Giáo án Ngữ văn 10 Học kì 2 Kết nối tri thức

TIẾT…. VĂN BẢN ĐỌC
TÁC GIA NGUYỄN TRÃI I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức
- HS tóm tắt được những thông tin chính trong tiểu sử của Nguyễn Trãi.
- HS nhận biết và phân tích được những đặc điểm cơ bản về nội dung và nghệ thuật trong
sáng tác của Nguyễn Trãi; biết vận dụng vào việc đọc hiểu các tác phẩm “Bình Ngô đại
cáo”, “Bảo kính cảnh giới” (bài 43), “Dục Thúy Sơn” và các văn bản thực hành đọc.
- HS hiểu được những đóng góp to lớn của Nguyễn Trãi đối với lịch sử và nền văn học dân tộc.
2. Về năng lực
- Về năng lực chung: Phát triển năng lực tự chủ và tự học, năng lực giải quyết vấn đề và
sáng tạo thông qua hoạt động đọc, viết, nói và nghe, năng lực hợp tác thông qua hoạt các
hoạt động làm việc nhóm.
- Về năng lực đặc thù: Phát triển năng lực ngôn ngữ và văn học thông qua việc thực hiện
các nhiệm vụ học tập nhằm đáp ứng các yêu cầu cần đạt
3. Về phẩm chất
- Biết tự hào và có ý thức giữ gìn di sản văn hóa của dân tộc.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị: Máy chiếu, máy tính, bảng phụ.
2. Học liệu: Sgk, kế hoạch bài dạy, sách tham khảo, phiếu học tập, bài báo cáo nhóm của HS...
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU (5 PHÚT)
a. Mục tiêu: Phân biệt các danh nhân lịch sử. Tạo tâm thế thoải mái, gợi dẫn HS về nội dung bài bài học.
b. Nội dung: HS tham gia trò chơi ghép nối, thực hiện nhiệm vụ gợi dẫn và định hướng nội dung bài học.


c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV và HS
Sản phẩm dự kiến
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- HS thực hiện ghép tên (hình ảnh) với các từ khóa Nhân vật Từ khóa
tương ứng với nhân vật. Trò chơi được trình chiếu 1. Nguyễn Truyện
trên PPT theo hình thức ghép nối. Du Kiều
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ 2. Nguyễn Côn Sơn ca
- HS suy nghĩ, làm việc cá nhân. Trãi - GV theo dõi, hỗ trợ 3. Nguyễn Nhàn
Bước 3: Báo cáo kết quả Bỉnh - HS trình bày. Khiêm
- GV tổ chức, hướng dẫn, hỗ trợ. 4. Nguyễn Bạn đến
Bước 4: Kết luận, nhận định Khuyến chơi nhà
- GV nhận xét, đánh giá, dẫn vào bài mới. 5. Nguyễn Quang
GV giới thiệu: Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng Huệ Trung -
nói: “Nguyễn Trãi là người chân đạp đất Việt Nam, đầu
đội trời Việt Nam, tâm hồn lộng gió của thời đại, thông
cảm sâu xa với nỗi lòng người dân lúc bấy giờ, suốt đời
tận tụy cho một lí tưởng cao quý. Nguyễn Trãi là khí
phách của dân tộc, là tinh hoa của dân tộc”1. Qua bài
học ngày hôm nay, các em sẽ hiểu rõ hơn về con người
và nhân cách cao đẹp này!
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI a. Mục tiêu
- HS tóm tắt được những thông tin chính trong tiểu sử của Nguyễn Trãi.
1 Phạm Văn Đồng, Nguyễn Trãi, người anh hùng của dân tộc, báo Nhân Dân, số ra ngày 19-9-1962.


