Giáo án Bài mở đầu Ngữ văn 11 Cánh diều

BÀI MỞ ĐẦU (2 TIẾT)
(Nội dung và cấu trúc sách)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Về mức độ/ yêu cầu cần đạt
- HS hiểu được những nội dung chính của sách Ngữ văn 11.
- Biết được cấu trúc của sách và các bài học trong sách. 2. Về năng lực
a. Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học, năng lực giao tiếp hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo.
b. Năng lực đặc thù
- Học sinh nắm được các yêu cầu về đọc các kiểu văn bản sẽ được học trong sách Ngữ văn 11.
- Học sinh được trang bị những kiến thức cơ bản về Tiếng Việt và cách sử dụng
Tiếng Việt trong giao tiếp.
- Học sinh được rèn luyện kĩ năng viết, nói và nghe về một vấn đề nào đó trong xã
hội cũng như trong văn học. 3. Về phẩm chất
- Giúp HS hứng thú với môn học Ngữ văn và có trách nhiệm với việc học tập của bản thân.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo án, tài liệu tham khảo, kế hoạch bài dạy - Phiếu học tập
- Bảng giao nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà


2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK Ngữ văn 11, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện
nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: GV đặt cho HS trả lời những câu hỏi mang tính gợi mở vấn đề.
c. Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi: Ai nhanh hơn?: Em hãy kể tên những văn bản
đã được học và thể loại tương ứng với tác phẩm đó trong chương trình học lớp 10.
- HS trả lời, GV chốt lại kiến thức.
- GV dẫn dắt vào bài học mới: Bài học hôm nay chúng ta cùng nhau tìm hiểu về bài Mở đầu.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu nội dung và cách học sách Ngữ văn 11
a. Mục tiêu: HS có cái nhìn bao quát chung về nội dung cuốn sách qua tìm hiểu về
hình thức, bố cục và các nội dung lớn trong sách. Để từ đó học sinh biết phương pháp học môn Ngữ Văn.
b. Nội dung: Làm việc cá nhân, nghiên cứu sách giáo khoa, thảo luận nhóm để
hoàn thành phiếu học tập.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS, phiếu học tập đã có phương án trả lời.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM NV1: I. Học đọc
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- Văn bản truyện: Tiễn dặn người yêu


- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm (truyện thơ dân tộc Thái), Bích Câu kì
4, hoàn thành PHT số 1 trong thời gian ngộ (Vũ Quốc Trân), Truyện Kiều 5 phút:
(Nguyễn Du), Chí Phèo (Nam Cao),
+ Có những thể loại văn học nào được Chữ người tử tù (Nguyễn Tuân),
hướng dẫn đọc hiểu ở sách Ngữ Những người khốn khổ (Vich-to Huy-
văn11? Liệt kê tên các văn bản được gô),…
học trong chương trình theo các thể - Văn bản thơ: Sóng (Xuân Quỳnh), loại vào bảng sau:
Tôi yêu em (Pu-skin), Hôm qua tát Thể loại
Các văn bản tìm hiểu
nước đầu đình (ca dao), Đây mùa thu
tới (Xuân Diệu), Sông Đáy (Nguyễn
+ Thể loại nào mới so với sách Ngữ Quang Thiều),…
văn 10? Em cần chú ý điều gì khi đọc - Văn bản kí: Thương nhớ mùa xuân
hiểu các văn bản văn học?
(Vũ Bằng), Vào chùa gặp lại (Minh
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Chuyên), Ai đã đặt tên cho dòng sông
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
(Hoàng Phủ Ngọc Tường),…
- Các nhóm thảo luận, hoàn thành - Kịch bản văn học: Vũ Như Tô nhanh sản phẩm PHT.
(Nguyễn Huy Tưởng), Rô-mê-ô và
Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo Giu-li-ét (Uy-li-am Sếch-xpia), Hồn sản phẩm
Trương Ba, da hàng thịt (Lưu Quang
- GV yêu cầu HS nộp sản phẩm.
Vũ), Trương Chi (Nguyễn Đình Thi). Bước 4: Nhận xét
- Thơ văn Nguyễn Du: Trao duyên,
- GV nhận xét sản phẩm, chốt kiến Anh hùng tiếng đã gọi rằng, Thề thức.
Nguyền, Đọc Tiểu Thanh kí. - Văn bản nghị luận:
+ Nghị luận xã hội: Tôi có một giấc mơ
(Mác –tin Lu-thơ Kinh), Thế hệ trẻ cần


có quyết tâm lớn và phải biết hành
động (Nguyễn Thị Bình).
+ Nghị luận văn học: Một thời đại
trong thi ca (Hoài Thanh), Lại đọc
“Chữ người tử tù” của Nguyễn Tuân (Nguyễn Đăng Mạnh)
- Văn bản thông tin: Phải coi luật pháp
như khi trời để thở (Lê Quang Dũng),
Tạ Quang Bửu – người thầy thông thái
(Hàm Châu), Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ
(Phạm Văn Tình), Sông nước trong
tiếng miền Nam (Trần Thị Ngọc Lang).
→ -Các thể loại truyện thơ dân gian, kí
và kịch bản văn học là những thể loại
mới so với sách Ngữ văn 10.
- Những chú ý khi đọc hiểu các văn bản văn học:
+ Truyện: việc đọc hiểu nội dung và
hình thức của tác phẩm phải gắn với
đặc trưng thể loại. Vì vậy, cần đọc trực
tiếp văn bản, nhận biết đặc điểm và
cách đọc của thể loại.
+ Thơ: cần vận dụng yêu cầu về cách
đọc hiểu thơ, vừa cần chú ý những yêu
cầu riêng của mỗi văn bản thơ như: đặc
điểm của thơ có yếu tố tượng trưng,