Giáo án Chuyên đề Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo

CHUYÊN ĐỀ 1:
TẠP NGHIÊN CƯU VA VIÊT BAO CAO VỀ MỌT VÂN ĐỀ VAN HOC TRUNG ĐAI VIẸT NAM (10 tiết)
(Thực hiện từ tuần thứ nhất đến tuần thứ mười; mỗi tuần 1 tiết. Tiết ôn tập: HS thực hiện ở nhà)
A. NỌI DUNG VA THỜI LƯỢNG THỰC HIẸN.
I. CAC NỌI DUNG CẦN THỰC HIẸN:
- Viết báo cáo về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
- Thuyết trình kết quả nghiên cứu về một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
II. THỜI LƯỢNG THỰC HIẸN: 10 tiết (9 tiết dạy trên lớp, 1 tiết HS tự học ở nhà)
- Phần thứ nhất: Tìm hiểu yêu cầu và cách thức nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
- Phần thứ hai: Viết báo cáo nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
- Phần thứ ba: Thuyết trình một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
- Bài tập thực hành: 01 tiết ở nhà.
B. MỤC TIÊU KHI XÂY DỰNG CHUYÊN ĐỀ HOC TẠP I. NANG LỰC Năng lực chung
Phát triển năng lực tự chủ và tự học; năng lực giải quyết vấn đề
và sáng tạo thông qua hoạt động thực hiện các nhiệm vụ học tập. Năng lực đặc thù
Phát triển năng lực ngôn ngữ và năng lực văn học thông qua việc
thực hiện các nhiệm vụ học tập, cụ thể: đọc, hiểu, tập nghiên cứu,
viết báo cáo, thuyết trình trao đổi, … trong quá trình học tập
chuyên đề nhằm đáp ứng các yêu cầu cần đạt sau:
- Biết các yêu cầu và cách thức nghiên cứu một vấn đề của văn học trung đại Việt Nam.
- Vận dụng được một số hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và
viết về văn học trung đại Việt Nam.
- Biết viết một báo cáo nghiên cứu.
- Biết thuyết trình một vấn đề của văn học trung đại Việt Nam. II. PHẨM CHÂT
- Trân trọng vẻ đẹp tâm hồn dân tộc qua những tác phẩm văn học trung đại Việt Nam
- Biết yêu quý cộng đồng, sống có trách nhiệm với gia đình và xã hội.
- Yêu thích việc nghiên cứu.
C. THIÊT BỊ DAY HOC VA HOC LIẸU
1. Về phía học sinh: Chuyên đề học tập ngữ văn lớp 11, hồ sơ, tài liệu, sách tham khảo,
tranh, ảnh, bảng biểu, video clip,
2. Về phía giáo viên:
- SGK, SGV chuyên đề học tập Ngữ văn 11, Bộ Chân trời sáng tạo.
- Một số tranh ảnh có trong SGK được phóng to.
- Phiếu học tập để học sinh chuẩn bị nội dung thảo luận.
- Bút màu, giấy A0 để HS trình bày sản phẩm.
- Tài liệu tham khảo sách báo tạp chí về văn học dân gian, máy tính hoặc điện thoại thông
minh có kết nối internet, máy chiếu.
D. TỔ CHƯC HOAT ĐỌNG DAY VA HOC
Dạy học phần thứ nhất:
TÌM HIỂU YÊU CẦU VA CACH THƯC NGHIÊN CƯU
MỌT VÂN ĐỀ VAN HOC TRUNG ĐAI VIẸT NAM
HOAT ĐỌNG 1: KHỞI ĐỌNG
a. Mục tiêu: Kết nối – tạo hứng thú cho học sinh, chuẩn bị tâm thế tiếp cận kiến thức về
kiểu bài, kết nối kiến thức trong cuộc sống vào nội dung của bài học
b. Nội dung hoạt động:
Anh/ chị hãy nêu cách thức tìm hiểu về một vấn đề văn học dân gian ( Chuyên đề 10)
c. Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS, cảm nhận ban đầu về vấn đề đặt ra trong tiết học
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Hoạt động của GV &HS
Dự kiến sản phẩm
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập:
Câu trả lời của học sinh
- Anh/ chị hãy nêu cách thức tìm hiểu về một vấn đề
văn học dân gian ( Chuyên đề 10)
- Anh/ chị đã được học văn học trung đại chưa? Nếu đã
được học, hãy nêu những tác phẩm văn học đã được học.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- HS suy nghĩ bằng kĩ thuật công não, phản hồi nhanh.
- GV quan sát, gợi ý nếu cần.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- HS trả lời theo ý nghĩ cá nhân
- Các HS khác quan sát, bổ sung ý kiến.
