Giáo án Tri thức Ngữ văn trang 76 Ngữ Văn 9 Cánh diều

BÀI 4: TRUYỆN NGẮN
TIẾT……… : GIỚI THIỆU BÀI HỌC VÀ TRI THỨC NGỮ VĂN I. MỤC TIÊU
1. Mức độ yêu cầu cần đạt
- Nhận biết được đặc điểm của thể loại văn bản.
- Xác định và phân tích được nội dung bao quát của văn bản.
- Xác định và phân tích được lời người kể chuyện, lời nhân vật, đối thoại và độc thoại.
- Xác định và phân tích được các chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, nhân vật
trong tính chỉnh thể của tác phẩm.
- Xác định và phân tích được vai trò của người đọc và bối cảnh tiếp nhận đối với
việc đọc hiểu văn bản truyện.
- Viết được bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm truyện.
- Thảo luận được một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống phù hợp với lứa tuổi. 2. Năng lực a. Năng lực chung
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác… b. Năng lực riêng
- Năng lực nhận biết, phân tích được thể loại văn bản. 3. Phẩm chất
- Yêu quê hương, đất nước, yêu thương con người; căm ghét chiến tranh phi nghĩa;
trân trọng các giá trị của nghệ thuật.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án;
- Bảng giao nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp.
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, tạo hứng thú cho HS, HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ
học tập, khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: GV đặt cho HS trả lời những câu hỏi mang tính chất gợi mở vấn đề. c. Sản phẩm:
d. Tổ chức thực hiện
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giới thiệu: Bài học gồm hai nội dung:
khái quát chủ đề và nêu thể loại các văn bản
đọc chính. Với chủ đề Truyện ngắn, bài học
tập trung vào một số vấn đề thiết thực, có ý
nghĩa quan trọng: yêu quê hương, đất nước,
yêu thương con người; căm ghét chiến tranh
phi nghĩa; trân trọng các giá trị của nghệ thuật. - HS lắng nghe.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ
- HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.
Hoạt động 2: Khám phá Tri thức ngữ văn a. Mục tiêu:
- Nhận biết được đặc điểm của thể loại văn bản.
- Xác định và phân tích được nội dung bao quát của văn bản.
- Xác định và phân tích được lời người kể chuyện, lời nhân vật, đối thoại và độc thoại.
- Xác định và phân tích được các chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, nhân vật
trong tính chỉnh thể của tác phẩm.
- Xác định và phân tích được vai trò của người đọc và bối cảnh tiếp nhận đối với
việc đọc hiểu văn bản truyện.
- Viết được bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm truyện.
- Thảo luận được một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống phù hợp với lứa tuổi.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA
DỰ KIẾN SẢN PHẨM GV - HS
Bước 1: chuyển giao 1. Người đọc và bối cảnh tiếp nhận trong đọc nhiệm vụ
hiểu văn bản văn học
- GV yêu cầu HS đọc - Để đọc hiểu văn bản văn học, người đọc cần chủ
phần Tri thức ngữ văn động, tích cực huy động tri thức và trải nghiệm trong SGK
thực tế để hình dung, tưởng tượng bức tranh đời
- GV yêu cầu HS thảo sống được nhà văn thể hiện trong câu chữ; lắng luận theo nhóm:
nghe, cảm nhận, kết nối thông tin trong và ngoài
+ Trình bày hiểu biết văn bản để suy luận, phân tích, khám phá vẻ đẹp
của em về người đọc và nội dung, hình thức và ý nghĩa của văn bản. Bằng
bối cảnh tiếp nhận quá trình này, người đọc đã chuyển văn bản của
trong đọc hiểu văn bản tác giả thành tác phẩm cụ thể, sinh động trong tâm văn học.
trí của mình. Mỗi người đọc có vốn hiểu biết, vốn
+ Cách dẫn trực tiếp và sống, sở thích… khác nhau, vì vậy, có thể có
cách dẫn gián tiếp là những cách cảm nhận, lí giải về tác phẩm không gì?
giống nhau khi đọc hiểu về một văn bản học. Tuy
- HS tiếp nhận nhiệm nhiên, dù sự cảm nhận, cắt nghĩa có phong phú, đa vụ.
dạng đến đâu cũng phải dựa trên văn bản tác
Bước 2: HS trao đổi phẩm, không được thoát li văn bản của nhà văn.
thảo luận, thực hiện - Hoạt động đọc hiểu văn bản văn học của người nhiệm vụ
đọc được thực hiện trong một bối cảnh tiếp nhận
- HS thảo luận và trả lời cụ thể. Đó là hoàn cảnh về không gian, thời gian, từng câu hỏi
tâm thế của người đọc… (hoàn cảnh hẹp); hoàn
Bước 3: Báo cáo kết cảnh chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá… của thời
quả hoạt động và thảo đại (hoàn cảnh rộng) mà hoạt động đọc diễn ra. luận
Bối cảnh tiếp nhận là một trong những yếu tố mà
- HS trình bày sản phẩm người đọc sử dụng để suy luận, phát hiện ý nghĩa thảo luận
của văn bản khi đọc hiểu. Việc liên hệ với bối
- GV gọi HS nhận xét, cảnh tiếp nhận trong quá trình đọc hiểu có thể
bổ sung câu trả lời của khiến cho ý nghĩa của văn bản được mở rộng,