Cẩm nang nghị luận văn học lớp 9

TRUNG TÂM HỌC VĂN CÔ LÊ MAI
-- - - - -  - - - - - - CẨM NANG
NGHỊ LUẬN VĂN HỌC LỚP 9
(Sách mới dùng chung cho cả ba bộ sách
Chương trình GDPT mới) Năm học 2024 - 2025 MỤC LỤC
PHẦN I. VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN VĂN HỌC ........................................................ 1
1. Yêu cầu chung của đoạn văn nghị luận văn học .................................................................... 1
2. Các dạng đoạn văn nghị luận văn học .................................................................................... 1
2.1. Các dạng đoạn văn nghị luận về một tác phẩm thơ ............................................................. 1
2.1.1. Đoạn văn phân tích một khổ thơ....................................................................................... 1
2.1.2. Đoạn văn phân tích mạch cảm xúc trong một bài thơ ...................................................... 4
2.1.3. Đoạn văn phân tích chủ đề trong một bài thơ ................................................................... 6
2.1.4. Đoạn văn phân tích cảm xúc của nhân vật trữ tình trong một bài thơ .............................. 8
2.1.5. Đoạn văn phân tích ý nghĩa biểu tượng của một hình ảnh hoặc vẻ đẹp của một đối tượng
trong bài thơ ................................................................................................................................ 9
2.1.6. Đoạn văn phân tích đặc sắc nghệ thuật trong một bài thơ .............................................. 13
2.2. Các dạng đoạn văn nghị luận về một tác phẩm truyện ...................................................... 14
2.2.1. Đoạn văn phân tích chủ đề của tác phẩm truyện ............................................................ 14
2.2.2. Đoạn văn phân tích đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm truyện ......................................... 15
2.2.3. Đoạn văn phân tích một nhân vật trong tác phẩm truyện ............................................... 17
2.2.4. Đoạn văn phân tích tình huống của một tác phẩm truyện .............................................. 20
PHẦN II. VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VĂN HỌC ......................................................... 22
1. Viết bài văn nghị luận về một tác phẩm thơ ......................................................................... 22
1.1. Yêu cầu của kiểu bài .......................................................................................................... 22
1.2. Cấu trúc bài văn nghị luận một tác phẩm thơ .................................................................... 22
2. Viết bài văn nghị luận về một tác truyện .............................................................................. 46
2.1. Yêu cầu của kiểu bài .......................................................................................................... 46
2.2. Cấu trúc bài văn nghị luận một tác phẩm truyện ............................................................... 46
3. Một số kĩ năng nâng cao khi viết bài nghị luận văn học ...................................................... 68
PHƯƠNG PHÁP VIẾT MỞ BÀI .......................................................................................... 70
PHƯƠNG PHÁP VIẾT KẾT BÀI ........................................................................................ 75 LỜI NÓI ĐẦU
Ngữ văn là một môn học quan trọng trong chương trình giáo dục, không chỉ giúp
học sinh rèn luyện kỹ năng đọc – hiểu mà còn phát triển tư duy, khả năng diễn đạt và
lập luận chặt chẽ. Đặc biệt, trong chương trình Ngữ văn 9, việc viết đoạn văn, bài văn
nghị luận văn học đóng vai trò thiết yếu trong việc đánh giá năng lực cảm thụ và phân
tích tác phẩm của học sinh.
Vị trí của phần nghị luận văn học trong đề thi tuyển sinh vào lớp 10
Cấu trúc phổ biến của đề thi tuyển sinh môn Ngữ văn
I. Phần đọc hiểu (Ngữ liệu ngoài SGK). II. Phần viết:
Câu 1: Viết đoạn văn nghị luận văn học hoặc đoạn văn nghị luận xã hội.
Câu 2: Viết bài văn nghị luận văn học hoặc bài văn nghị luận xã hội (về một vấn đề cần giải quyết).
Vì vậy, để làm tốt bài thi môn Ngữ văn, đối với phần nghị luận văn học, học sinh
phải nắm chắc hai dạng bài: Viết đoạn văn nghị luận văn học và viết bài văn nghị luận văn học.
Nhằm giúp các em học sinh có phương pháp làm bài hiệu quả, tài liệu “Công thức
viết đoạn văn, bài văn nghị luận văn học Ngữ văn 9” được biên soạn với mục tiêu
cung cấp những hướng dẫn cụ thể, dễ hiểu và áp dụng linh hoạt trong quá trình học tập.
Tài liệu sẽ giúp các em:
● Nắm vững cấu trúc một đoạn văn, bài văn nghị luận văn học.
● Hiểu rõ các bước triển khai ý tưởng, phân tích tác phẩm một cách logic.
● Học hỏi những mẫu câu, cách diễn đạt giàu hình ảnh và lập luận sắc bén.
● Rèn luyện kỹ năng viết bài theo các dạng đề phổ biến trong chương trình Ngữ văn 9.
Tài liệu này không chỉ là người bạn đồng hành giúp các em đạt kết quả cao trong
các kỳ thi mà còn giúp bồi dưỡng tình yêu văn chương, phát triển tư duy phản biện và
khả năng diễn đạt mạch lạc.
Hy vọng rằng cuốn tài liệu này sẽ mang lại những kiến thức bổ ích, giúp các em
tự tin hơn trong việc viết văn. Chúc các em học tập tốt và đạt nhiều thành công!
HỆ THỐNG HỌC VÀ LUYỆN THI LEM EDUCATION Hotline: 098 856 26 90
PHẦN I. VIẾT ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN VĂN HỌC
1. Yêu cầu chung của đoạn văn nghị luận văn học.
- Đọc kĩ đề bài, hình dung các kiến thức cơ bản về tác giả, tác phẩm: hoàn cảnh
sáng tác, nội dung khái quát, giá trị nghệ thuật nổi bật của bài thơ, đoạn thơ.
- Xác định vấn đề cần nghị luận, các thao tác lập luận sử dụng và phạm vi dẫn
chứng đưa vào trong bài làm.
- Lập dàn ý sơ lược dựa trên một số câu hỏi thông thường như: bài thơ, đoạn thơ
hay ở đâu? Hình thức nghệ thuật thể hiện là gì? Các thủ pháp chủ yếu sử dụng?
Những từ ngữ nào cần đi sâu phân tích?...
2. Các dạng đoạn văn nghị luận văn học
2.1. Các dạng đoạn văn nghị luận về một tác phẩm thơ
2.1.1. Đoạn văn phân tích một khổ thơ
Yêu cầu cần đạt
Cấu trúc tham khảo
Học văn đúng cách – Chinh phục thử thách 1