Lý thuyết Cảm ứng ở động vật KHTN 7 Cánh diều

BÀI 28: CẢM N Ứ G Đ Ở N Ộ G V T Ậ I. KHÁI NI M Ệ VÀ VAI TRÒ C A Ủ T P Ậ TÍNH Đ Ở N Ộ G V T Ậ 1. Khái ni m ệ t p t ậ ính - T p t ậ ính là m t ộ chuỗi ph n ả ng c ứ a đ ủ ng ộ v t ậ tr l ả i ờ kích thích c a ủ môi trư ng. ờ T p ậ tính làm t ổ chi ở m - Ví d : ụ T p ậ tính làm t ổ c a ủ chim th ể hi n ệ qua chu i ỗ các ph n ả ng ứ nh ư tìm v ịtrí làm tổ, tha v t ậ li u l ệ àm t (
ổ lá cây. cành cây,...), k t ế t . ổ 2. Vai trò c a t ủ ập tính - T p
ậ tính có vai trò quan tr ng ọ trong đ i ờ s ng ố c a ủ đ ng ộ v t ậ vì liên quan m t ậ thi t ế đ n ế sự t n ồ t i ạ và phát tri n ể nòi gi ng; ố đ m ả b o ả cho đ ng ộ v t ậ thích nghi v i ớ môi trư ng s ờ ống. Chim cánh c t
ụ sống theo b y đàn ầ S t
ư ử cái đang tấn công đàn ng a ự v n ằ Hai sư t cùng l ử oài Rùa đ t ẻ r ng và chăm ứ sóc con non đang giao tranh b o ả v l ệ ãnh thổ 3. Phân lo i ạ t p t ậ ính - T p ậ tính c a ủ đ ng ộ v t ậ r t ấ đa d ng ạ và ph c ứ t p ạ nh ư t p ậ tính ki m ế ăn, sinh s n, ả b o ả
vệ lãnh thổ, trốn tránh k t ẻ hù, s ng ố b y đàn,… ầ - Gồm 2 lo i ạ : + T p t ậ ính b m ẩ sinh + T p t ậ ính h c đ ọ ư c ợ N i ộ Tập tính b m ẩ sinh Tập tính h c đ ọ ư c ợ dung - Là lo i ạ t p ậ tính sinh ra đã có. - Là lo i ạ t p ậ tính đư c ợ hình thành trong quá trình sống c a cá t ủ h . ể Đặc - Được di truy n ề t b ừ m ố . ẹ - Đư c
ợ hình thành thông qua h c ọ t p ậ và đi m ể rút kinh nghi m ệ . - Đặc tr ng cho l ư oài. - Đặc tr ng cho t ư ng cá t ừ h . ể - Nh n ệ giăng t , ơ thú con bú s a ữ - Đ ng ộ v t ậ ch y ạ tr n ố khi bị đu i ổ b t ắ , mẹ,… khỉ trèo lên ghế l y ấ th c ứ ăn trên cao ho c dùng đá ặ đ p h ậ t ạ c ng đ ứ ăn,… ể Ví dụ Đàn l n con bú s ợ a ữ l n m ợ ẹ Khỉ dùng đá đ p v ậ ỡ qu d ả a ừ II. N Ứ G D N Ụ G HI U Ể BI T Ế V Ề T P Ậ TÍNH VÀO TH C Ự TI N Ễ - Ngư i ờ ta có thể ng d ứ ng hi ụ u bi ể t ế v t ề p ậ tính nh : ư + D y ạ cho đi săn, b t ắ k gi ẻ an, phát hi n m ệ a tuý Huấn luy n chó nghi ệ p v ệ ụ + Làm bù nhìn r ở u ng, n ộ ư ng đ ơ đu ể i ổ chim phá ho i ạ mùa màng Làm bù nhìn r ở u ng ộ + Sử d ng ụ các loài thiên đ ch ị đ ể tiêu di t ệ các nhóm sâu h i ạ cây tr ng ồ (ví d ụ nuôi ong m t ắ đỏ để di t ệ sâu h i ạ cây tr ng ồ vì ong m t ắ đ ỏ có t p ậ tính đ ẻ tr ng ứ trong c ơ th ể sâu h i ạ ).