Giáo án Bài 44 KHTN 6 Kết nối tri thức (2024): Lực ma sát

Ngày soạn:.../..../.....
Ngày dạy: :.../..../..... BÀI 44: LỰC MA SÁT I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức: Sau khi học xong bài này HS
+ Nhận biết được lực ma sát là lực tiếp xúc xuất hiện ở bề mặt tiếp xúc giữa bai vật.
+ Nguyên nhân gây ra là tương tác giữa bể mặt của hai vật; ảnh hưởng của lực ma
sát trong an toàn giao thông đường bộ.
+ Phân biệt được lực ma sát trượt và lực ma sát nghỉ.
+ Vận dụng được kiến thức về lực ma sát để giải thích được một số hiện tượng đơn
giản cũng như giải quyết được một số tình huống đơn giản thường gặp trong đời
sống liên quan đến ma sát. 2. Năng lực - Năng lực chung:
+ Năng lực tự chủ và tự học: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát
tranh ảnh, hiện tượng để tìm hiểu về khái niệm lực ma sát, hai loại lực ma sát
(nghỉ, trượt), tác dụng của lực ma sát đối với chuyển động, lực ma sát trong đời sống.
+ Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để tìm hiểu kiến thức; bố trí và
thực hiện thí nghiệm chứng tỏ vật chịu tác dụng của lực cản khi chuyển động trong nước (hoặc không khí).
+ Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thảo luận được về sự lợi, hại của việc
dùng ô-tô bánh lốp cao su chạy trên đường nhựa và tàu hoả bánh sắt chạy trên
đường sắt; Tập trung vào khía cạnh an toàn giao thông; Trình bày được ý kiến về
trường hợp cuộc sống của chúng ta sẽ như thế nào nếu không có lực ma sát. - Năng lực KHTN:
+ Nêu được: Lực ma sát là lực tiếp xúc xuất hiện ở bề mặt tiếp xúc giữa hai vật;
khái niệm về lực ma sát trượt, khái niệm về lực ma sát nghỉ.
+ Sử dụng tranh, ảnh (hình vẽ, học liệu điện tử) để nêu được nguyên nhân xuất
hiện lực ma sát giữa các vật.
+ Nêu được tác dụng cản trở và tác dụng thúc đẩy chuyển động của lực ma sát.


+ Lấy được ví dụ về một số ảnh hưởng của lực ma sát trong an toàn giao thông đường bộ. 3. Phẩm chất
Thông qua thực hiện bài học sẽ tạo điều kiện để học sinh:
- Chăm học, chịu khó đọc SGK, tài liệu nhằm tìm hiểu về lực ma sát.
- Có trách nhiệm trong hoạt động nhóm, chủ động nhận và thực hiện nhiệm vụ khi
bố trí và thực hiện thí nghiệm.
- Trung thực trong khi thực hiện thí nghiệm, ghi chép và báo cáo kết quả thí nghiệm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên:
- Dụng cụ để chiếu các hình vẽ quan trọng của bài lên màn hình.
- Các loại ổ bị, mẫu lốp xe đạp, xe máy,...
2. Đối với học sinh: Vở ghi, sgk, đồ dùng học tập và chuẩn bị từ trước
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: HS biết được ý nghĩa của lực ma sát trong đời sống hằng ngày để
giúp GV dễ dàng chính xác hóa hiểu biết của các em về lực ma sát
b. Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
c. Sản phẩm: Từ bài HS vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi GV đưa ra.
d. Tổ chức thực hiện:
Gv yêu cầu HS trả lời câu hỏi trong phần mở bài. Có thể đưa thêm một số câu hỏi,
ví dụ khác để lôi cuốn vào bài học:
- Khi đi trên sàn nhà trơn ướt, ta có thể bị ngã. Em có thể giải thích tại sao không? HS dự đoán trả lời
GV nhận xét và bổ sung, dẫn dắt vào bài học
Sàn nhà bị trơn ướt khiến cho lực ma sát giữa bàn chân và sàn nhà ít làm chúng ta
sẽ ngã hơn. Vậy theo các em lực ma sát là gì? Tác dụng của vật và ví dụ như thế
nào? Chúng ta sẽ đi tìm hiểu vào bài học 44: Lực ma sát để nghiên cứu trả lời cho những câu hỏi này.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Nhận biết lực ma sát


a. Mục tiêu: HS nhận biết được lực ma sát
b. Nội dung: HS dựa vào các hiện tượng vật chuyển động chậm dần khi thôi tác
dụng lực hoặc vật đứng yên khi chịu tác dụng để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV. c. Sản phẩm:
HS đưa ra được câu trả lời phù hợp với câu hỏi GV đưa ra
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
I. Lực ma sát là gì?
GV yêu cầu HS tìm hiểu phần đọc hiểu sgk, tổ Các lực cản trở chuyển
chức cho HS trả lời câu hỏi 1,2 và ghi lại kết động của một vật, tạo ra bởi quả vào vở:
những vật tiếp xúc với nó,
được gọi là lực ma sát.
Câu 1. Lực ma sát là lực tiếp xúc hay lực không tiếp xúc?
? CH1: Lực ma sát là lực tiếp xúc.
Câu 2. Xác định phương và chiều của lực ma sát trong các hình 44.2?
CH2: Lực ma sát trong hình
có phương nằm ngang, chiều
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: từ phải qua trái.
+ HS Hoạt động các nhân, ghi câu trả lời vào vở
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: + GV gọi HS trả lời
+ GV mời HS khác nhận xét và bổ sung
- Bước 4: Kết luận, nhận định:
+ GV nhận xét, đánh giá, bổ sung
Hoạt động 2: Lực ma sát nghỉ và lực ma sát trượt
a. Mục tiêu: HS phân biệt được lực ma sát nghỉ và lực ma sát trượt
b. Nội dung: HS trình bày hai loại lực ma sát

c. Sản phẩm:
HS đưa ra được câu trả lời phù hợp với câu hỏi GV đưa ra
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
II. Lực ma sát nghỉ và lực ma sát trượt
GV yêu cầu HS nghiên cứu thí nghiệm Hai loại lực ma sát thường gấp là lực ma
từ đó phát hiện ra sự tồn tại lực ma sát sát nghỉ và lực ma sát trượt.
nghỉ và lực ma sát trượt.
1. Lực ma sát nghỉ là lực giữ cho vật
Gv theo dõi quá trình nghiên cứu thí đứng yên ngay cả khi nó bị kéo hoặc đẩy: nghiệm của HS.
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
+ HS Hoạt động các nhân, ghi câu trả lời vào vở
2. Lực ma sát trượt là lực xuất hiện khi
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
vật trượt trên bề mặt của vật khác:
+ GV gọi HS trả lời, HS khác nhận xét và bổ sung.
- Bước 4: Kết luận, nhận định:
+ GV đánh giá kết quả học tập, nghiên VD: cứu của HS:
Lực ma sát nghỉ: thùng gỗ nặng nằm im
trên tấm gỗ đặt nghiêng.
Lực ma sát trượt: tấm ván trượt trên nền đất. Tác dụng của ổ bi: