2: HS xem phim, suy nghĩ trả lời câu hỏi.
Bước 3: Báo cáo, thảo
GV gọi 1 - 2 HS trả lời câu hỏi. HS có thể trả lời đúng hoặc chỉ được một ý của câu hỏi.
* Bước 4: Kết luận, chốt kiến thức.
GV nhận xét và căn cứ vào câu trả lời của HS để chọn ý dẫn dắt vào bài học. 2
2. Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới..
2.1. Hoạt động 1: Tìm hiểu sự bùng nổ của cuộc kháng chiến toàn quốc chống
thực dân Pháp xâm lược
2.1.1. Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu nguyên nhân bùng nổ cuộc kháng chiến toàn quốc
chống thực dân Pháp xâm lược a) Mục tiêu
HS nêu được một số hoạt động thể hiện âm mưu xâm lược toàn bộ Việt Nam của
thực dân Pháp, từ đó giải thích được nguyên nhân bùng nổ cuộc kháng chiến toàn
quốc chống thực dân Pháp xâm lược.
b) Tổ chức thực hiện
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
- GV chia lớp thành 2 nhóm, mỗi nhóm thực hiện một nhiệm vụ:
+ Nhóm 1: Tìm hiểu âm mưu xâm lược toàn bộ Việt Nam của thực dân Pháp.
+ Nhóm 2: Tìm hiểu nguyên nhân bùng nổ cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực
dân Pháp xâm lược.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
- Nhiệm vụ 1: HS đọc thông tin SGK, thảo luận để thực hiện yêu cầu.
- Nhiệm vụ 2: HS khai thác thông tin nêu được nguyên nhân.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận.
GV gọi đại diện 2 nhóm báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ.
* Bước 4: Kết luận, chốt kiến thức.
GV nhận xét câu trả lời của HS và chốt kiến thức: Mặc dù đã kí các hiệp ước, hiệp
định nhưng thực dân Pháp đã bội ước, liên tiếp có những hành động gây hấn, khiêu
khích và vi phạm các văn bản kí kết như: gây ra vụ thảm sát ở phố Hàng Bún và
phố Yên Ninh (Hà Nội), liên tiếp gửi các tối hậu thư đòi Chính phủ ta giải tán lực
lượng tự vệ chiến đấu, để cho quân Pháp làm nhiệm vụ giữ gìn trị an ở Hà Nội và
quyền kiểm soát Thủ đô. Trước tình hình đó, Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng
hoà đã nỗ lực tìm kiếm hoà bình nhưng không được hồi đáp. Nhân dân Việt Nam
không còn con đường nào khác là phải đứng lên đấu tranh bảo vệ nền độc lập dân tộc. 3
2.1.2. Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp a) Mục tiêu.
HS trình bày được nội dung chính và giải thích được đường lối kháng chiến của
Đảng, từ đó rút ra được tính đúng đắn của đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp.
b) Tổ chức thực hiện.
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
GV cho HS khai thác Tư liệu 1 và thông tin trong mục để thực hiện yêu cầu: Hãy
trình bày nội dung và giải thích đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm
lược của Đảng. GV có thể chia lớp thành 2 nhóm, mỗi nhóm thực hiện một nhiệm vụ:
+ Nhóm 1: Tìm hiểu về nội dung đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp.
+ Nhóm 2: Giải thích đường lối kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của Đảng.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
HS đọc SGK, thảo luận thực hiện nhiệm vụ được giao.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận.
GV gọi đại diện các nhóm trình bày trước lớp.
* Bước 4: Kết luận, chốt kiến thức.
GV nhận xét, bổ sung và chốt lại nội dung cơ bản của đường lối kháng chiến
chống thực dân Pháp là toàn dân, toàn diện, trường kì, tự lực cánh sinh và tranh thủ
sự giúp đỡ của quốc tế.
GV giải thích để HS hiểu rõ:
+ Toàn dân là động viên và huy động tới mức cao nhất sức mạnh của dân tộc, của
cả nước vào cuộc kháng chiến: bất kì đàn ông, đàn bà, người già, người trẻ, không
chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc.
+ Toàn diện là đánh địch bằng tất cả những gì có thể, trên tất cả các mặt trận (kinh
tế, chính trị, văn hoá, quân sự, ngoại giao) với tinh thần mỗi đường phố là một mặt
trận, mỗi làng quê là một pháo đài và mỗi người dân là một chiến sĩ.
+ Trường kì kháng chiến là đánh lâu dài nhằm đối chọi và làm phá sản âm mưu 4