Giáo án Hệ tuần hoàn ở động vật Sinh học 11 Cánh diều

BÀI 8. TUẦN HOÀN Ở ĐỘNG VẬT I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Sau bài học này, HS sẽ:
- Trình bày được khái quát hệ tuần hoàn trong cơ thể động vật. Nêu được một số
dạng hệ tuần hoàn và dựa vào hình ảnh, sơ đồ phân biệt được các dạng hệ tuần hoàn ở động vật.
- Trình bày được cấu tạo, hoạt động của tim, sự phù hợp giữa cấu tạo và chức
năng của tim. Giải thích được khả năng tự phát nhịp gây nên tính tự động của tim.
- Dựa vào hình ảnh, sơ đồ mô tả được cấu tạo và hoạt động của hệ mạch. Mô tả
được quá trình vận chuyển máu trong hệ mạch.
- Nêu được hoạt động của tim mạch được điều hòa bằng cơ chế thần kinh và thể dịch.
- Trình bày được vai trò của thể dục, thể thao đối với hệ tuần hoàn.
- Kể được các bệnh thường gặp ở hệ tuần hoàn. Trình bày được một số biện pháp
phòng chống các bệnh tim mạch.
- Phân tích được tác hại của việc làm dụng rượu, bia đối với sức khỏe con người,
đặc biệt là hệ tim mạch. Đánh giá được ý nghĩa của việc xử phạt người sử dụng
rượu, bia khi tham gia giao thông.
- Thực hành: Đo được huyết áp ở người và nhận biết được trạng thái sức khỏe từ
kết quả đo. Xác định nhịp tim người ở các trạng thái hoạt động khác nhau và giải thích kết quả.
- Thực hành: Mổ được tim ếch và tìm hiểu tính tự động của tim; tìm hiểu được
vai trò của dây thần kinh giao cảm, đối giao cảm đến hoạt động của tim; tìm
hiểu được tác động của adrenaline đến hoạt động của tim ếch. 2. Năng lực


Năng lực chung
- Năng lực tự học – tự chủ: Thông qua các hoạt động tự đọc sách, tóm tắt được
nội dung về trao đổi khí ở động vật; chủ động thu thập thông tin về tuần hoàn,
tìm ra mối liên quan giữa cấu tạo và chức năng của tim và của mạch máu, chủ
động thu thập thông tin bệnh thường gặp ở hệ tuần hoàn qua tài liệu, internet, hỏi cán bộ y tế.
- Năng lực hợp tác và giao tiếp: Thông qua trao đổi ý kiến, phân công công việc
trong thảo luận nhóm về các nội dung tuần hoàn, gặp cán bộ y tế để tìm hiểu
các bệnh thường gặp ở hệ tuần hoàn.
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ: Thông qua viết báo cáo, trình bày kết quả thảo
luận trong nhóm và trước lớp về các nội dung tuần hoàn.
- Năng lực vận dụng và sáng tạo: Vận dụng những kiến thức về tuần hoàn để
đưa ra các biện pháp phòng tránh các bệnh tuần hoàn và nâng cao hiệu quả hoạt
động của hệ tuần hoàn.
Năng lực riêng
- Năng lực nhận thức kiến thức sinh học: Trình bày được khái quát hệ tuần hoàn
trong cơ thể động vật; Nêu được một số dạng hệ tuần hoàn và dựa vào hình
ảnh, sơ đồ phân biệt được các dạng hệ tuần hoàn ở động vật; Trình bày được
cấu tạo, hoạt động của tim, sự phù hợp giữa cấu tạo và chức năng của tim; Dựa
vào hình ảnh, sơ đồ mô tả được cấu tạo và hoạt động của hệ mạch; Mô tả được
quá trình vận chuyển máu trong hệ mạch; Thực hành: Mổ được tim ếch và tìm
hiểu tính tự động của tim.
- Năng lực tìm tòi và khám phá thế giới sống: Giải thích được khả năng tự phát
nhịp gây nên tính tự động của tim; Nêu được hoạt động của tim mạch được
điều hòa bằng cơ chế thần kinh và thể dịch; Kể được các bệnh thường gặp ở hệ
tuần hoàn; Tìm hiểu được vai trò của dây thần kinh giao cảm, đối giao cảm đến
hoạt động của tim; Tìm hiểu được tác động của adrenaline đến hoạt động của

