Giáo án Bài 16 Vật lí 7 Cánh diều: Từ trường Trái Đất

Bài 16: Từ trường Trái Đất
Thời gian thực hiện: 3 tiết I. Mục tiêu 1. Năng lực 1.1. Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát
tranh, ảnh để tìm hiểu những vấn đề liên quan đến từ trường và Trái Đất.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để tìm ra những vấn đề liên quan
đến từ trường Trái Đất, la bàn.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: GQVĐ trong thực hiện sử dụng la bàn
xác định hướng địa lí.
2.2. Năng lực khoa học tự nhiên
– Dựa vào ảnh (hoặc hình vẽ, đoạn phim khoa học) khẳng định được Trái Đất có từ trường.
– Nêu được cực Bắc địa từ và cực Bắc địa lí không trùng nhau.
– Sử dụng la bàn để tìm được hướng địa lí. 2. Phẩm chất
Thông qua thực hiện bài học sẽ tạo điều kiện để học sinh:
- Chăm học, chịu khó tìm tòi tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ cá nhân nhằm tìm
hiểu về từ trường Trái Đất, cấu tạo la bàn, sử dụng la bàn xác định hướng địa lí.
- Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ thí
nghiệm, thảo luận về cấu tạo của la bàn và sử dụng la bàn để xác định hướng địa lí.
- Trung thực, cẩn thận trong thực hành, ghi chép kết quả thí nghiệm sử dụng la bàn
để xác định hướng địa lí.
II. Thiết bị dạy học và học liệu 1. Giáo viên
- Hình ảnh về mô hình từ trường Trái Đất hoặc video về từ trường Trái Đất, La bàn.
- Phiếu học tập KWL và phiếu học tập Bài 16: Từ trường Trái Đất (đính kèm).


- Chuẩn bị cho mỗi nhóm học sinh:
+ Kim nam châm nhỏ có thể quay quanh trục thẳng đứng gắn trên giá đỡ. + 1 la bàn đơn giản. 2. Học sinh - Dụng cụ học tập.
- Đọc và tìm hiểu thông tin bài 16. Từ trường Trái Đất trước ở nhà.
III. Tiến trình dạy học
1. Hoạt động 1: Mở đầu
a. Mục tiêu: Giúp học sinh xác định được vấn đề cần học tập là tìm hiểu sự tồn tại
từ trường của Trái Đất.
b. Nội dung: HS quan sát kim nam châm treo tự do và dự đoán trả lời câu hỏi:
- H1: “Hiện tượng kim nam châm tự do luôn chỉ
hướng Bắc – Nam chứng tỏ điều gì? Từ trường nào
đã tác dụng lên kim nam châm để nó luôn chỉ theo một hướng như vậy?”
c. Sản phẩm
Câu trả lời của học sinh trên phiếu học tập KWL.
Dự đoán: Hiện tượng kim nam châm tự do luôn chỉ theo hướng Bắc – Nam chứng
tỏ có một từ trường tác dụng lên nó, từ trường này do Trái Đất. Về bản chất Trái
Đất của chúng ta như một nam châm khổng lồ, có cực từ Bắc, cực từ Nam nên
xung quanh Trái Đất có từ trường, khi đặt kim nam châm tự do thì nó sẽ định
hướng theo một đường sức từ nhất định nằm dọc theo hướng nam bắc......
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung
* Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV phát phiếu học tập KWL và yêu cầu học sinh
thực hiện cá nhân theo yêu cầu viết trên phiếu trong 2 phút.
* Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS hoạt động cá nhân theo yêu cầu của GV.


Hoàn thành phiếu học tập.
- Giáo viên: Theo dõi và bổ sung khi cần.
* Báo cáo kết quả và thảo luận
- GV gọi ngẫu nhiên học sinh trình bày đáp án,
mỗi HS trình bày 1 nội dung trong phiếu, những
HS trình bày sau không trùng nội dung với HS
trình bày trước. GV liệt kê đáp án của HS trên bảng.
* Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- Học sinh nhận xét, bổ sung.
- Giáo viên nhận xét và gieo vấn đề cần tìm hiểu
trong bài học Để trả lời câu hỏi trên đầy đủ và
chính xác nhất chúng ta vào bài học hôm nay.
- Giáo viên nêu mục tiêu bài học.
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
2.1. Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về sự tồn tại của từ trường Trái Đất a. Mục tiêu
– Dựa vào ảnh (hoặc hình vẽ, đoạn phim khoa học) khẳng định được Trái Đất có từ trường.
– Nêu được cực Bắc địa từ và cực Bắc địa lí không trùng nhau. b. Nội dung
- Học sinh làm việc cặp đôi trong 3 phút tìm hiểu nội dung thông tin mục I sgk/ 83
(hoặc quan sát đoạn video), trả lời các câu hỏi sau ở phiếu học tập.
H2. Đường sức từ của Trái Đất có những điểm nào giống với đường sức từ của
một nam châm thẳng? Từ đó em hãy mô tả từ trường của Trái Đất?


H3. Dựa vào hình 16.1, em hãy chỉ rõ các cực địa từ và cực địa lí h16.1. Nhận xét
cực Bắc Trái Đất và cực từ bắc Trái Đất có trùng nhau không?
c. Sản phẩm: Đáp án của HS. Dự đoán: Trả lời H2.
- Dày ở hai địa cực, thưa ở phần giữa, tức ở vùng xích đạo.
- Trái Đất quay quanh trục xuyên tâm. Trục này là đường thẳng nối giữa hai cực
Nam và cực Bắc của nó. Các cực này có vị trí cố định trên bề mặt của nó. Do cấu
tạo bên trong lõi và chuyển động quay nên Trái Đất có từ trường, giống như một thanh nam châm.
Trả lời H3. Cực Bắc Trái Đất và cực từ bắc Trái Đất hoàn toàn khác nhau. (không trùng nhau).