Giáo án Bài 15 Lịch sử 9 Kết nối tri thức (2024): Việt Nam kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược giai đoạn 1951 – 1954

BÀI 15. VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP
XÂM LƯỢC GIAI ĐOẠN 1951 - 1954
(Thời gian thực hiện: 02 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức.
- Mô tả được những thắng lợi tiêu biểu trên mặt trận chính trị, kinh tế, văn hoá,
quân sự, ngoại giao,... trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1951 - 1954.
- Nêu được ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp (1945 - 1954). 2. Năng lực. 2.1. Năng lực chung.
- Năng lực tự chủ và tự học qua việc đọc SGK, trả lời câu hỏi hoặc tìm hiểu bài
trước khi đến lớp theo hướng dẫn của GV.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác qua hoạt động thảo luận nhóm hoặc cặp đôi để
thực hiện các nhiệm vụ học tập.
2.2. Năng lực đặc thù.
- Năng lực tìm hiểu lịch sử: biết cách sưu tầm và khai thác tư liệu và sử dụng
lược đồ, sơ đồ để tìm hiểu về cuộc kháng chiến trống Pháp giai đoạn 1951 - 1954.
- Năng lực nhận thức và tư duy lịch sử thông qua việc mô tả những thắng lợi
tiêu biểu và nêu được ý nghĩa và nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến
chống thực dân Pháp (1945 - 1954).
- Năng lực vận dụng kiến thức đã học: vận dụng được bài học về chiến tranh
nhân dân trong công cuộc và bảo vệ Tổ quốc hiện nay. 3. Phẩm chất.
Bài học góp phần bồi dưỡng ý thức khâm phục và tự hào về những thắng lợi của
quân và dân ta đã đạt được trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp giai
đoạn 1951 - 1954, củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng; từ đó nhận thức 1
được tình đoàn kết dân tộc, đoàn kết giữa ba nước Đông Dương và đoàn kết quốc tế.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU.
- SGK, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 9 - bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống.
- Thiết bị dạy học tối thiểu theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Tranh, ảnh, phim tài liệu hoặc điện ảnh về cuộc kháng chiến chống Pháp.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
1. Hoạt động mở đầu. a) Mục tiêu
Kết nối những điều HS đã biết với những điều HS chưa biết, tạo tâm thế hứng
khởi, kích thích sự tò mò của HS để dẫn dắt vào bài mới.
b) Tổ chức thực hiện
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
GV sử dụng phần Mở đầu trong SGK để dẫn dắt vào bài học.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
HS quan sát hình ảnh và sử dụng hiểu biết của bản thân để trả lời câu hỏi trong
SGK bằng cách ghi ra giấy nháp, sau đó trao đổi với bạn bên cạnh.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận.
GV gọi 2 - 3 HS lần lượt đưa ra câu trả lời, các HS khác lắng nghe, nhận xét và
bổ sung thêm thông tin (nếu có).
* Bước 4: Kết luận, chốt kiến thức.
Trên cơ sở phần trả lời của HS, GV dẫn dắt vào bài mới, nêu yêu cầu cần đạt
chủ yếu của bài học để định hướng nhận thức của HS.
2. Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới.
2.1. Hoạt động 1: Tìm hiểu những thắng lợi tiêu biểu trên mặt trận chính
trị, kinh tế, văn hoá. a) Mục tiêu.
HS nêu được những thắng lợi, thành tựu tiêu biểu trên mặt trận chính trị, kinh
tế, văn hoá trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược giai đoạn 1951 - 2 1954
b) Tổ chức thực hiện.
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
GV nêu yêu cầu: Hãy nêu những thắng lợi trên mặt trận chính trị, kinh tế và
văn hoá xã hội trong kháng chiến chống thực dân Pháp giai đoạn 1951 - 1954.
Với yêu cầu này, GV tổ chức chia lớp thành 3 nhóm, mỗi nhóm tìm hiểu về
thắng lợi hoặc thành tựu tiêu biểu của một lĩnh vực theo gợi ý ở Phiếu học tập dưới đây. PHIẾU HỌC TẬP Lĩnh vực
Thành tựu tiêu biểu Chính trị Kinh tế Văn hoá
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
HS thảo luận nhóm nội dung lĩnh vực được giao, đọc thông tin để hoàn thành Phiếu học tập.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận.
Các nhóm báo cáo sản phẩm.
* Bước 4: Kết luận, chốt kiến thức.
GV nhận xét Phiếu học tập đã hoàn thành của HS và chốt nội dung để HS ghi vào vở.
* Bước 5: Mở rộng.
GV cho HS thảo luận nhóm (4 - 6 HS mỗi nhóm) trình bày quan điểm: Theo
em, những thắng lợi trên mặt trận chính trị, kinh tế và văn hoá xã hội trong giai
đoạn 1951 - 1954 có ý nghĩa gì đối với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp?
GV hướng dẫn để HS nêu được ý nghĩa của những thắng lợi trên mặt trận chính
trị, kinh tế và văn hoá xã hội trong giai đoạn 1951 - 1954 đã tạo nên sức mạnh
tổng hợp trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
2.2. Hoạt động 2: Tìm hiểu những thắng lợi tiêu biểu trên mặt trận quân 3 sự a) Mục tiêu
HS mô tả được những thắng lợi tiêu biểu trên mặt trận quân sự trong những
năm 1951 - 1954 mà đỉnh cao là chiến thắng Điện Biên Phủ.
b) Tổ chức thực hiện
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
- Nhiệm vụ 1: GV cho HS làm việc cá nhân để trả lời câu hỏi: Kế hoạch Na-va
đã bị phá sản như thế nào?
- Nhiệm vụ 2: GV tổ chức cho HS thảo luận theo nhóm (theo bàn) hoặc cặp đôi
để thực hiện yêu cầu: Hãy mô tả những thắng lợi tiêu biểu trong cuộc Tiến
công chiến lược Đông - Xuân 1953 - 1954 và chiến dịch Điện Biên Phủ.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
- Nhiệm vụ 1: HS hoạt động cá nhân, trả lời câu hỏi.
- Nhiệm vụ 2: Các nhóm thảo luận để thực hiện yêu cầu.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận.
- Nhiệm vụ 1: GV gọi 2 - 3 HS báo cáo kết quả, các HS khác nhận xét, góp ý.
- Nhiệm vụ 2: GV mời đại diện 2 - 3 nhóm báo cáo kết quả thảo luận và gọi một
số thành viên của nhóm khác nhận xét, góp ý.
* Bước 4: Kết luận, chốt kiến thức.
GV nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS và chốt lại nội dung: Từ giữa
năm 1953, thực dân Pháp và can thiệp Mỹ đã triển khai Kế hoạch Na-va với hi
vọng sẽ giành thắng lợi quân sự quyết định để kết thúc chiến tranh. Điểm mấu
chốt của kế hoạch là tập trung lực lượng cơ động chiến lược mạnh ở đồng bằng
Bắc Bộ, lúc cao điểm lên đến 44 tiểu đoàn, nhằm giành lại sự chủ động chiến
lược xoay chuyển tình thế trên chiến trường Đông Dương, thực hiện đòn tiến
công mang tính quyết định khi có điều kiện. Để đối phó với Kế hoạch Na-va,
Bộ Chính trị quyết định đề ra Kế hoạch tác chiến Đông - Xuân 1953 - 1954, mở
chiến dịch Điện Biên Phủ, thông qua phương án tác chiến “đánh nhanh, thắng
nhanh” và sau đó là chuyển sang “đánh chắc, tiến chắc”. 4