Phiếu bài tập Tuần 2 Sân nhà Ngữ văn 7

SÂN NHÀ Nguyễn Ngọc Tư
Má buồn thiệt buồn khi nhắc lại hồi con gái má chừng mười, mười hai tuổi, “nhà
mình nghèo quá, má không lo cho bây được đủ đầy…”. Tôi cười giòn, trời đất, thiệt thòi
gì đâu, má quên rồi sao? Những củ khoai lang còn ấm má mang về khi tan chợ, những
bộ quần áo mới má thắt thẻo chắt mót từng lọn rau, bó cải để sắm cho con, chiếc xe đạp
nhỏ – món quà từ tháng lương của ba để con tới trường… Và con có cả một vạt sân vàng nắng…
Tôi nhớ, sân nhà mình chỉ nhỏ bằng hai tàng cây trứng cá. Nó lọt thỏm giữa ngôi
nhà xam xám thấp tè và những giồng rau xanh biếc ngoài kia. […]. Ranh giới giữa sân
với vườn rau là những cái mương nhỏ tạo thành do má tôi lấy đất lên giồng. Sát hàng ba
có một luốn hẹ kiểng, trổ bông tím rập rờn suốt hai mùa nắng, mưa. Nhà tôi nghèo nên
trồng loại bông coi cũng bình thường quá đỗi, lúc Tết, cũng chỉ thêm bông vạn thọ,
mồng gà… bởi những cây hoa bình dị ấy chính tay tôi gieo trồng giáp biên sân. Bữa hai
chín Tết, má phơi lá chuẩn bị gói bánh, tôi ngẩn ngơ nhìn “bức tranh” sân của mình, trời
đất, sao mà đẹp dữ vậy không biết, viền quanh những tàu chuối xanh rờn là hàng trăm
đóa hoa vàng rực rỡ. Tôi đứng ở đó, tự hào nhìn sự sống nở hoa từ bàn tay nhỏ nhoi,
xương xẩu của mình (bàn tay xưa rày chỉ biết cầm đũa ăn cơm và… chơi chuyền).
Rồi hoa tàn, rồi mùa nắng hết. Mưa bắt đầu xập xoài, báo mùa đang đi tới. Tôi lóp
ngóp xách rổ chận bắt mấy con cá rô ốm nhách, dài nhằng, mình đầy nhớt xăng xái lóc
lên sân. Mặt sân đã ngấm mưa, đất vỡ ra, tràn xuống những chỗ nẻ […]. Chà chà, chỉ
cần đủ ba nắng, sân – thiên – đường của mình lại ráo hoảnh, sạch bong cho mà coi.
Bây giờ nhớ lại, thấy lạ, lạ quá chừng… Sân nhà mình hồi ấy có rộng mấy đâu, chỉ
có khoảng trời là lồng lộng phía trên đầu, nhưng đã đi hết cả tuổi thần tiên rồi, sao tôi
vẫn còn nhớ tiếc. Chứ không à? Những đứa bạn dễ thương, những trò chơi tuổi nhỏ, cái
xích đu tự tạo mắc lên cành cây bằng mấy cọng dây chuối, con dế gáy te te hoài dưới
tấm đá chẻ bên góc nhà, tôi nhớ cả tiếng má rầy khi tôi trốn ngủ trưa lén ra sân gạch đụi
nhảy dây. […]. Coi lại, hồi nhỏ, tôi lang thang ngoài sân, vườn nhiều hơn trong nhà, trên
mình đầy sẹo lớn nhỏ… Lúc tan bạn ròi, còn một mình, tôi vẫn thường thẩn thơ ở đó,
mơ màng nghe bầy chim sâu, chim sẻ ríu rít cãi nhau, ngó con bướm nhỏ vỗ cánh thấp tha thấp thỏm…
Má cũng thường ra sân, nhưng không phải để thảnh thơi chơi đùa, không phải để
ngắm mặt trời lặn, đón trăng lên… Buổi sớm, má ra quét lá, tiếng chổi xao xác trong
tiếng gà. Buổi chiều, má hay ngồi chỗ góc sân, nghe tôi nhảy từ trên cây xuống cái phịch
như ai quăng bịch muối, má than (mà cười): “Con nhỏ này chắc Mụ bà nắn lộn”… mà
tay vẫn thoăn thoắt bó rau chuẩn bị cho buổi chợ sớm mai. Độ gần cuối tháng mười, lúa
về sân, ba má ngồi quây lúa giữa trưa, bóng hai cây trứng cá đã bị tỉa thưa cành không
đủ sức ngăn bớt cái nóng bừng bừng, mồ hôi chảy dài, bê bết tóc. Mỗi lần giở đệm lúa
lên, hơi nước ướt đầm mặt đất, không hiểu sao, tôi cứ tưởng đấy là mồ hôi của má ba
mình. Dường như không lần nòa đứng trên mảnh sân – thiên – đường của tôi, má ba
không tất tả, bận bịu, lo toan… Nên cái hồi con mời, mười hai tuổi, nhà mình nghèo, má
(và cả ba) thiệt thòi nhiều nhất. Còn con lúc ấy giàu có, đầy đủ lắm, má à. Má không tin con sao?
(Thời Báo Kinh Tế Sài Gòn, ra ngày 4 -11- 2004).


