Giáo án Bài 16 Lịch sử 9 Kết nối tri thức (2024): Việt Nam kháng chiến chống Mỹ, cứu nước

BÀI 16. VIỆT NAM KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ, CỨU NƯỚC,
THỐNG NHẤT ĐẤT NƯỚC GIAI ĐOẠN 1954 - 1965
(Thời gian thực hiện: 02 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức.
- Giới thiệu được những thành tựu tiêu biểu trong công cuộc xây dựng miền
Bắc xã hội chủ nghĩa (hoàn thành cải cách ruộng đất, khôi phục và phát triển
kinh tế, chi viện cho cách mạng miền Nam,...).
- Mô tả được những thắng lợi tiêu biểu về quân sự của nhân dân miền Nam
trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước giai đoạn 1954 - 1965 (phong trào Đồng
khởi, đánh bại chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”). 2. Năng lực. 2.1. Năng lực chung.
- Năng lực tự chủ và tự học qua việc đọc SGK, trả lời câu hỏi hoặc tìm hiểu bài
trước khi đến lớp theo hướng dẫn của GV.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác qua hoạt động thảo luận nhóm hoặc cặp đôi để
thực hiện các nhiệm vụ học tập.
2.2. Năng lực đặc thù.
- Năng lực tìm hiểu lịch sử qua quan sát tranh ảnh, khai thác và sử dụng thông
tin tư liệu lịch sử để tìm hiểu về thành tựu tiêu biểu của miền Bắc giai đoạn
1955 - 1965 và thắng lợi tiêu biểu của quân dân miền Nam giai đoạn 1961 - 1965.
- Năng lực nhận thức và tư duy lịch sử thông qua việc giới thiệu được những
thành tựu tiêu biểu trong công cuộc xây dựng miền Bắc xã hội chủ nghĩa, mô tả
được những thắng lợi tiêu biểu về quân sự của nhân dân miền Nam trong kháng
chiến chống Mỹ, cứu nước giai đoạn 1954 - 1965.
- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học thông qua lập bảng hệ thống và
sưu tầm tư liệu từ sách, báo, internet để chứng minh vai trò của hậu phương
miền Bắc đối với tiền tuyến miền Nam trong những năm 1961 - 1965; giới thiệu 1
về khu di tích Chiến thắng Ấp Bắc và lí do nên đến tham quan, học tập ở khu di tích này. 3. Phẩm chất.
Bài học góp phần bồi dưỡng thái độ trân trọng những thành tựu mà nhân dân
hai miền Nam, Bắc đã đạt được trong giai đoạn 1954 - 1965. Lòng yêu nước
cũng như ý thức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU.
- SGK, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 9 - bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống.
- Tư liệu lịch sử: Tranh ảnh, sơ đồ, bảng (bản in hoặc slide trình chiếu), tư liệu
về các thành tựu của miền Bắc và phong trào Đồng khởi, các chiến thắng của
nhân dân miền Nam trong chiến đấu chống chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”. - Phiếu học tập.
- Computer, projector hoặc smart tivi, internet...
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
1. Hoạt động mở đầu. a) Mục tiêu
Kết nối những điều HS đã biết với những điều HS chưa biết, tạo tâm thế hứng
khởi, kích thích sự tò mò, mong muốn tìm hiểu nội dung bài học mới của HS.
b) Tổ chức thực hiện
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
- Phương án 1: GV sử dụng phần Mở đầu trong SGK để dẫn dắt vào bài học.
- Phương án 2: GV yêu cầu HS quan sát Hình 16.1 trong SGK và đặt câu hỏi:
Em đã từng đến địa điểm được nhắc đến chưa. Nếu có, hãy chia sẻ về những sự
kiện lịch sử có liên quan đến di tích đó.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
- Phương án 1: HS suy nghĩ, trao đổi nhanh với bạn tìm thông tin để trả lời.
- Phương án 2: HS suy nghĩ, tìm sự kiện lịch sử tiêu biểu gắn với di tích.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận.
