Lý thuyết Bài 16 Địa lí 10 Cánh diều: Dân số và gia tăng dân số. Cơ cấu dân số

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) BÀI 16. DÂN S
Ố VÀ GIA TĂNG DÂN S . C Ố C Ơ U Ấ DÂN SỐ
ĐẶC ĐIỂM VÀ TÌNH HÌNH PHÁT TRI N Ể DÂN S Ố TRÊN TH G Ế I I Ớ
ĐẶC ĐIỂM DÂN SỐ
- Quy mô dân số đông và v n t ẫ i p t ế c t ụ ăng (kho ng ả 7 795 tri u ng ệ ư i ờ - 2020). - Tốc đ gi
ộ a tăng dân số có s khác ự nhau gi a các ữ giai đo n. ạ
- Quy mô dân số không giống nhau gi a các ữ nhóm nư c, các ớ châu l c và các ụ qu c gi ố a. TÌNH HÌNH PHÁT TRI N Ể DÂN S Ố TRÊN TH G Ế I I Ớ GIA TĂNG DÂN SỐ
* Gia tăng dân số t nhi ự ên - Bi u hi ể n: ệ S t ự hay đ i ổ dân s do chênh l ố ch gi ệ a ữ s s ố inh và s ch ố t ế . - Đ c ặ đi m ể
+ Tỉ suất gia tăng dân số t nhi ự ên là hi u s ệ gi ố a t ữ s ỉ u t ấ sinh thô và t s ỉ u t ấ t t ử hô. + Tỉ su t ấ sinh thô là tư ng ơ quan gi a ữ s ố tr
ẻ em sinh ra trong năm còn s ng ố so v i ớ dân số trung bình cùng t ở h i ờ đi m ể . M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) + Tỉ su t ấ từ thô là tư ng ơ quan gi a ữ s ố ngư i ờ ch t ế trong năm so v i ớ dân s ố trung bình ở cùng th i ờ đi m ể .
* Gia tăng dân số cơ h c ọ - Bi u hi ể n: ệ S bi ự n đ ế ng dân ộ s do chênh l ố ch gi ệ a s ữ đ ố n ế và s đi ố . - Đ c ặ đi m ể
+ Tỉ suất gia tăng dân số c h ơ c l ọ à hi u s ệ gi ố a ữ t s ỉ u t ấ nh p c ậ và ư t s ỉ u t ấ xu t ấ c . ư + Tỉ su t ấ nh p ậ c ư là tư ng ơ quan gi a ữ s ố ngư i ờ nh p ậ c ư đ n ế m t ộ vùng lãnh th ổ trong năm so v i
ớ dân số trung bình cùng t ở h i ờ đi m ể . + Tỉ su t ấ xu t ấ cư là tư ng ơ quan gi a ữ số ngư i ờ xu t ấ c ư đ n ế m t ộ vùng lãnh th ổ trong năm so v i
ớ dân số trung bình cùng t ở h i ờ đi m ể . + Gia tăng dân s ố c ơ h c ọ thay đ i ổ theo th i ờ gian và khác nhau gi a ữ các qu c ố gia, vùng lãnh thổ.
* Gia tăng dân số th c t ự ế - Bi u ể hi n:
ệ Sự gia tăng dân số c a ủ m t ộ lãnh thổ trong m t ộ kho ng ả th i ờ gian nh t ấ định (thư ng l ờ à m t ộ năn). - Đ c ặ đi m ể + Đư c ợ thể hi n ệ b ng ằ t ng ổ c a
ủ gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ h c, ọ đ n ơ v t ị ính là %. + Trên quy mô toàn th gi ế i ớ , gia tăng dân s t ố h c t ự chí ế nh là gia tăng dân s t ố nhi ự ên. + Ở các châu l c ụ và qu c
ố gia, gia tăng dân số th c ự tế phụ thu c ộ vào c ả gia tăng dân
số tự nhiên và gia tăng dân số cơ h c. ọ
CÁC NHÂN TỐ TÁC Đ N Ộ G Đ N Ế GIA TĂNG DÂN SỐ - Nhân t t ố nhi ự ên sinh h c ọ tác đ ng t ộ i ớ m c s ứ inh và m c t ứ . ử + Nh ng n ữ ư c ớ có cơ c u dân s ấ t ố r có m ẻ c ứ sinh và t l ỉ t ệ r em ẻ cao. + Nh ng n ữ ư c ớ có cơ c u dân s ấ gi ố à có m c t ứ và ử t l ỉ ng ệ ư i ờ già cao.
- Trình độ phát tri n
ể kinh tế tác đ ng ộ t i ớ m c
ứ sinh và gia tăng dân s . ố Nh ng ữ nư c ớ có trình đ phát ộ tri n ki ể nh t cao có m ế c ứ sinh th p và gi ấ a tăng dân s t ố h p. ấ M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả )
- Chính sách dân số tác đ ng ộ t i
ớ gia tăng dân số ở m i ỗ nư c ớ trong nh ng ữ th i ờ kì nhất đ nh. ị + Các nư c ớ đang phát tri n t ể hư ng ờ áp d ng chí ụ nh sách gi m ả m c ứ sinh. + Các nư c ớ phát tri n l ể i ạ áp d ng chí ụ nh sách tăng m c s ứ inh.