Câu 1: Văn bản trên thuộc thể loại nào? Xác định đối tượng chính của văn bản?
Câu 2: Đoạn trích sử dụng ngôi kể thứ mấy? Việc dùng ngôi kể này có tác dụng như thế
nào trong việc thể hiện nội dung văn bản?
Câu 3: Xác định các phương thức biểu đạt của văn bản?
Câu 4: Câu văn “Mỗi lần giở đệm lúa lên, hơi nước ướt đâm mặt đất, không hiểu sao, tôi
cứ tưởng đấy là mồ hôi của mả ba mình” thể hiện tình cảm gì của nhân vật “tôi”?
Câu 5: Em hiểu câu “Nên cái hồi con mười, mười hai tuổi, nhà mình nghèo, má (và cả
ba) thiệt thòi nhiều nhất. Còn con lúc ấy giàu có, đầy đủ lắm, má à.” như thế nào?
Câu 6: Khoảng sân thật và khoảng sân trong cảm xúc tác giả khác nhau nhau như thế
nào ? Điều gì làm nên sự khác biệt đó?
Câu 7: Văn bản đã thể hiện những suy nghĩ và tình cảm gì của tác giả?
Câu 8. Bằng hiểu biết của mình, em hãy viết đoạn văn ½ trang nêu suy nghĩ về ý nghĩa
của kỉ niệm tuổi thơ trong cuộc sống của mỗi con người. ĐÁP ÁN 1. Thể loại: tản văn
- Đối tượng bộc lộ cảm xúc của văn bản là: Sân nhà với kỷ niệm tuổi thơ 2. Ngôi kể thứ nhất
Tác dụng: thuận lợi để cái tôi trữ tình bộc lộ cảm xúc, suy ngẫm về sân nhà với kỷ niệm tuổi thơ.
3. Phương thức biểu đạt của của văn bản trên là:
- Tự sự, biểu cảm, nghị luận.
4. Câu văn “Mỗi lần giở đệm lúa lên, hơi nước ướt đâm mặt đất, không hiểu sao, tôi cứ
tưởng đấy là mồ hôi của mả ba mình” thể hiện tình cảm gì của nhân vật “tôi”?
- Yêu thương, thấu hiểu nỗi vất vả, cực nhọc của ba má.
5. Em hiểu câu “Nên cái hồi con mười, mười hai tuổi, nhà mình nghèo, má (và cả ba)
thiệt thòi nhiều nhất. Còn con lúc ấy giàu có, đầy đủ lắm, má à.” như thế nào?
- Sự “thiệt thòi” của ba mẹ: chính là nỗi vất vả, cực nhọc sớm hôm
- Sự “giàu có” của con: chính là một tuổi thơ vui đùa bên bạn bè, hòa mình với thiên
nhiên, đón nhận tình yêu thương của ba mẹ
6. Khoảng sân thật và khoảng sân trong cảm xúc tác giả khác nhau nhau như thế nào ?
Điều gì làm nên sự khác biệt đó?


- Khoảng sân thực: sân nhà mình chỉ nhỏ bằng hai tàng cây trứng cá. Nó lọt thỏm giữa
ngôi nhà xam xám thấp tè và những giồng rau xanh biếc ngoài kia.
- Khoảng sân trong cảm xúc: là thế giới tuổi thơ, là 2 mùa đầy kí ức đẹp, là cha mẹ ...
- Điều làm nên sự khác biệt: tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, tình yêu của nhân vật tôi
dành cho ngôi nhà, gia đình mình.
7. Văn bản đã thể hiện những suy nghĩ và tình cảm gì của tác giả?
- Bộc lộ sự nhớ thương, niềm biết ơn và những suy ngẫm trưởng thành từ hình ảnh sân
nhà và những con người trong ký ức tuổi thơ. 8. Dàn ý 1. Nêu vấn đề:
- Dẫn dắt, giới thiệu vấn đề nghị luận: Ý nghĩa của kỉ niệm tuổi thơ trong cuộc sống của mỗi con người.
2. Giải quyết vấn đề:
a. Giải thích khái niệm: “tuổi thơ”(1 câu)
- Về lí thuyết: đó là khoảng thời gian con người chưa trưởng thành, còn trẻ con.
- Hiểu một cách sâu xa: đó là khoảng thời gian đẹp nhất của mỗi con người.
b. Làm rõ vấn đề nghị luận: phân tích, chứng minh, bàn luận:
- Biểu hiện của tuổi thơ: (3-5 câu)
+ Tuổi thơ được thể hiện rõ nét qua sự ngây thơ, qua tiếng cười, sự ngộ nghĩnh thậm chí
là cả sự ngốc nghếch nhưng theo một cách rất đáng yêu.
+ Tuổi thơ cũng có thể thấm một chút màu sắc cô đơn trong một trường hợp nào đó hay
ánh mắt buồn rầu trên một gương mặt hồn nhiên. Nhưng có đáng kể gì vì nó được làm
nên bởi sắc màu của hạnh phúc.
- Vai trò, ý nghĩa của tuổi thơ với mỗi người: (3-5 câu)
+ Tuổi thơ chất chứa biết bao kỉ niệm đẹp, nó làm cho cuộc sống này đep hơn. Thật bất
hạnh cho những ai quên hết kí ức tuổi thơ.
+ Tuổi thơ sẽ vỗ về tâm hồn bạn khi nó lạc vào sự buồn bã.
+ Tuổi thơ sẽ giúp con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách để thấy cuộc sống này
thật ý nghĩa và tiếp tục sống đẹp hơn.
(Học sinh có liên hệ với bản thân, với nhân vật trong các tác phẩm văn học)
- Bàn luận mở rộng: (2-3 câu)