Chuyên đề dạy thêm Toán 10 Học kì 2 Cánh diều

ƠNG V ĐẠI SỐ TỔ HỢP CHƯ
BÀI 1: QUY TẮC CỘNG. QUY TẮC NHÂN. SƠ ĐỒ HÌNH CÂY LÝ THUYẾT. I = 1. Quy tắc cộng Quy tắc cộng
Giả sử một công việc nào đó có thể thực hiện theo một
trong hai phương án khác nhau:
Phương án 1.. n cách 1
- Phương án 1 có n cách thực hiện. 1
- Phương án 2 có n cách thực hiện.
Phương án 2 .. n cách 2 2
Khi đó số cách thực hiện công việc là : n + n cách 1 2
Một công việc được hoàn thành bởi một trong hai hành động. Nếu hành động này có m cách
thực hiên, hành động kia có n cách thực hiên không trùng với bất kì cách nào của hành động
thứ nhất thì công việc đó có m + n cách thực hiện.
Chú ý: số phần tử của tập hợp hữu hạn X được kí hiệu là X hoặc n ( X ) .
Quy tắc cộng được phát biểu ở trên thực chất là quy tắc đếm số phần tử của hợp hai tập hợp
hữu hạn không giao nhau: Nếu A và B là các tập hợp hữu hạn không giao nhau thì
n( A B) = n( A) + n(B)
Mở rộng: Một công việc được hoàn thành bởi một trong k hành động
A , A , A ,..., A .Nếu hành động A 1 2 3 k
1 có m1cách thực hiện, hành động A2 có m2 cách thực
hiện,…, hành động Ak có mk cách thực hiện và các cách thực hiên của các hành động trên
không trùng nhau thì công việc đó có m + m + m + ... + m cách thực hiện. 1 2 3 k

2. Quy tắc nhân
Một công việc được hoàn thành bởi hai hành động liên tiếp.Nếu có m cách thực hiện hành động
thứ nhất và ứng với mỗi cách đó có n cách thực hiện hành động thứ hai thì công việc đó có m.n cách thực hiện.
Mở rộng: Một công việc được hoàn thành bởi k hành động A , A , A ,..., A liên tiếp. Nếu hành 1 2 3 k
động A1 có m1cách thực hiện, ứng với mỗi cách thực hiện hành động A1 có m2 cách thực hiện
hành động A2,…, có mk cách thực hiện hành động Ak thì công việc đó có m .m .m .....m cách 1 2 3 k hoàn thành. Ví dụ:


NHẬN XÉT CHUNG:
Để đếm số cách lựa chọn để thực hiện một công việc A bằng quy tắc cộng, ta thực hiện các bước như sau:
Bước 1: Phân tích xem có bao nhiêu phương án riêng biệt để thực hiện công việc A (có nghĩa
công việc A có thể hoàn thành một trong các phương án A1, A2,...,An).
Bước 2: Đếm số cách chọn x , x ,..., x trong các phương án A , A ,..., A . 1 2 n 1 2 n
Bước 3: Dùng quy tắc cộng ta tính được số cách lựa chọn để thực hiện công việc A là:
x = x + x +  + x . 1 2 n
Để đếm số cách lựa chọn để thực hiện công việc A bằng quy tắc nhân, ta thực hiện các bước sau:
Bước 1: Phân tích xem có bao nhiêu công đoạn liên tiếp cần phải tiến hành để thực hiện công
việc A (giả sử A chỉ hoàn thành sau khi tất cả các công đoạn A , A ,..., A hoàn thành). 1 2 n
Bước 2: Đếm số cách chọn x , x ,..., x trong các công đoạn A , A ,..., A . 1 2 n 1 2 n
Bước 3: Dùng quy tắc nhân ta tính được số cách lựa chọn để thực hiện công việc A là:
x = x .x ..x . 1 2 n
Cách đếm gián tiếp (đếm phần bù)
Trong trường hợp hành động H chia nhiều trường hợp thì ta đi đếm phần bù của bài toán như sau:


• Đếm số phương án thực hiện hành động H (không cần quan tâm đến có thỏa tính chất T hay
không) ta được a phương án.
• Đếm số phương án thực hiện hành động H không thỏa tính chất T ta được b phương án.
Khi đó số phương án thỏa yêu cầu bài toán là: a − b .
3. Sơ đồ hình cây BÀI TẬP.
Câu 1. Trên giá sách có 8 cuốn truyện ngắn, 7 cuốn tiểu thuyết và 5 tập thơ (tất cả đều khác nhau).
Vẽ sơ đồ hình cây minh họa và cho biết bạn Phong có bao nhiêu cách chọn một cuốn để đọc vào ngày cuối tuần.
Câu 2. Một người gieo đồng xu hai mặt, sau mỗi lần gieo thì ghi lại kết quả sấp hay ngửa. Hỏi nếu
người đó gieo ba lần thì có thể có bao nhiêu khả năng xảy ra?
Câu 3. Ở một loài thực vật, A là gen trội quy định tình trạng hoa kép, a là gen lặn quy định tình trạng hoa đơn.
a) Sự tổ hợp giữa hai gen trên tạo ra mấy kiểu gen?
b) Khi giao phối ngẫu nhiên, có bao nhiêu kiểu giao phối khác nhau từ các kiểu gen đó?
Câu 4. Có bao nhiêu số tự nhiên
a) có ba chữ số khác nhau?
b) là số lẻ có ba chữ số khác nhau?
c) là số có ba chữ số và chia hết cho 5?
d) là số có ba chữ số khác nhau và chia hết cho 5?
Câu 5. a) Mật khẩu của chương trình máy tính quy định gồm 3 kí tự, mỗi kí tự là một chữ số. Hỏi
có thể tạo được bao nhiêu mật khẩu khác nhau?