tim ếch.
- Năng lực vận dụng kiến thức sinh học vào thực tiễn: Trình bày được vai trò của
thể dục, thể thao đối với hệ tuần hoàn; Trình bày được một số biện pháp phòng
chống các bệnh tim mạch; Phân tích được tác hại của việc làm dụng rượu, bia
đối với sức khỏe con người, đặc biệt là hệ tim mạch; Thực hành: Đo được
huyết áp ở người và nhận biết được trạng thái sức khỏe từ kết quả đo; Xác định
nhịp tim người ở các trạng thái hoạt động khác nhau và giải thích kết quả. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ: Chủ động trong học tập, hứng thú tìm hiểu những nội dung liên quan đến hệ tuần hoàn.
- Trung thực và trách nhiệm: Thực hiện đúng các nhiệm vụ được phân công
(trong thảo luận nhóm, tìm hiểu bệnh phổ biến ở hệ tuần hoàn), có ý thức báo
cáo đúng kết quả đã làm, có thái độ và hành động phù hợp trong phòng chống lạm dụng rượu, bia.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC
1. Đối với giáo viên
- Giáo án, SHS, SGV, SBT sinh học 11, máy tính, máy chiếu.
- Tranh ảnh các hình 8.1 – 8.4 SGK.
- Dụng cụ: Máy đo huyết áp, ống nghe tim phổi, đồng hồ bấm giây, khay mổ,
kéo mũi thẳng, kéo mũi cong, dao mổ, panh, kim hủy tủy, kim găm, móc thủy
tinh, bông, cuộn chỉ, cốc đựng rác, khăn vải, điện cực kích thích thần kinh cường độ 3 – 6 mA.
- Hóa chất: NaCl 0,65% (dung dịch sinh lí của động vật biến nhiệt), adrenaline 1mg/mL.
- Video về cơ chế hoạt động của hệ dẫn truyền tim:
https://www.youtube.com/watch?v=9IcRIu9trwM
- Video hướng dẫn thực hành thí nghiệm:


+ Tính tự động của tim; ảnh hưởng của thần kinh đối giao cảm, thần kinh giao
cảm và adrenaline đến hoạt động của tim:
https://hoc10.vn/hoc-lieu-dien-tu/lop-11/sinh-hoc/video/sinh-hoc-11-bai-8-tinh-
tudong-anh-huong-cua-than-kinh-giao-cam-doi-giao-cam-adrenalin-den-hoat- dongcua-tim/
- Phiếu học tập số 1: Các dạng hệ tuần hoàn
- Phiếu học tập số 2: Cấu tạo và hoạt động của tim.
- Phiếu học tập số 3: Cấu tạo và hoạt động của hệ mạch
- Phiếu học tập số 4: Điều hòa hoạt động tim mạch.
2. Đối với học sinh
- SHS sinh học 11 Cánh diều.
- Tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến nội dung bài học và dụng cụ học tập.
- Chuẩn bị các mẫu vật, hóa chất, dụng cụ theo hướng dẫn SGK.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
a) Mục tiêu: Đưa ra các nội dung thú vị gần gũi với thực tế để khơi gợi hứng thú học tập.
b) Nội dung: HS trả lời câu hỏi phần mở đầu.
c) Sản phẩm: Đáp án cho câu hỏi mở đầu.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV đưa ra câu hỏi mở đầu cho HS: Hệ cơ quan nào thực hiện nhiệm vụ vận
chuyển và phân phối các chất trong cơ thể động vật? Nêu tên những cơ quan
chính cấu tạo nên hệ cơ quan đó ở người.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- HS trả lời câu hỏi mở đầu.
Bước 3: Báo cáo thảo luận: