Đề cương ôn tập Giữa kì 2 Ngữ văn 12 Kết nối tri thức

ĐỀ CƯƠNG NỘI DUNG ÔN TẬP KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II
NĂM HỌC 20…. – 20….
MÔN NGỮ VĂN 12 – KẾT NỐI TRI THỨC VỚI CUỘC SỐNG
I. NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ÔN TẬP 1. Văn bản:
- Vận dụng được những hiểu biết về tác gia Hồ Chí Minh để đọc hiểu một số tác phẩm
của Người; nhận biết và phân tích được quan điểm của tác giả về lịch sử, văn hóa được thể hiện trong văn bản.
- Nhận biết và phân tích được vai trò của cách lập luận và ngôn ngữ biểu cảm trong văn bản nghị luận.
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của phóng sự và hồi kí như: tính phi hư cấu,
một số thủ pháp nghệ thuật (miêu tả, trần thuật); sự kết hợp của các chi tiết, sự kiện hiện
thực với trải nghiệm, thái độ và đánh giá của người viết;…
- Phân tích, đánh giá được khả năng tác động của tác phẩm kí đối với người đọc và tiến bộ xã hội.
a. Quan điểm sáng tác Nội dung Kiến thức
Quan điểm sáng tác là hệ thống tư tưởng, nguyên tắc chi phối hoạt
động sáng tác của nhà văn, do chính nhà văn xác định dựa trên những
trải nghiệm đời sống và nghệ thuật của mình.
Quan điểm sáng tác có thể được chính nhà văn phát biểu một cách
1. Khái niệm tường minh nhưng nhiều khi được độc giả khái quát lên dựa vào sự
ổn định trong cách nhà văn lựa chọn đề tài, xác định chủ đề, bày tỏ
thái độ trước đối tượng miêu tả và vận dụng các phương thức,
phương tiện nghệ thuật.
2. Quan điểm Đối với các nhà văn cách mạng, quan điểm sáng tác thường được sáng tác của
tuyên bố công khai, gắn với sự lựa chọn một thái độ chính trị dứt
nhà văn cách khoát, do đặc điểm của thời đại cách mạng quy định. Chính điều này
làm nên tính đặc thù của những sáng tác thuộc loại hình văn học cách mạng
mạng mà thơ văn Hồ Chí Minh là một ví dụ tiêu biểu.
b. Đánh giá một tác giả, tác phẩm văn học Nội dung Kiến thức
- Khi đánh giá một tác giả, tác phẩm văn học, cần huy động trải
nghiệm, kiến thức nhiều mặt và phải dựa trên những tiêu chuẩn thẩm
mĩ, nhân văn, tư tưởng phù hợp. 1. Lưu ý
- Biết đặt đối tượng vào đúng bối cảnh sáng tác (có đối chiếu với bối
cảnh hiện tại) để nhận ra mức độ đóng góp của tác giả, tác phẩm đó
cho đời sống và tiến trình văn học.
- Những tác giả, tác phẩm lớn thường đạt được thành tựu quan trọng
trong việc tổng hợp kinh nghiệm nghệ thuật phong phú của các giai
đoạn văn học đã qua, tạo được bước phát triển có ý nghĩa cho văn học 2. Đánh giá ở giai đoạn mới.
tác phẩm, tác - Tuy khó tránh khỏi một số hạn chế do sự ràng buộc của thời đại, giả lớn
nhưng những tác giả, tác phẩm thực sự có tầm vóc thường chạm được
vào các vấn đề nhân sinh vĩnh cửu, để tiếp tục đồng hành cùng bao
lớp người đọc đến sau. c. Phóng sự Nội dung Kiến thức
Phóng sự xuất hiện trên cơ sở sự phát triển của báo chí hiện đại, 1. Khái niệm
thường được xem là một thể loại thuộc tính hình kí. 2. Chức
Phóng sự cung cấp cho người đọc cái nhìn chân thực về một sự việc, năng/ tác
hiện tượng, thường là đặc biệt, có ý nghĩa thời sự, diễn ra trong đời dụng
sống xã hội đương thời. 3. Đặc điểm
- Phóng sự thể hiện tính chiến đấu cao khi dùng sự thật để phản bác
những nhận thực còn sai lệch và khẳng định điều tốt đẹp trong đời
sống, tác động tích cực đén nhận thức của người đọc.
