Đề thi thử Ngữ văn Sở Thanh Hóa lần 1 năm 2023

SỞ GD & ĐT THANH HÓA
ĐỀ THI KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG KHỐI 12
MÔN: NGỮ VĂN – Lớp 12
Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian giao đề MỤC TIÊU:
✔ Kiểm tra mức độ kiến thức của học sinh cụ thể:
+ Kiến thức tiếng việt, làm văn
+ Kiến thức văn học: Tác giả, tác phẩm.
+ Kiến thức đời sống.
✔ Rèn luyện các kỹ năng cơ bản:
+ Kỹ năng đọc hiểu
+ Kỹ năng tạo lập văn bản (đoạn văn nghị luận xã hội, bài văn nghị luận văn học) I. ĐỌC HIỂU
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
Ta như con chim bay những phương trời
Về đây dừng cánh vỗ
Soi vào tấm gương tâm hồn ta đó
Sông trầm tư suy nghĩ dưới chân cầu
Sông tự biết đời trải qua sóng gió
Rất kiên cường vượt hết những niềm đau.
Bom dội nghìn ngày chưa tan hết dư âm
Cầu vẫn giữ đường qua theo đúng hưởng
Như đường ta đi gian nan trăm dặm
Vẫn xông thẳng quân thủ xả súng đâm lê.
Giản dị thay qua mỗi khúc sông
Lại có những nhịp cầu như khúc hát
Ta tưởng như trong cuộc đời dân tộc
Không thể thiếu những khúc sông và những nhịp cầu.
Từ nghìn xưa đã có trang thờ
Trong trận đánh hôm nay cầu đứng vào lịch sử
Chất thép rung trong nghìn độ lửa
Của hàng nghìn anh hùng giữ cầu mà ta chưa biết hết tên Trang 1


Còn mãi trong ta ngày đêm sóng vỗ Một sông Mã
Một Hàm Rồng - Thanh Hóa
(Trích Hàm Rồng – Xuân Sách, Thơ Thanh Hóa thế kỷ XX, NXB Thanh Hóa)
Câu 1: (NB) Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 2: (TH) Nêu tên biện pháp tu từ trong dòng thơ: Sông trầm tư suy nghĩ dưới chân cầu.
Câu 3: (TH) Anh/Chị hiểu như thế nào về nội dung những dòng thơ sau?
Giản dị thay qua mỗi khúc sông
Lại có những nhịp cầu như khúc hát
Ta tưởng như trong cuộc đời dân tộc.
Không thể thiếu những khúc sông và những nhịp cầu.
Câu 4: (VD) Những dòng thơ sau gợi cho anh/chị suy nghĩ gì về con người Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ?
Từ nghìn xưa đã có trang thơ
Trong trận đánh hôm nay cầu đứng vào lịch sử
Chất thép rung trong nghìn độ lửa
Của hàng nghìn anh hùng giữ cầu mà ta chưa biết hết tên II. LÀM VĂN
Câu 1: (VDC) Từ nội dung ở phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày
suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa của việc trân trọng những giá trị lịch sử trong đời sống dân tộc. Câu 2: (VDC)
Ngày Tết, Mị cũng uống rượu. Mị lén lấy hũ rượu, cứ uống ực từng bát. Rồi say, Mị lịm mặt ngồi
đẩy nhìn mọi người nhảy đồng, người hát, nhưng lòng Mị đang sống về ngày trước. Tai Mị văng
vẳng tiếng sáo gọi bạn đầu làng. Ngày trước, Mị thổi sáo giỏi. Mùa xuân này, Mị uống rượu bên
bếp và thổi sáo. Mị uốn chiếc lá trên môi, thổi lá cũng hay như thổi sáo. Có biết bao nhiêu người
mê, cử ngày đêm thổi sáo đi theo Mị.
Rượu đã tan lúc nào. Người về, người đi chơi đã vãn cả. Mị không biết. Mị vẫn ngồi trơ một mình
giữa nhà. Mãi sau Mị mới đứng dậy, nhưng Mị không bước ra đường. Mị từ từ bước vào buồng.
Chẳng năm nào A Sử cho Mị đi chơi Tết. Bấy giờ Mị ngồi xuống giường, trông ra cái cửa sổ lỗ
vuông mờ mờ trăng trắng. Đã từ nãy, Mị thấy phơi phới trở lại, trong lòng đột nhiên vui sướng
như những đêm Tết ngày trước. Mị trẻ lắm, Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi. Bao nhiêu người có
chồng cũng đi chơi ngày Tết. Huống chi A Sử với Mị, không có lòng với nhau mà vẫn phải ở với Trang 2


