Giáo án Địa lí 7 Bài 10 Cánh diều: Đặc điểm dân cư, xã hội Châu Phi

BÀI 10: ĐẶC ĐIỂM DÂN CƯ, XÃ HỘI CHÂU PHI
( Thời gian thực hiện: 2 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Về năng lực
1.1. Năng lực đặc thù môn Địa lí
- Năng lực nhận thức khoa học địa lí:
+ Phân tích được đặc điểm về số dân và bùng nổ dân số ở châu Phi.
+ Trình bày được vấn đề xã hội nổi cộm: nạn đói và xung đột quân sự
+ Trình bày được hiện trạng, ý nghĩa và đề xuất giải pháp bảo tồn và phát
triển các di sản lịch sử của châu Phi.
- Năng lực tìm hiểu địa lí:
+ Phát hiện nội dung kiến thức địa lí từ tranh ảnh.
+ Sử dụng biểu đồ, bảng số liệu (hình 10.1, bảng 10) phân tích được đặc điểm
số dân, tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên và bùng nổ dân số của châu Phi so với thế giới.
+ Tìm được nội dung địa lí trong một đoạn văn bản.
- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Tìm kiếm và thu thập các thông
tin về một số di sản lịch sử ở châu Phi hoặc Việt Nam. 1.2. Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học:
+ Chủ động, tích cực thực hiện các nhiệm vụ học tập tìm hiểu về các vấn đề
dân cư, xã hội nổi cộm của châu Phi: bùng nổ dân số, nạn đói, xung đột quân sự….
+ Biết đánh giá được kết quả bản thân đạt được sau từng hoạt động tìm hiểu tự nhiên châu Phi.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác:
+ Xác định được mục đích, đối tượng giao tiếp thông qua việc tham gia trả lời
các câu hỏi trong bài học.
+ Chủ động thực hiện nhiệm vụ của bản thân, theo dõi, điều chỉnh và đánh giá
khả năng hoàn thành trong hoạt động nhóm/cặp đội.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo.
+ Phát hiện được các vấn đề dân cư, xã hội của châu Phi trong video khởi động


+ Đề xuất được các giải pháp giải quyết các vấn đề dân cư, xã hội nổi cộm
của châu Phi: giảm tỉ lệ sinh, hỗ trợ phát triển nông nghiệp….
+ Phân tích được tình huống học tập gắn với kinh nghiệm sống: những kiến
thức cần biết về các di sản lịch sử của châu Phi nếu chúng ta đi du lịch tại đây. 2. Về phẩm chất
Bài học góp phần hình thành cho học sinh các phẩm chất như:
+ Chăm chỉ thông qua việc tích cực tham gia các hoạt động học tập.
+ Trách nhiệm: Hiểu được mối quan hệ giữa bùng nổ dân số, xung đột quân
sự với chất lượng cuộc sống dân cư, từ đó có trách nhiệm và tự nâng cao ý thức
trong vấn đề về dân số. Có trách nhiệm trong bảo vệ các di sản, di tích lịch sử
của nhân loại trên thế giới cũng như ở Việt Nam.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
- SGK Lịch sử và Địa lí 7 (Bộ Cánh Diều) - Phiếu học tập.
- Tranh ảnh về nạn đói, xung đột quân sự, các di sản lịch sử châu Phi.
- Video: “Tình cờ phát hiện ngôi làng bị bỏ quên”
https://www.youtube.com/watch?v=oiM4YVhVBNM&t=231s - Giấy note, giấy A4 - Bảng nhóm
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Hoạt động mở đầu/ khởi động
a. Mục tiêu: Xác định được vấn đề cần giải quyết liên quan đến bài học và tạo hứng thú cho HS.
b. Nội dung: HS đưa ra những lí giải theo hiểu biết của mình
c. Sản phẩm: Các ý kiến của HS.
d. Tổ chức thực hiện.
- Bước 1: GV yêu cầu HS theo dõi video “Tình cờ phát hiện ngôi làng bị bỏ
quên” cho biết: Video vừa xem để lại cho em những ấn tượng gì?
- Bước 2: HS theo dõi video, suy nghĩ
- Bước 3: GV gọi một số HS chia sẻ ý kiến của mình.
- Bước 4: GV tổng hợp ý kiến của HS và kết nối vào bài học: Video đã phản ánh
rất chân thực cuộc sống của những người dân châu Phi: thiếu thốn, nghèo đói,


