Phiếu bài tập Tuần 4 Tục ngữ Ngữ văn 7

TỤC NGỮ VIỆT NAM
1. Chớ khinh khó, chớ cậy giàu.
2. Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo. 3. Chung lưng đấu cật.
4. Chuông kêu khẽ đánh bên thành cũng kêu. 5. Chuột chù đeo đạc.
6. Yêu người mới được người yêu.
7. Yêu con yêu sau lưng, giận con giận trước mặt.
8. Yêu nhau củ ấu cũng tròn, ghét nhau quả bồ hòn cũng méo.
9. Yêu nhau rào giậu cho kín.
10. Gà què ăn quẩn cối xay.
(Từ điển THÀNH NGỮ VÀ TỤC NGỮ VIỆT NAM - NXB Văn hóa, 1995)
1. Câu tục ngữ “Chớ khinh khó, chớ cậy giàu” khuyên chúng ta điều gì?
2. Tại sao tục ngữ, ca dao thường dùng câu rút gọn mà chúng ta vẫn hiểu được nội dung của nó?
3. Trong câu tục ngữ “Yêu nhau rào giậu cho kín”, “rào giậu cho kín” được hiểu thế nào? Câu
tục ngữ khuyên ta điều gì?
4. Tìm thêm 2 câu tục ngữ khuyên ta nên có ý chí trong cuộc sống? Khi nản chí trước khó
khăn, theo em nên suy nghĩ tích cực hay tiêu cực? Vì sao?
5. Đọc câu tục ngữ sau: “Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo” và cho biết “sóng cả” được hiểu
như thế nào, câu tục ngữ dùng phép tu từ nào? Câu tục ngữ khuyên chúng ta điều gì?
6. Nối các câu tục ngữ ở cột A với nghĩa phù hợp ở cột B: A B
1) Yêu nhau củ ấu cũng tròn,
a) Đua đòi, đài các rởm, không tự biết phận mình.
ghét nhau quả bồ hòn cũng méo. 2) Chuột chù đeo đạc
b) Khuyên con người phải quyết tâm vững vàng,
không nản lòng khi gặp khó khăn, quyết tâm gắng sức giành thắng lợi.
3) Chớ thấy sóng cả mà ngã tay
c) Sự yêu ghét thường làm người ta mất sáng suốt, chèo.
đôi xử thiên vị không khách quan 4) Chung lưng đấu cật.
d) Sống nhân ái với mọi người mới được người ta quý mến lại
5) Chuông kêu khẽ đánh bên
e) Cùng góp sức và dựa vào nhau để giải quyết thành cũng kêu.
công việc chung đang gặp khó khăn.
6) Yêu người mới được người
g) Người thanh lịch, tử tế, thì thể hiện sự thanh lịch, yêu.
tử tế qua lời ăn tiếng nói.
7) Yêu con yêu sau lưng, giận
h) Đối với trẻ phải nghiêm khắc dạy bảo, chớ khen con giận trước mặt. ngợi trước mặt chúng.
8) Gà què ăn quẩn cối xay.
i) Chỉ người có năng lực hèn kém, chỉ biết làm ăn
quanh quẩn trong phạm vi hẹp.
7. Tục ngữ xưa có câu: “Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.” Câu tục ngữ đã gợi cho em những
suy nghĩ gì về lòng dũng cảm trong cuộc sống hiện nay? Hãy viết một đoạn văn nghị luận
khoảng 2/3 trang để trình bày.

