Chuyên đề dạy thêm Chủ đề 1: Khái niệm - đồng phân - danh pháp ester Hóa học 12 (sách mới)

Chủ đề 1 – KHÁI NIỆM – ĐỒNG PHÂN – DANH PHÁP ESTER
A. Lý thuyết cần nắm vững
1) Khái niệm: Khi thay thế nhóm –OH trong nhóm –COOH (carboxyl) của carboxylic acid bằng
nhóm OR’ thì ta được ester.
- Ví dụ: CH3COOC2H5; CH2=CHOOCH3; HCOOCH=CH2.
2) Phân loại: Ester tổng quát: CxH2x+2-2k. aCOO (tổng +vòng = k + a)
- Ester no, đơn chức, mạch hở: CnH2nO2 (n ≥ 2), ví dụ: CH3COOC2H5.
- Ester không no, có một liên kết đôi, đơn chức, mạch hở: CnH2n – 2O2 (n ≥ 3).
Ví dụ: CH2 = CH-COO-CH3, C2H5COOCH2-CH = CH2, ….
- Ester no, hai chức, mạch hở: CnH2n – 2O4 (n ≥ 3).
Ví dụ: HCOO-C2H4-OOC-CH3; CH3-OOC-COO-C2H5; HCOO-CH2-COOCH3;…
- Ester thơm, đơn chức, ví dụ: C6H5COOCH3 hoặc HCOOC6H5.
2) Xác định số đồng phân ester
- Với ester đơn chức RCOOR’ → Số đồng phân ester = số đồng phân của (R.R’)
Ví dụ: C3H7COOC4H9 có số đồng phân là 2.4 = 8 đồng phân.
+ Số đồng phân gốc no: Gốc CH3- C2H5- C3H7- C4H9- C5H11- Số đồng phân 1 1 2 4 8
+ Số đồng phân của gốc không no, có 1 liên kết đôi: Gốc C2H3- C3H5- C4H7- 4 đp (3 đp cấu tạo + 11 đp (8 đp cấu tạo + 3 Số đồng phân 1 đp 1đp hình học) đp hình học)
Ví dụ: Xác định số đồng phân ester X có công thức phân tử là C5H10O2 là ester: RCOOR’ → . X 3) Danh pháp
- Tên các gốc acid thường gặp: HCOO- (formate) CH3COO- (acetate) C2H5COO- (propionate)

C6H5COO- CH2=CHCOO- CH2=C(CH3)COO- (metacrylate) (benzoate) (acrylate)
- Tên các gốc hydrocarbon (gốc alcohol) thường gặp: Gốc CH3- C2H5- CH3CH2CH2- CH3CH(CH3)- Tên methyl ethyl propyl iso propyl gọi Gốc CH2 = CH- CH2=CH-CH2- Tên phenyl benzyl vinyl allyl gọi B. Bài tập minh hoạ
Câu 1: Viết công thức cấu tạo của các ester có tên gọi sau đây: a) methyl formate; b) isopropyl acetate; c) ethyl acrylate; d) methyl butyrate; e) vinyl propionate; g) allyl propenoate
Câu 2: Gọi tên thường, tên thay thế của các ester sau: ST Ester Tên thường Tên thay thế T 1 HCOOCH3 2 CH3COOCH(CH3)2 3 4 5 CH2=CHCOOC2H5 6 CH2=C(CH3)COOC2H5 7 HCOOCH=CH2 8 CH3CH2OOCCH3 9 10 CH2=CHOOCCH3 11 HCOOCH(CH3)CH3 12 CH2=CHCH2OOCCH3 13 14 CH3CH2COOCH3

15 16 CH3CH2COOCH=CH2 17 18 CH2=CHCOOCH(CH3)2 19 CH3OOCCH=CH2 20 CH2=CHOOCCH2CH3
Câu 3: Viết và xác định số đồng phân của các ester sau : a) C3H6O2 b) C4H8O2 c) C5H10O2 d) C4H6O2 (mạch hở) e) C4H6O4 g) C7H6O2 (vòng thơm) h) C8H8O2 (vòng thơm)
Câu 4: Hoàn thành bảng sau: ĐỀ XUẤT SỬA STT PHÁT BIỂU Đ/S SAI 1
ethyl acetate có CTPT là C4H8O2 2
ester thơm CH3COOC6H5 có tên gọi là benzyl acetate 3
vinyl propionate có công thức cấu tạo là CH3CH2COOCH=CH2 4
vinyl acetate và methyl acrylate là đồng phân của nhau 5
benzyl acetate và methyl benzoate có cùng công thức phân tử 6
ethyl formate có nhóm chức –CHO, khi tác dụng với thuốc
thử Tollens tạo ra kết tủa Ag. 7
allyl ethanoate có 8 nguyên tử H trong phân tử 8
propyl benzoate có công thức phân tử là C9H8O2 9
C4H8O2 có 4 đồng phân ester, trong đó có 1 đồng phân có
khả năng tác dụng với thuốc thử Tollens tạo ra kết tủa. 10
ethyl acrylate là ester không no, có một liên kết đôi C = C, đơn chức, mạch hở.
Câu trắc nghiệm yêu cầu trả lời ngắn. HS trả lời từ câu 5 đến câu 12.
Câu 5: Số nguyên tử H trong phân tử allyl acetate là bao nhiêu?
Câu 6: Cho biết công thức cấu tạo của isopropyl acrylate?.
Câu 7: Ứng với công thức phân tử C3H6O2, có bao nhiêu đồng phân ester?.
Câu 8: Cho 4 chất sau : (1) CH3COOCH3; (2) CH3OOCCH3; (3) HCOO-CH2COO-C2H5; (4)
CH3COC6H5; Có bao nhiêu chất thuộc loại hợp chất ester?.
Câu 9: Phần trăm khối lượng C trong phân tử phenyl acetate là bao nhiêu?.


Câu 10: Este no, đơn chức, mạch hở X có %C = 54,54%, cho biết công thức phân tử của X?
DỮ KIỆN DÙNG CHUNG CHO câu 11, câu 12.
Hợp chất hữu cơ X có thành phần phần trăm về khối lượng các nguyên tố: %C = 55,81%; %H = 6,98%%; %O = 37,21%.
Câu 11: Xác định công thức phân tử của X dựa vào phổ khối lượng hình bên
Câu 12: Cho phổ IR của hợp chất hữu cơ X. Xác định các công thức cấu tạo có thể có của X.
Câu 13: Chất nào sau đây không phải là ester? A. C2H5COOH. B. CH3COOC2H5. C. (C15H31COO)3C3H5. D. HCOOCH3.
Câu 14: Công thức cấu tạo của methyl propionate là A. HCOOCH3. B. C2H5COOCH = CH2. C. CH3COOC2H5. D. C2H5COOCH3.
Câu 15: Ester X có công thức cấu tạo thu gọn là CH3COOCH3. Tên gọi của X là A. ethyl formate. B. methyl acetate. C. methyl formate. D. ethyl acetate.
Câu 16: Ethyl acetate có công thức là A. C2H5COOCH3. B. CH3COOC2H5. C. CH3COOH. D. CH3COOCH3.
Câu 17: Vinyl acetate có công thức là A. CH3COOCH=CH2. B. CH3COOCH(CH3)2. C. CH2=CHCOOCH3. D. HCOOCH2CH3.
Câu 18: Methyl benzoate có công thức là