Bước 4: Kết luận, nhận định:
GV nhận xét, dẫn vào nội dung bài học. GV dẫn vào bài:
Văn học trung đại hình thành và phát triển từ thế kỉ X
đến hết thế kỉ XIX, gắn với sự thăng trầm của chế độ
phong kiến Việt Nam, chịu ảnh hưởng của nền văn học
Trung Quốc. Văn học được viết bằng chữ Hán và chữ
Nôm. Với những tên tuổi như: Đặng Trần Côn (Chinh
phụ ngâm), Nguyễn Gia Thiều (Cung oán ngâm khúc),
Ngô Gia Văn Phái (Hoàng Lê nhất thống chí), Nguyễn
Du (Truyện Kiều), thơ Hồ Xuân Hương, thơ Bà Huyện Thanh Quan, …
Nhưng chúng ta chỉ mới nghiên cứu trên đơn vị một tác
phẩm thuộc văn học trung đại Việt Nam, hôm nay
chúng ta sẽ tập nghiên cứu và viết báo cáo về một vấn
đề văn học trung đại Việt Nam.
HOAT ĐỌNG 2: HÌNH THANH KIÊN THƯC a. Mục tiêu chung:
- Hướng dẫn HS biết các yêu cầu và cách thức nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam.
GV hướng dẫn học sinh tập nghiên cứu bằng các phương pháp và các thao tác tiến hành
nghiên cứu một vấn đề, bao gồm: xác định đề tài, vấn đề, mục tiêu, nội dung và lập kế
hoạch nghiên cứu; thu thập, xử lý và tổng hợp thông tin về đề tài; vấn đề nghiên cứu.
- Vận dụng được một số hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và viết về văn học trung đại Việt Nam.
b. Nội dung hoạt động: Vận dụng tổng hợp các kĩ năng để tập nghiên cứu
- HS hoạt động cá nhân: đọc và thu thập thông tin kết hợp làm việc nhóm
- GV hướng dẫn HS cách thức tìm hiểu và trình bày.
c. Sản phẩm: Kết quả trình bày của HS, phiếu học tập.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động: HĐ của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
Thao tác 1: HƯỚNG DẪN PHÂN TÍCH NGỮ LIẸU THAM KHẢO
a. Mục tiêu cụ thể: Giúp HS tìm hiểu và phân tích một văn bản nghiên cứu về vấn đề văn
học trung đại Việt Nam, từ đó rút ra cách thức nghiên cứu.
b. Nội dung hoạt động:
- HS hoạt động cá nhân và thảo luận theo bàn: đọc văn bản ngữ liệu và thu thập thông tin, trả lời các câu hỏi SGK.
- GV hướng dẫn HS cách thức tìm hiểu và trình bày.
c. Sản phẩm: Kết quả trình bày của HS, phiếu học tập.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Bước 1: GV giao nhiệm vụ:
I. PHÂN TÍCH NGỮ LIẸU THAM KHẢO
- GV yêu cầu HS đọc kĩ văn bản tham khảo
Đọc văn bản: “Truyện Lục Vân Tiên và lí
SGK “ Truyện Lục Vân Tiên và lí tưởng đạo tưởng đạo nghĩa của nhân dân” (Lê Trí
nghĩa của nhân dân” – Lê Trí Viễn (trang 6 – Viễn)
9) và dựa vào gợi ý ở phía lề phải văn bản để 1. Mục đích viết văn bản: phân tích mẫu.
Bài nghiên cứu không chỉ đơn thuần là vấn
- GV hướng dẫn HS thảo luận theo bàn để đề chính tà, thiện ác như trong truyện thơ dân
trả lời các câu hỏi (bao gồm các câu hỏi gợi gian. Câu chuyện còn phản ánh nét xã hội -
ý phân tích ở SGK/ Tr 11):
lịch sử cụ thể, đậm màu sắc của xã hội phong
- Bài nghiên cứu được viết với mục đích gì? kiến suy thoái đời Nguyễn.
Mục đích ấy đã được thực hiện qua nội 2. Xác định vấn đề, câu hỏi, phương pháp /
dung, hình thức nghiên cứu như thế nào?
thao tác nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu,
- Xác định vấn đề, câu hỏi, phương pháp / các vấn đề, khía cạnh liên quan cần tiếp tục
thao tác nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, nghiên cứu trong văn bản:
các vấn đề, khía cạnh liên quan cần tiếp tục - Vấn đề nghiên cứu : Chính tà, thiện ác trừu
nghiên cứu trong văn bản trên. Từ bài tượng, vấn đề đạo đức.
nghiên cứu, hãy chỉ ra một số yêu cầu cần - Phạm vi nghiên cứu trong xã hội phong kiến.