- Phương án 1: HS trả lời câu hỏi, liên hệ kiến thức đã học ở Bài 15 và nêu tình 2
hình nước ta sau Hiệp định Giơ-ne-vơ: Đất nước tạm thời bị chia cắt thành hai
miền, cầu Hiền Lương bắc qua sông Bến Hải trở thành giới tuyến phân chia hai
miền Nam - Bắc. Mỗi miền thực hiện một nhiệm vụ khác nhau song cùng
hướng đến mục tiêu chung là thống nhất đất nước. Từ tháng 7 - 1954 đến năm
1965, miền Bắc hoàn toàn giải phóng và bước vào công cuộc xây dựng chủ
nghĩa xã hội, còn miền Nam tiếp tục đấu tranh đòi thi hành hiệp định Giơ-ne-
vơ, chống chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” của Mỹ.
- Phương án 2: HS chia sẻ về sự kiện liên quan đến di tích.
* Bước 4: Kết luận, chốt kiến thức.
GV nhận xét, trên cơ sở phần trả lời của HS, GV dẫn dắt vào bài mới, nêu yêu
cầu cần đạt chủ yếu của bài học để định hướng nhận thức của HS.
2. Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới..
2.1. Hoạt động 1: Tìm hiểu những thành tựu tiêu biểu của miền Bắc trong
giai đoạn 1954 - 1957. a) Mục tiêu.
HS giới thiệu được những thành tựu tiêu biểu trong công cuộc xây dựng xã hội
chủ nghĩa ở miền Bắc giai đoạn 1954 - 1957, nêu được kết quả, ý nghĩa của những thành tựu đó.
b) Tổ chức thực hiện.
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
- Nhiệm vụ 1: GV giao nhiệm vụ cho HS, đọc thông tin trong mục a trong SGK,
quan sát Hình 16.2 để trả lời câu hỏi: Miền Bắc đã hoàn thành cải cách ruộng đất như thế nào?
- Nhiệm vụ 2: Hãy giới thiệu tóm tắt những thành tựu tiêu biểu của miền Bắc
trong khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh. Với yêu cầu này, GV
tổ chức cho HS thảo luận nhóm (4 - 6HS mỗi nhóm), đọc thông tin trong SGK
để nêu được những thành tựu tiêu biểu trong xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ. 3
- Nhiệm vụ 1: HS đọc SGK, quan sát Hình 16.2 nêu được hoàn cảnh, chủ
trương, kết quả của cải cách ruộng đất.
- Nhiệm vụ 2: HS khai thác thông tin SGK, tìm từ thông tin để giới thiệu tóm
tắt những thành tựu tiêu biểu.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận.
- Nhiệm vụ 1: GV gọi 2 - 3 HS trả lời câu hỏi và gọi bất kì 1 - 2 HS nhận xét,
bổ sung câu trả lời của bạn. - Nhiệm vụ 2:
+ GV mời đại diện 1 - 2 nhóm giới thiệu những thắng lợi tiêu biểu, các nhóm
còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung để hoàn thiện nội dung.
+ HS nêu được những thành tựu tiêu biểu trong xây dựng chủ nghĩa xã hội ở
miền Bắc giai đoạn (1954 - 1957) là hoàn thành cải cách ruộng đất (thực hiện
người cày có ruộng, xoá bỏ giai cấp địa chủ phong kiến, đưa nông dân trở thành
người làm chủ), khôi phục kinh tế và hàn gắn vết thương chiến tranh (giải quyết
được cơ bản nạn đói, khôi phục, mở rộng các nhà máy đã có, xây dựng các nhà
máy mới, hệ thống mậu dịch quốc doanh và hợp tác xã mua bán được mở
rộng,... giao thông vận tải được khôi phục và phát triển).
* Bước 4: Kết luận, chốt kiến thức.
GV nhận xét và chuẩn kiến thức:
+ Miền Bắc được hoàn toàn giải phóng song phải đối mặt với nhiều khó khăn
do hậu quả của chiến tranh để lại. Trước tình hình đó, Đảng và Chính phủ quyết
định “Đẩy mạnh phát động quần chúng thực hiện cải cách ruộng đất”. Kết quả
người cày có ruộng, giai cấp địa chủ phong kiến bị xoá bỏ, giai cấp nông dân
trở thành người làm chủ.
+ Những thành tựu tiêu biểu của miền Bắc trong xây dựng chủ nghĩa xã hội
(1954 - 1957) là: cơ bản giải quyết được nạn đói; khôi phục, mở rộng các nhà
máy đã có, xây dựng các nhà máy mới như: Diêm Thống nhất (1956), thuốc lá
Thăng Long (1957),...; hệ thống mậu dịch quốc doanh và hợp tác xã mua bán
được mở rộng, giao lưu hàng hoá phát triển; giao thông vận tải đường sắt và 4