- Tính chân thực về thời gian, địa điểm, sự kiện, con người và chi tiết
là những đặc điểm cốt lõi của một bài phóng sự.
- Để đảm bảo sự xác thực và độ tin cậy của thông tin, người viết
phóng sự thường dùng những biện pháp nghiệp vụ báo chí như điều
tra, phỏng vấn, ghi chép tại chỗ,…
- Với phóng sự, ngoài các tư liệu thực tế xác thực, tác giả còn có thể
sử dụng các thủ pháp hư cấu ở một mức độ nhất định nhằm làm cho 4. Lưu ý
câu chuyện và các sự kiện được kể trở nên hấp dẫn hơn. Do vậy, bên
cạnh việc đáp ứng những yêu cầu về mặt thông tin, nhiều phóng sự
còn thể hiện tính thẩm mĩ, mang dấu ấn phong cách cá nhân người
viết trong việc mô tả sự việc, hiện tượng; sử dụng nghệ thuật trần
thuật, biện pháp tu từ, ngôn ngữ giàu hình ảnh, cảm xúc,.. d. Hồi kí Nội dung Kiến thức
Hồi kí là thể loại thuộc loại hình kí, có giá trị tư liệu cao, kể lại từ
điểm nhìn chủ quan về những sự kiện, biến cố đã xảy ra trong quá 1. Khái niệm
khứ mà tác giả là nhân vật trung tâm hoặc là người tham dự, chứng kiến. 2. Đặc điểm
- Hồi kí luôn đề cao tính xác thực của những gì được kể. Câu chuyện
về con người và sự việc trong hồi kí giúp độc giả vừa thấy rõ trải
nghiệm phong phú và thế giới tinh thần riêng của người viết, vừa hình
dung được diện mạo chân thực của đời sống lịch sử - xã hội và văn
hóa một thời đã qua. Người viết hồi kí thường tập trung ghi chép, soi
tỏ phần hiện thực mà mình hiểu rõ với tư cách là chứng nhân.
- Trong hồi kí, tác giả là người kể chuyện ngôi thứ nhất, trực tiếp
trình bày, mô tả về con người và sự việc. Cùng với điều đó, quy luật
vận động riêng của trí nhớ đã làm cho hồi kí mang đậm tính chủ quan
- một đặc điểm quan trọng tạo nên sức hút riêng của thể loại này.
e. Bảng hệ thống hóa thông tin về các văn bản đọc Loại,
Đặc điểm nổi bật Văn Bài Tác giả thể bản Nội dung Hình thức loại 6
Văn bản hệ thống hóa tiểu Văn bản có bố
sử và sự nghiệp văn học cục rõ ràng, chặt
của Hồ Chí Minh. Từ đó, chẽ cùng hệ thống
người đọc thấy được cuộc mục lớn, mục nhỏ Nhóm Văn
đời văn học và cuộc đời kết nối logic tạo Tác gia biên bản
cách mạng của Người gắn nên tính hệ thống, Hồ Chí soạn thông
bó chặt chẽ, làm nên một rành mạch, dễ Minh sách tin
nhân cách lớn, một cuộc hiểu cho người
đời vĩ đại. Hồ Chí Minh đọc.
vừa là một nhà lãnh đạo
cách mạng tài ba, vừa là
một nghệ sĩ đích thực. Tuyên Hồ Chí Nghị
- Là văn kiện lịch sử tuyên - Là một áng văn ngôn Minh luận
bố trước quốc dân đồng chính luận mẫu độc lập
bào và thế giới về việc mực.
chấm dứt chế độ thực dân, - Lập luận chặt phong kiến ở nước ta. chẽ.
- Đánh dấu kỉ nguyên độc - Lý lẽ đanh thép.
lập, tự do của nước Việt