Giáo án Bài 4 Lịch sử 9 Kết nối tri thức (2024): Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 - 1945)

BÀI 4: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1939 – 1945) (2 tiết)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Trình bày được nguyên nhân và diễn biến chủ yếu của Chiến tranh thế giới thứ hai.
- Phân tích được hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ hai đối với lịch sử nhân loại.
- Nêu được nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử, vai trò của Liên Xô và các nước Đồng
minh trong chiến thắng chủ nghĩa phát xít. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Tự chủ và tự học: Khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập; tự lực làm những nhiệm
vụ học tập được giao trên lớp và ở nhà.
- Giao tiếp và hợp tác: Hợp tác và giao tiếp với các bạn trong các nhiệm vụ học tập.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Phát hiện được vấn đề từ các nhiệm vụ học tập và tìm cách giải quyết chúng.
Năng lực riêng:
- Tìm hiểu lịch sử: Khai thác và sử dụng thông tin của một số tư liệu lịch sử (4.1 - 4.6) để
nhận thức về nguyên nhân và diễn biến chủ yếu của Chiến tranh thế giới thứ hai; hậu quả
của Chiến tranh thế giới thứ hai đối với lịch sử nhân loại; nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa
lịch sử, vai trò của Liên Xô và các nước Đồng minh trong chiến thắng chống chủ nghĩa phát xít.
- Nhận thức và tư duy lịch sử: Trình bày được nguyên nhân của Chiến tranh thế giới thứ hai;
Trình bày được diễn biến chủ yếu của Chiến tranh thế giới thứ hai; Phân tích được hậu quả
của Chiến tranh thế giới thứ hai đối với lịch sử nhân loại.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng: Nêu được bài học kinh nghiệm Chiến tranh thế giới thứ hai
để lại cho việc bảo vệ hòa bình thế giới hiện nay. 3. Phẩm chất
- Nhân ái: Thể hiện thái độ căm ghét chiến tranh, yêu chuộng hòa bình.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC
1. Đối với giáo viên
- Giáo án, SGK, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Kết nối tri thức (phần Lịch sử). 1
- Hình ảnh, tư liệu sưu tầm về bài học Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945).
- Phiếu học tập (giấy A0), nam châm dán Phiếu học tập, bút màu.
- Máy tính, máy chiếu (nếu có).
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Kết nối tri thức (phần Lịch sử).
- Đọc trước nội dung bài học và sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về bài học Chiến tranh thế giới
thứ hai (1939 – 1945).
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế cho HS, giúp đỡ HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú với bài học mới.
b. Nội dung: GV tổ chức cho HS chơi trò chơi “Hiểu ý đồng đội” để tìm ra một số từ khóa
liên quan đến Chiến tranh thế giới thứ hai.
c. Sản phẩm: Các cụm từ khóa thích hợp.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV tổ chức cho HS hoạt động theo nhóm, mời HS chơi trò chơi “Hiểu ý đồng đội”
- GV phổ biến luật chơi cho HS:
+ Mỗi đội chơi cử 2 đại diện lên bảng.
+ Đại diện của từng đội sẽ bốc thăm để
chọn bộ từ khóa của nhóm mình.
+ Sau khi chọn xong bộ từ khóa, 2 HS
đứng đối diện nhau. Trong đó: 1 HS diễn
giải từ khóa (30 giây/ từ khóa); 1 HS đoán từ khóa.
+ Mỗi từ khóa trả lời đúng được 1 điểm.
+ Lưu ý: HS lưu ý không được sử dụng
tiếng Anh, nhắc đến từ có tên trong từ khóa.
- Gợi ý bộ từ khóa cho các đội:
+ Bộ từ khóa số 1: Mâu thuẫn, thị trường, thuộc địa, khủng hoảng
+ Bộ từ khóa số 2: Phát xít, Đồng minh, trung lập, thỏa hiệp 2
+ Bộ từ khóa số 3: toàn cầu, phi nghĩa, chính nghĩa, Hồng quân
+ Bộ từ khóa số 4: tàn khốc; thiệt hại, thương vong, Liên hợp quốc
Bước 2 – 3: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ và báo cáo kết quả
- HS vận dụng kiến thức đã học, hiểu biết của bản thân để thực hiện nhiệm vụ.
- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án và công bố đội thắng cuộc:
+ Đáp án bộ từ khóa số 1: Mâu thuẫn, thị trường, thuộc địa, khủng hoảng
+ Đáp án bộ từ khóa số 2: Phát xít, Đồng minh, trung lập, thỏa hiệp
+ Đáp án bộ từ khóa số 3: toàn cầu, phi nghĩa, chính nghĩa, Hồng quân
+ Đáp án bộ từ khóa số 4: tàn khốc; thiệt hại, thương vong, Liên hợp quốc
- GV dẫn dắt HS vào bài học: 4 bộ từ khóa mà các em vừa giải mã đã phản ánh về chiến
tranh thế giới thứ hai - cuộc chiến tranh thảm khốc nhất trong lịch sử nhân loại. Vì sao
nhân loại bị đẩy vào cuộc chiến này? Cuộc chiến ấy đã diễn ra như thế nào? Kết quả của
nó đã tác động đến lịch sử thế giới ra sao? Để trả lời những câu hỏi đó, chúng ta cùng tìm
hiểu trong bài học ngày hôm nay – Bài 4: Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 - 1945).
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Tìm hiểu nguyên nhân dẫn tới Chiến tranh thế giới thứ hai
a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS trình bày được nguyên nhân chủ yếu dẫn đến bùng
nổ Chiến tranh tranh thế giới thứ hai.
b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác thông tin mục 1 SGK tr.18 và trả
lời câu hỏi: Hãy trình bày nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về nguyên nhân dẫn tới Chiến tranh thế giới thứ hai.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
1. Nguyên nhân dẫn tới Chiến
- GV gợi cho HS nhớ kiến thức bài học trước:
tranh thế giới thứ hai
+ Hậu quả của cuộc đại suy thoái kinh tế thế giới.
- Mâu thuẫn về thị trường và
+ Con đường giải quyết khủng hoảng của các nước đế thuộc địa: tiếp tục nảy sinh giữa
quốc Anh, Pháp, Mỹ và Đức, I-ta-li, Nhật Bản,… các nước đế quốc.
- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, khai thác thông tin - Đại suy thoái kinh tế thế giới 3
mục 1 SGK tr.18 và trả lời câu hỏi: Hãy trình bày (1929 - 1933):
nguyên nhân dẫn đến Chiến tranh thế giới thứ hai.
+ Làm sâu sắc thêm mâu thuẫn
- GV cung cấp thêm cho HS một số tư liệu về nguyên của chủ nghĩa tư bản. + Tạo điều
nhân dẫn tới Chiến tranh thế giới thứ hai (Đính kèm kiện cho các thế lực phát xít lên
phía dưới Hoạt động 1).
cầm quyền ở Đức, I-ta-li-a, Nhật
- GV lưu ý HS: Từ trước Chiến tranh thế giới thứ nhất Bản.
cho đến năm 1941, do sự chi phối của Học thuyết → Thủ phạm gây ra chiến tranh.
Mơn-rô, Mỹ theo chính sách biệt lập, không quan tâm - Hình thành hai khối đế quốc
đến các vấn đề của châu Âu.
đối địch nhau:
- GV mở rộng kiến thức, yêu cầu HS làm việc cặp đôi, + Khối các nước tư bản dân chủ:
suy nghĩ, thảo luận và cho biết: Nguyên nhân bùng nổ Anh, Pháp, Mỹ.
Chiến tranh thế giới thứ nhất và Chiến tranh thế giới + Khối phát xít: Đức, I-ta-li-a,
thứ hai có điểm gì giống nhau? Nhật Bản.
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập
+ Cả hai khối cùng có chung mâu
- HS khai thác tư liệu, thông tin trong mục và trả lời thuẫn với Liên Xô. câu hỏi.
- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày nguyên nhân dẫn
đến Chiến tranh thế giới thứ hai.
- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi mở rộng:
Điểm giống nhau về nguyên nhân bùng nổ của Chiến
tranh thế giới thứ nhất và Chiến tranh thế giới thứ hai:
+ Sự phát triển không đồng đều về kinh tế - chính trị.
+ Mâu thuẫn về quyền lợi, thị trường và thuộc địa.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Nguồn cơn của
chiến tranh thế giới thứ hai đến từ những nguyên do
khác nhau ở những khu vực địa lý khác nhau. Cuộc 4