Giáo án Mô tả và biểu diễn dữ liệu trên các bảng, biểu đồ Toán 9 Cánh diều

Ngày soạn: .../.../... Ngày dạy: .../.../...
CHƯƠNG VI. MỘT SỐ YẾU TỐ THỐNG KÊ VÀ XÁC SUẤT
BÀI 1. MÔ TẢ VÀ BIỂU DIỄN DỮ LIỆU TRÊN CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ (5 TIẾT) I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:
- Lí giải và thiết lập được dữ liệu vào bảng, biểu đồ thích hợp ở dạng: bảng thống
kê; biểu đồ tranh; biểu đồ dạng cột/cột kép, biểu đồ hình quạt tròn; biểu đồ đoạn thẳng.
- Phát hiện và lí giải được số liệu không chính xác dựa trên mối liên hệ toán học
đơn giản giữa các số liệu đã được biểu diễn trong những ví dụ đơn giản.
- Lí giải và thực hiện được cách chuyển dữ liệu từ dạng biểu diễn này sang dạng biểu diễn khác. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học trong tìm tòi khám phá
- Năng lực giao tiếp và hợp tác trong trình bày, thảo luận và làm việc nhóm
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong thực hành, vận dụng.
Năng lực riêng: tư duy và lập luận toán học, giao tiếp toán học; mô hình hóa toán học;
giải quyết vấn đề toán học.
- Tư duy và lập luận toán học: So sánh, phân tích dữ liệu, phân tích, lập luận để lí
giải và thiết lập được dữ liệu vào biểu đồ, phát hiện các số liệu không chính xác.
- Mô hình hóa toán học: mô tả các dữ kiện bài toán thực tế, giải quyết bài toán gắn
với các dạng biểu đồ.
- Giải quyết vấn đề toán học: sử dụng cách giải và thiết lập các dữ kiện vào biểu đồ,
lí giải chuyển đổi dữ liệu giữa các dạng biểu đồ.
- Giao tiếp toán học: đọc, hiểu thông tin toán học.
- Sử dụng công cụ, phương tiện học toán: sử dụng máy tính cầm tay. 3. Phẩm chất
- Tích cực thực hiện nhiệm vụ khám phá, thực hành, vận dụng.
- Có tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao.
- Khách quan, công bằng, đánh giá chính xác bài làm của nhóm mình và nhóm bạn.
- Tự tin trong việc tính toán; giải quyết bài tập chính xác.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1 - GV: SGK, SGV, Tài liệu giảng dạy, giáo án PPT, PBT (ghi đề bài cho các hoạt động
trên lớp), các hình ảnh liên quan đến nội dung bài học,... 2 - HS:
- SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
a) Mục tiêu: Gợi động cơ, tạo tình huống xuất hiện trong thực tế để HS tiếp cận với biểu đồ.
b) Nội dung: HS đọc tình huống, từ đó nảy sinh nhu cầu sử dụng biểu đồ.
c) Sản phẩm: HS trả lời câu hỏi và hoàn thiện các bài tập được giao.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV trình chiếu câu hỏi mở đầu, cho HS suy nghĩ và trả lời.
Ở các lớp dưới, chúng ta đã làm quen với việc biểu diễn, phân tích và xử lí dữ kiện thu
được ở dạng bảng, biểu đồ thống kê.
Làm thế nào để mô tả và biểu diễn dữ kiện trên các bảng, biểu đồ?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm và thực
hiện yêu cầu theo dẫn dắt của GV.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi đại diện một số thành viên nhóm HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV ghi nhận câu trả lời của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt
HS vào tìm hiểu bài học mới: “Trong bài học này, chúng ta sẽ tìm hiểu một số dạng biểu
đồ thường gặp trong thực tế và làm thế nào để biểu diễn các dữ liệu thông qua biểu đồ”.
⇒ MÔ TẢ VÀ BIỂU DIỄN DỮ LIỆU TRÊN CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Biểu diễn dữ liệu trên bảng thống kê, biểu đồ tranh a) Mục tiêu:
- HS nhận biết và biểu diễn dữ liệu trên bảng thống kê, biểu đồ tranh.
- Lí giải và thực hiện được cách chuyển dữ liệu từ bảng thống kê sang biểu đồ tranh. b) Nội dung:
- HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi,
thực hiện HĐ1, Luyện tập 1 và các Ví dụ.
c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, câu trả lời của HS cho các câu hỏi,
HS biểu diễn được dữ liệu trên bảng thống kê, biểu đồ tranh.
d) Tổ chức thực hiện: HĐ CỦA GV VÀ HS
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao I. Biểu diễn dữ liệu trên bảng thống kê, biểu đồ tranh nhiệm vụ: - GV cho HS quan sát HĐ1
và đọc yêu cầu của a) Bảng 1 có 5 dòng và 4 cột. phần HĐ1
b) Cột đầu tiên của Bảng 1 cho biết 4 đối tượng là các lớp + a) HS quan sát và
đưa ra câu trả lời về số 9A, 9B, 9C, 9D.
dòng và số cột của Dòng đầu tiên của Bảng 1 cho biết các tiêu chí là các câu lạc bảng.
bộ Thể thao, Nghệ thuật, Tin học.
+ HS thảo luận nhóm c) Các cột còn lại của Bảng 1 lần lượt cho biết số học sinh
đôi đưa ra ý kiến về ý b tham gia câu lạc bộ Thể thao, Nghệ thuật, Tin học tương ứng và c.
với các lớp 9A, 9B, 9C, 9D. Ghi nhớ
- Từ kết quả của HĐ1, Để biểu diễn dữ liệu trên bảng thống kê, ta có thể làm như GV cho HS khái quát sau:
về cách biểu diễn dữ Bước 1. Các đối tượng thống kê lần lượt được biểu diễn ở
liệu trên bảng thống kê. cột đầu tiên, trong khi các tiêu chí thống kê lần lượt được
biểu diễn ở dòng đầu tiên hoặc ngược lại.
Bước 2. Các số liệu thống kê theo tiêu chí của mỗi đối tượng
thống kê lần lượt được biểu diễn ở dòng (hoặc cột) tương
- HS đọc – hiểu Ví dụ ứng.
1 và thực hiện lại vào Ví dụ 1: SGK – tr.4 vở cá nhân.
Hướng dẫn giải: SGK – tr.4 - GV cho HS thực hiện
cá nhân Luyện tập 1.
+ Sau đó, GV chỉ định Luyện tập 1 1 HS lên bảng thực hiện giải bài toán.
Bảng thống kê biểu diễn các số liệu đã cho như sau: + HS dưới lớp nhận xét, bổ sung + GV chốt đáp án. - GV hướng dẫn HS