đáp ứng khi nghiên cứu một vấn đề văn học - Các vấn đề, khía cạnh cần tiếp tục nghiên trung đại Việt Nam
cứu như đạo nghĩa trong thời kỳ phong kiến,
- Bài nghiên cứu trên đã mang lại cho bạn gốc rễ hiện thực,.
những thông tin hay nhận thức gì mới về tác 3. Những thông tin văn bản mang lại
phẩm Lục Vân Tiên và sáng tác văn học của
Bài nghiên cứu đã mang lại cho độc giả
tác giả Nguyễn Đình Chiểu?
những thông tin trần thực về xã hội phong
- Bạn học hỏi được được điều gì trong cách kiến thời xưa, về sự hiếu thảo của người con
thực hiện công việc nghiên cứu một vấn đề trong xã hội cũ.
văn học trung đại qua bài viết về truyện Lục 4. Cách thực hiện công việc nghiên cứu một Vân Tiên?
vấn đề văn học trung đại: -.
+ Nhận định được thời điểm ra đời của truyện
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ:
+ Cách tác giả khái quát và đưa ra các nhận
- HS thảo luận theo bàn, trả lời các câu hỏi định về giá trị nội dung tác phẩm Lục Vân 1-4 SGK. Tiên.
- GV quan sát, khuyến khích
+ Ranh giới giữa các đoạn và sự chuyển tiếp
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: các luận điểm.
- Đại diện một số cặp đôi phát biểu.
+ Cách thức lật đi lật lại vấn đề.
- Các HS còn lại lắng nghe, nhận xét, bổ sung nếu cần.
Bước 4: Đánh giá, chuẩn kiến thức:
GV nhận xét, chuẩn kiến thức.
Thao tác 2: TÌM HIỂU YÊU CẦU CỦA VIẸC NGHIÊN CƯU MỌT VÂN ĐỀ VAN
HOC TRUNG ĐAI VIẸT NAM
a. Mục tiêu cụ thể: Giúp HS đọc, nhận diện và phân biệt được một vấn đề văn học trung đại
Việt Nam. Một số yêu cầu cụ thểbncuar việc nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam
b. Nội dung hoạt động:
- HS đọc nội dung về Tri thức Ngữ văn và hệ thống hoá các luận điểm vào phiếu học tập.
- GV hướng dẫn HS cách thức tìm hiểu và trình bày.
c. Sản phẩm: Kết quả trình bày của HS, phiếu học tập.
d. Tổ chức thực hiện hoạt động:
Bước 1: GV giao nhiệm vụ:
II. TÌM HIỂU YÊU CẦU CỦA VIẸC
GV yêu cầu HS đọc mục I. Khái quát vấn đề NGHIÊN CƯU MỌT VÂN ĐỀ VAN HOC
văn học dân gian trong SGK, kết hợp với sự TRUNG ĐAI VIẸT NAM
chuẩn bị ở nhà để hệ thống hoá các luận Phiếu HT 01: BẢNG TÌM HIỂU VỀ VÂN
điểm của phần Tri thức Ngữ văn, hoàn thành ĐỀ VAN HOC DÂN GIAN
phiếu học tập 01 như sau:
1. Văn Khái Là nền văn học viết bằng
Phiếu HT 01: BẢNG TÌM HIỂU VỀ VÂN học
niệm chữ Hán và chữ Nôm hình ĐỀ VAN HOC DÂN GIAN trung thành và phát triển trong 1. Văn Khái niệm đại
hơn 10 thế kỉ, từ trước thế học Đặc điểm Việt
kỉ X đến hết thế kỉ XIX. trung Các giai Nam Đặc
- Có sự kết hợp giữa chủ đại Việt đoạn
điểm nghĩa yêu nước và chủ Nam Tác giả, tác nghĩa nhân văn. phẩm tiêu - Xu hướng tiếp thu các biểu
yếu tố văn học, văn hoá 2.Một số
nước ngoài trên tinh thần yêu cầu
Việt hoá để vừa tự làm cụ thể
giàu, làm mới, vừa bảo lưu của việc
bản sắc của văn học dân nghiên tộc cứu một Các
-Từ thế kỉ X đến hết thế kỉ vấn đề giai XV. văn học
đoạn -Từ thế kỉ XVI đến hết thế trung kỉ XVII. đại
-Từ thế kỉ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XIX.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ -Nửa cuối thế kỉ XIX.
HS đọc mục I. Khái quát về vấn đề văn
học dân gian trong SGK và tái hiện lại kiến
thức trong phần đó, hoàn thành Phiếu học tập 01
Bước 3: Báo cáo sản phẩm
- Đại diện của nhóm trình bày
- Nhóm khác nhận xét, bổ sung.