Giáo án Tri thức ngữ Văn trang 113 Ngữ Văn 9 Cánh diều

BÀI 5: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
TIẾT……… : GIỚI THIỆU BÀI HỌC VÀ TRI THỨC NGỮ VĂN I. MỤC TIÊU
1. Mức độ yêu cầu cần đạt
- Nhận biết được đặc điểm của thể loại văn bản.
- Xác định và phân tích được nội dung bao quát của văn bản.
- Xác định và phân tích được luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng tiêu biểu; vai trò
của luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong việc thể hiện luận đề.
- Nhận xét, đánh giá được tính đúng, sai của vấn đề đặt ra trong văn bản.
- Liên hệ được ý tưởng, thông điệp trong văn bản với bối cảnh lịch sử, văn hóa, xã hội.
- Nhận biết được câu đơn, câu ghép, các kiểu câu ghép; biết lựa chọn câu đơn, câu
ghép và cách nối các vế câu ghép trong hoạt động nói, viết.
- Viết được bài văn nghị luận xã hội về một vấn đề cần giải quyết; trình bày được
giải pháp khả thi, có sức thuyết phục.
- Trình bày được ý kiến về một sự việc có tính thời sự. 2. Năng lực a. Năng lực chung
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác… b. Năng lực riêng
- Năng lực nhận biết, phân tích được thể loại văn bản. 3. Phẩm chất
- Có ý thức đọc sách để tích lũy tri thức, mở rộng hiểu biết của bản thân; tự giác và trân trọng việc học.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án;
- Bảng giao nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp.
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, tạo hứng thú cho HS, HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ
học tập, khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: GV đặt cho HS trả lời những câu hỏi mang tính chất gợi mở vấn dề. c. Sản phẩm:
d. Tổ chức thực hiện
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giới thiệu: Bài học gồm hai nội dung:
khái quát chủ đề và nêu thể loại các văn bản
đọc chính. Với chủ đề Nghị luận xã hội, bài
học tập trung vào một số vấn đề thiết thực, có
ý nghĩa quan trọng: Có ý thức đọc sách để
tích lũy tri thức, mở rộng hiểu biết của bản
thân; tự giác và trân trọng việc học. - HS lắng nghe.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ
- HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.
Hoạt động 2: Khám phá Tri thức ngữ văn a. Mục tiêu:
- Nhận biết được đặc điểm của thể loại văn bản.
- Xác định và phân tích được nội dung bao quát của văn bản.
- Xác định và phân tích được luận đề, luận điểm, lí lẽ, bằng chứng tiêu biểu; vai trò
của luận điểm, lí lẽ và bằng chứng trong việc thể hiện luận đề.
- Nhận xét, đánh giá được tính đúng, sai của vấn đề đặt ra trong văn bản.
- Liên hệ được ý tưởng, thông điệp trong văn bản với bối cảnh lịch sử, văn hóa, xã hội.
- Nhận biết được câu đơn, câu ghép, các kiểu câu ghép; biết lựa chọn câu đơn, câu
ghép và cách nối các vế câu ghép trong hoạt động nói, viết.
- Viết được bài văn nghị luận xã hội về một vấn đề cần giải quyết; trình bày được
giải pháp khả thi, có sức thuyết phục.
- Trình bày được ý kiến về một sự việc có tính thời sự.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA
DỰ KIẾN SẢN PHẨM GV - HS
Bước 1: chuyển giao 1. Bối cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội với việc đọc nhiệm vụ hiểu văn bản
- GV yêu cầu HS đọc - Bối cảnh lịch sử, văn hoá, xã hội là toàn bộ các
phần Tri thức ngữ văn sự kiện lịch sử, văn hoá, xã hội diễn ra trong một trong SGK
thời gian, không gian nhất định, có tác động đến
- GV yêu cầu HS thảo sự tồn tại và phát triển của một hiện tượng cụ thể luận theo nhóm:
trong xã hội. Việc tìm hiểu bối cảnh lịch sử, văn
+ Trình bày hiểu biết hoá, xã hội có liên quan (hoàn cảnh ra đời tác
của em về bối cảnh lịch phẩm) sẽ giúp cho người đọc hiểu văn bản thấu
sử, văn hóa, xã hội với đáo, sâu sắc hơn.
việc đọc hiểu văn bản.
- Ví dụ: Khi tìm hiểu văn bản Mục đích của việc
+ Câu đơn, câu ghép là học (Nguyễn Cảnh Toàn), cần đặt trong bối cảnh gì?
những năm đầu của thế kỉ XXI để hiểu được thách
- HS tiếp nhận nhiệm thức đối với nền giáo dục của nước ta. Thế hệ trẻ, vụ.
nhất là học sinh, sinh viên đang phải cố gắng nỗ
Bước 2: HS trao đổi lực rất nhiều, phải bồi dưỡng phẩm chất, năng lực
thảo luận, thực hiện cần thiết để từng bước trở thành công dan toàn nhiệm vụ
cầu, sống thực sự có ý nghĩa và hạnh phúc. Bối
- HS thảo luận và trả lời cảnh thực tiễn đó giúp cho người đọc hiểu sâu sắc từng câu hỏi
hơn tính thời sự và giá trị nội dung, tư tưởng của
Bước 3: Báo cáo kết văn bản,
quả hoạt động và thảo 2. Câu đơn, câu ghép luận
- Lựa chọn câu đơn, câu ghép: Câu đơn là câu do
- HS trình bày sản phẩm một cụm chủ vị nòng cốt (cụm chủ vị không bị thảo luận
bao chứa trong cụm từ chính phụ hoặc cụm chủ vị
- GV gọi HS nhận xét, khác) tạo thành. Câu ghép là câu do hai hoặc