ĐÁP ÁN
1. Câu tục ngữ “Chớ khinh khó, chớ cậy giàu” khuyên chúng ta điều gì?
- Không nên khinh thường người nghèo, đừng vội cậy mình giàu có, ở đời thăng trầm
biến động là chuyện thường.
2. Tại sao tục ngữ, ca dao thường dùng câu rút gọn mà chúng ta vẫn hiểu được nội dung của nó?
- Tục ngữ, ca dao thường dùng câu rút gọn mà chúng ta vẫn hiểu được nội dung vì mỗi
câu tục ngữ, ca dao là một bài học kinh nghiệm quý báu mà ông cha ta khuyên dạy
chung cho tất cả mọi người. Vì vậy, bất kì ai đọc cũng hiểu được nội dung của nó.
3. Trong câu tục ngữ “Yêu nhau rào giậu cho kín”, “rào giậu cho kín” được hiểu thế
nào? Câu tục ngữ khuyên ta điều gì?
- Phân minh, rạch ròi, quan hệ mới được lâu bền.
4. Tìm thêm 2 câu tục ngữ khuyên ta nên có ý chí trong cuộc sống? Khi nản chí trước
khó khăn, theo em nên suy nghĩ tích cực hay tiêu cực? Vì sao?
- Hai câu tục ngữ khuyên ta nên có ý chí trong cuộc sống.
+ Thua keo này bày keo khác.
+ Có công mài sắt, có ngày nên kim.
- Nên suy nghĩ tích cực, lạc quan (để có động lực vượt qua khó khăn)
5. Đọc câu tục ngữ sau: “Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo” và cho biết “sóng cả” được
hiểu như thê nào, câu tục ngữ dùng phép tu từ nào? - Là khó khăn. - Phép tu từ ẩn dụ.
- Câu tục ngữ khuyên chúng ta: khi gặp khó khăn, điều đầu tiên cần làm là giữ vững ý
chí, điều này sẽ giúp bạn tìm ra cách giải quyết vấn đề.
6. 1-c; 2-a; 3-b; 4-e; 5-g; 6-d; 7-h; 8-i
7. *Mở đoạn: Giới thiệu vấn đề cần nghị luận:
- Kho tàng tục ngữ là túi khôn của nhân loại đúc kết biết bao bài học hay và giàu ý nghĩa sâu sắc.


- “Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo” truyền gửi đến biết bao thế hệ bài học về lòng dũng cảm.
- Vậy trong cuộc sống hiện nay, phẩm chất đạo đức ấy liệu có còn nguyên vẹn giá trị của nó? *Thân đoạn: + Giải thích:
- “Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”: Sóng to biển lớn có thể là chướng ngại vật và sẵn
sàng nuốt chửng người cầm mái chèo nhưng một khi ta vững tay chèo thì vẫn có thể
vượt qua được sự nguy hiểm đó.
=> Câu tục ngữ gợi lên một bài học về lòng dũng cảm chính là dám đưong đầu với thử thách, khó khăn. + Bàn luận:
- Tại sao trong cuộc sống, chúng ta cần phải rèn luyện đức tính này? Bởi vì cuộc sống
không bao giờ là dễ dàng, trải đầy hoa hồng. Ở bất cứ nơi đâu cũng đều rất nhiều khó
khăn. Và nếu như chúng ta chỉ biết e ngại thì sẽ không bao giờ thành công được. Lòng
dũng cảm cũng đem lại nhiều lợi ích. Nó giúp chúng ta làm chủ lấy chính mình, làm chủ
cuộc sống mà không cần phải lo lắng, dựa dẫm một ai.
- Trong thời chiến trong lịch sử nước nhà, cha ông ta đã vượt qua mọi gian khó để đối
diện với quân thù dù chúng ta quân số không đông, vũ khí còn hạn chế. Tấm gương
Phan Đình Giót dũng cảm dùng thân mình lấp lỗ châu mai vẫn còn âm vang, ngời sáng
hình ảnh tuyệt đẹp của sự hi sinh. Tô Vĩnh Diện dùng thân mình chèn vào càng pháo để
ngăn pháo lăn xuống vực nhưng anh đã hi sinh sau khi bị bánh pháo nặng gần 2 tấn đè
lên người trọng thượng.
- Ngoài ra, em có thể đưa thêm một số dẫn chứng ở các khía cạnh khác trong cuộc sống:
• Trong học tập, em dũng cảm trong việc gì?
• Khi dịch bệnh Covid-19 “xâm lược” đất nước ta, ai là người dũng cảm để chống lại đại dịch này?
- Tuy vậy, vẫn còn rất nhiều người hèn nhát, chỉ sợ thất bại mà không dám nỗ lực vì ước
mơ, hoài bão mà mình đang theo đuổi. Kết đoạn:
- Câu tục ngữ chứa đựng bài học hay và sâu sắc.
- Lòng dũng cảm chính là kim chỉ nam giúp cho chúng ta thành công trong mọi việc.