- Các nhân tố khác: Đi u ề ki n ệ tự nhiên, môi trư ng ờ s ng, ố phong t c ụ t p ậ quán, y t , ế giáo d c,... ụ cũng tác đ ng đ ộ n ế gia tăng dân s . ố C C Ơ ẤU DÂN SỐ Cơ c u ấ dân số ph n ả ánh nh ng ữ đ c ặ tr ng ư v ề c u ấ trúc c a ủ dân s ố và đư c ợ chia thành hai nhóm chính là cơ c u s ấ inh h c ọ (hay cơ c u t ấ nhi ự ên) và c c ơ u xã h ấ i ộ . C C Ơ ẤU SINH H C Ọ
* Cơ cấu dân số theo gi i ớ tính - Bi u ể th : ị Tư ng ơ quan gi a ữ gi i ớ nam so v i ớ gi i ớ n ữ ho c ặ gi a ữ t ng ừ gi i ớ so v i ớ t ng ổ số dân. - Đ c ặ đi m ể + Cơ c u ấ dân số theo gi i ớ tính có nh ả hư ng ở đ n ế s ự phát tri n ể kinh t ế và t ổ ch c ứ đ i ờ sống xã h i ộ c a m ủ ỗi quốc gia. + Cơ c u ấ dân số theo gi i ớ tính bi n ế đ ng ộ theo th i
ờ gian và khác nhau ở t ng ừ nư c, ớ t ng khu v ừ c. ự
* Cơ cấu dân số theo tu i ổ - Bi u ể th : ị Là t p ậ h p ợ nh ng ữ nhóm ngư i ờ đư c ợ s p ắ x p ế theo nh ng ữ nhóm tu i ổ nh t ấ định. - Phân lo i ạ + Căn cứ vào kho ng ả cách tu i ổ , ngư i ờ ta chia cơ c u ấ là dân số theo tu i ổ thành hai lo i ạ : Cơ c u ấ dân số theo tu i ổ có kho ng ả cách đ u ề nhau; Cơ c u ấ dân số theo tu i ổ có kho ng ả cách không đ u nhau. ề + Căn c ứ vào t ỉtr ng ọ dân s ố ở ba nhóm tu i ổ , có th ể xác đ nh ị đư c ợ c ơ c u ấ dân s ố c a ủ m t
ộ quốc gia là cơ c u dân s ấ ố tr , c ẻ ơ c u dân s ấ gi ố à hay cơ c u dân s ấ vàng. ố M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) - Đ c ặ đi m ể + Cơ c u ấ dân số theo tu i ổ có nh ả hư ng ở đ n
ế khả năng tham gia lao đ ng, ộ hi u ệ quả s n ả xuất, tăng trư ng ki ở nh t , phát ế tri n ể giáo d c, y t ụ ,... c ế a ủ m i ỗ qu c gi ố a. + Cơ c u ấ dân số theo tu i ổ không gi ng ố nhau gi a ữ các nư c, ớ châu l c ụ và thay đ i ổ theo th i ờ gian. + Tháp dân số thư ng ờ đư c ợ sử d ng ụ trong nghiên c u ứ dân s . ố Tháp dân số thể hi n ệ dân số theo t ng đ ừ t ộ uổi, gi i
ớ tính, tình hình sinh, t . C ử ó ba ki u t ể háp dân s c ố b ơ n. ả C C Ơ ẤU XÃ H I Ộ Cơ c u ấ xã h i ộ g m ồ có các lo i ạ nh : ư c ơ c u ấ dân s ố theo lao đ ng, ộ c ơ c u ấ dân s ố theo trình đ văn hoá, c ộ ơ c u dân s ấ ố theo dân t c, ộ c c ơ u dân s ấ t ố heo tôn giáo,...
* Cơ cấu dân số theo lao đ ng ộ - Bi u ể th : ị Là tư ng ơ quan tỉ lệ gi a ữ các bộ ph n ậ lao đ ng ộ trong t ng ổ số lao đ ng ộ xã h i ộ . - Đ c ặ đi m ể + Cơ c u ấ dân số theo lao đ ng ộ cho bi t ế ngu n ồ lao đ ng ộ và dân s ố ho t ạ đ ng ộ theo khu v c ự kinh t . ế + Ngu n ồ lao đ ng ộ là bộ ph n ậ dân số trong độ tu i ổ lao đ ng ộ theo quy đ nh ị c a ủ pháp lu t ậ có kh ả năng lao đ ng ộ và nh ng ữ ngư i ờ ngoài đ t ộ u i ổ lao đ ng ộ đang làm vi c t ệ rong M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 45 85