nhau! Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại
nữa. Nhớ lại, chỉ thấy nước mắt ứa ra. Mà tiếng sáo gọi bạn yêu vẫn lửng lơ bay ngoài đường.
(Trích Vợ chồng A Phủ, Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020, tr. 7-8)
Anh/chị hay phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Mị trong đoạn trích trên; từ đó nhận
xét về cảm hứng nhân đạo của ngòi bút Tô Hoài trong đoạn trích. 2
HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT I. ĐỌC HIỂU Câu 1
Phương pháp: Vận dụng các kiến thức đã học về các phương thức biểu đạt đã học. Cách giải:
Phương thức biểu đạt: Biểu cảm. Câu 2
Phương pháp: Vận dụng kiến thức đã học về biện pháp tu từ. Cách giải:
Biện pháp tu từ nhân hóa “Sông trầm tư suy ngẫm”. Câu 3
Phương pháp: Phân tích, lý giải, tổng hợp. Cách giải: Gợi ý:
- Vẻ đẹp giản dị của dòng sông vốn dĩ đã trở thành huyền thoại trong cuộc chiến tranh chống Mĩ
xâm lược (nhịp cầu như khúc hát); sự gắn bó máu thịt của cầu Hàm Rồng và dòng sông Mã đối với lịch sử dân tộc.
- Tình yêu cảu tác giả đối với cây cầu Hàm Rồng và dòng sông Mã. Câu 4
Phương pháp: Phân tích, lý giải, tổng hợp. Cách giải:
- Học sinh có thể đưa ra suy nghĩ của bản thân, có lý giải.
- Suy ngẫm về sức mạnh của con người gắn với bản trường ca hào hùng Hàm Rồng – Sông Mã
trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
- Trân trọng, tự hào vẻ đẹp giản dị, lạc quan; tinh thần dũng cảm, kiên cường của những người
anh hùng “ta chưa biết tên”. Trang 3

II. LÀM VĂN Câu 1
Phương pháp: Vận dụng kiến thức đã học về cách làm một đoạn nghị luận xã hội. Cách giải:
1. Giới thiệu vấn đề:
- Giới thiệu vấn đề: Trân trọng những giá trị lịch sử trong đời sống dân tộc.
2. Giải quyết vấn đề
Học sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều
cách khác nhau miễn là hợp lí, thể hiện rõ về mối liên hệ giữa tình cảm cá nhân và tình yêu đất
nước.Có thể theo hướng sau:
- Trân trọng những giá trị lịch sử trong đời sống dân tộc giúp mỗi người có nhận thức đúng đắn
về đất nước, con người.
- Có niềm tin tươi sáng và khát vọng vươn lên đóng góp cho sự phát triển của đất nước. - Sống
trung thực, nhân hậu, vị tha, có bản lĩnh vững vàng; chống lại những cám dỗ và luận điệu xuyên tạc, giả dối,…
3. Tổng kết vấn đề. Câu 2 Phương pháp:
- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng).
- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học. Cách giải:
Yêu cầu hình thức:
- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản. - Bài viết
phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết;
không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. Yêu cầu nội dung:
I. Giới thiệu chung
- Tô Hoài là một cây bút văn xuôi tiêu biểu của nền văn học hiện đại Việt Nam. Tô Hoài rất am
hiểu phong tục tập quán của người dân miền núi, biệt tài phân tích tâm lí nhân vật và lời văn đậm chất khẩu ngữ. Trang 4