- HS nhận biết và phân tích được những đặc điểm cơ bản về nội dung và nghệ thuật
trong sáng tác của Nguyễn Trãi; biết vận dụng vào việc đọc hiểu các tác phẩm “Bình
Ngô đại cáo”, “Bảo kính cảnh giới” (bài 43), “Dục Thúy Sơn” và các văn bản thực hành đọc.
- HS hiểu được những đóng góp to lớn của Nguyễn Trãi đối với lịch sử và nền văn học dân tộc b. Nội dung
Đọc, tìm hiểu và trình bày hiểu biết về tác giả qua thông tin ở phần Kiến thức ngữ
văn, Chuẩn bị, hệ thống câu gợi ý trong SGK, PHT và các nguồn học liệu khác.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS, sản phẩm hoạt động nhóm.
d. Tổ chức thực hiện
Hoạt động 2: Đọc và tìm hiểu chung
Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về tiểu sử của I. Tiểu sử Nguyễn Trãi 1. Thân thế
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- Nguyễn Trãi (1380-1442) hiệu là GV giao nhiệm vụ cho HS: Ức Trai.
+ Đọc phần I. Tiểu sử (SGK/ tr.6), tóm tắt + Cha là Nguyễn Ứng Long (tức
thông tin cơ bản về tiểu sử của Nguyễn Trãi: Nguyễn Phi Khanh) tên hiệu là Nhị
gia đình, quê quán, thời đại,…
Khê vốn gốc ở làng Chi Ngại, huyện
+ Tự lập niên biểu Nguyễn Trãi (kê lần lượt Phượng Nhỡn (nay thuộc huyện Chí
các mốc thời gian đánh dấu những sự kiện Linh, Hải Dương) nhưng đã di cư
quan trọng trong cuộc đời và văn nghiệp sang làng Ngọc Ổi (sau đổi tên thành Nguyễn Trãi).
Nhị Khê, huyện Thượng Phúc (nay là
+ Nêu ấn tượng sâu sắc nhất của bản thân về huyện Thường Tín, Hà Nội).
cuộc đời và con người Nguyễn Trãi.
+ Mẹ là Trần Thị Thái, con gái quan
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
Tư đồ Trần Nguyên Đán.
- HS/Nhóm HS chuẩn bị sản phẩm 2. Thời đại - GV theo dõi, hỗ trợ.
- Triều Trần suy vi, Hồ Quý Ly đang


Bước 3: Báo cáo kết quả
chuyên quyền. Nguyễn Trãi cùng cha
- Cá nhân báo cáo, các thành viên khác nhận mình ra làm quan, mong muốn đưa xét, bổ sung.
đất nước đến chỗ phồn thịnh nhưng
- GV tổ chức, hướng dẫn, hỗ trợ.
nước chưa giàu mà đã đã mất.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- Đất nước rơi vào tay giặc Minh – kẻ
- GV nhận xét, đánh giá.
xâm lược tàn bạo nhất trong lịch sử
- GV chốt, bổ sung mở rộng kiến thức: trung đại Việt Nam.
+ Nguyễn Trãi sinh ra và lớn lên trong một gia - Trong hoàn cảnh đất nước bị tàn
đình mà bên nội cũng như bên ngoại đều có phá, cha bị bắt giải sang Trung Quốc,
hai truyền thống lớn: yêu nước và văn hóa, “nợ nước thù nhà”, Nguyễn Trãi văn học.
Khắc sâu lời cha dặn: “Con trở về lập
+ Cuộc đời và thơ văn Nguyễn Trãi có mối chí, rửa thẹn cho nước, trả thù cho
quan hệ hết sức mật thiết. Cuộc đời ông luôn cha, như thế mới là đại hiếu”.
gắn bó với số phận của dân tộc. Thời kì tham - Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi
gia khởi nghĩa Lam Sơn, thơ văn Nguyễn Trãi lãnh đạo khi ấy vừa mới nhóm, ông
luôn là vũ khí lợi hại góp phần quan trọng vào cùng các bậc thức giả yêu nước đã lựa
chiến thắng của dân tộc trước quân Minh xâm chọn góp thêm ngọn lửa rực cháy của
lược, với khát vọng giải phóng dân tộc, với tình yêu nước vào cuộc khởi nghĩa
mong muốn đem lại nền hòa bình cho cả hai này.
dân tộc Việt – Trung. Trong thời kì xây dựng 3. Cuộc đời
đất nước, thơ văn của ông luôn thể hiện những
khát vọng lớn lao với mong muốn xây dựng
một xã hội “vua sáng, tôi hiền”, người dân
được ấm no, hạnh phúc, đất nước luôn phồn vinh, giàu đẹp. Thời gian Sự kiện 1400
Thi đỗ Thái học sinh và làm quan cùng cha dưới triều Hồ.