lạc hậu, quy mô gia đình đông con... Đó cũng chính là một trong những thách
thức về dân cư, xã hội trong quá trình phát triển kinh tế của châu Phi. Vậy cụ thể
đó là những vấn đề nào? Các em cùng tìm hiểu trong bài 10.
2. Hoạt động hình thành kiến thức mới
Hoạt động 1: Tìm hiểu về đặc điểm dân cư, xã hội châu Phi a. Mục tiêu:
- Đọc biểu đồ hình 10.1 và bảng 10, rút ra được nhận xét về quy mô dân số và
gia tăng dân số của châu Phi: đông và tăng nhanh.
- Trình bày được sự bùng nổ dân số châu Phi: khái niệm, nguyên nhân, hậu quả
- Trình bày được nguyên nhân, hậu quả của vấn đề nạn đói và xung đột quân sự ở châu Phi.
- Đề xuất được các giải pháp giải quyết các vấn đề dân cư, xã hội nổi cộm ở
châu Phi: bùng nổ dân số, nạn đói, xung đột quân sự.
b. Nội dung: HS quan sát biểu đồ hình 10.1, bảng 10, đọc nội dung SGK để thực
hiện nhiệm vụ theo phiếu học tập. c. Sản phẩm: NỘI DUNG HỌC TẬP
1. Đặc điểm dân cư, xã hội a. Số dân
- Dân số đông và tăng nhanh:
+ Quy mô: 1 038,1 triệu người (2019) chiếm 17% dân số thế giới
+ Tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên cao: > 2.1% suốt giai đoạn 1960 – 2019 (cao gấp
đôi thế giới) => bùng nổ dân số b. Bùng nổ dân số
- Khái niệm: là sự gia tăng dân số nhanh trong thời gian ngắn và tỉ lệ gia tăng
dân số tự nhiên bình quân hàng năm > 2,1% - Nguyên nhân:
+ do tỉ suất sinh cao trong thời gian dài, trong khi tỉ suất tử giảm nhờ các thành
tựu khoa học kĩ thuật, y tế…
+ điều kiện sống phần nào được cải thiện…
- Thách thức: sức ép về kinh tế, xã hội, môi trường c. Nạn đói

- Nguyên nhân:
+ do các cuộc xung đột quân sự, chính trị => cuộc sống bất ổn
+ biến đổi khí hậu => hạn hán nghiêm trọng => sản xuất lương thực suy giamr
+ dịch bệnh HIV/AISD, gia tăng dân số nhanh
=> Hậu quả: tình trạng đói ăn, thiếu lương thực, đi kèm với suy dinh dưỡng d. Xung đột quân sự
- Địa điểm: Công gô; U gan da; Xu đăng; Xô ma li… - Nguyên nhân:
+ do tranh chấp về sở hữu đất đai, tài nguyên thiên nhiên
+ Bất đồng về tôn giáo và sắc tộc - Hậu quả:
+ Nhiều người thiệt mạng
+ Ảnh hưởng đến phát triển kinh tế, sản xuất lương thực, việc làm, đời sống =>
đói nghèo, kinh tế kiệt quệ
d. Tổ chức thực hiện
- Bước 1: GV giao nhiệm vụ:  Nhiệm vụ 1
+ Quan sát hình 10.1 và bảng 10, đọc nội dung SGK/117 trong thời gian 1 phút.
+ Tham gia trò chơi “Những con số biết nói” – cho biết những con số sau có ý nghĩa gì trong 5 giây:
 So sánh tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên của châu Phi với thế giới giai đoạn 1960 – 2009?
 Rút ra 2 từ khóa thể hiện chính xác nhất đặc điểm dân số châu Phi (về quy mô và gia tăng dân số)?  Nhiệm vụ 2:
+ HS làm việc cá nhận, hoàn thành phiếu học tập số 1 trong 4 phút