Giáo án Bài 10 Địa lí 10 Cánh diều: Thủy quyển. Nước trên lục địa

Ngày soạn: ………………………………………. PPCT: Tiết 1 Bài 10
THỦY QUYỂN, NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA
(Số tiết: …………. tiết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
– Nêu được khái niệm thuỷ quyển.
– Phân tích được các nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông.
– Trình bày được chế độ nước của một con sông cụ thể.
– Phân biệt được các loại hồ theo nguồn gốc hình thành.
– Trình bày được đặc điểm chủ yếu của nước băng tuyết và nước ngầm.
– Nêu được các giải pháp bảo vệ nguồn nước ngọt. 2. Về năng lực: a. Năng lực chung:
- Tự học tự chủ: Chủ động thực hiện nhiệm vụ học tập được giao. Ghi chép thông tin
bằng các hình thức phù hợp, thuận lợi cho việc ghi nhớ, sử dụng, bổ sung khi cần thiết.
- Giao tiếp hợp tác: Biết sử dụng ngôn ngữ kết hợp với các loại phương tiện phi ngôn
ngữ đa dạng để trình bày thông tin, ý tưởng và để thảo luận, lập luận, đánh giá các vấn
đề. Biết chủ động trong giao tiếp, tự tin và biết kiểm soát cảm xúc, thái độ khi nói trước nhiều người.
b. Năng lực địa lí
- Nhận thức khoa học địa lí: Xác định và phân tích được các nhân tố ảnh hưởng đến chế
độ nước của sông ở các vùng khí hậu khác nhau. Nhận biết được nguồn gốc hình thành
các loại hồ và đặc điểm của băng tuyết, nước ngầm.
- Tìm hiểu địa lí: Tìm hiểu các thông tin liên quan đến nước trên lục địa.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng kiến thức để giải thích chế độ nước sông
tại địa phương. Có ý thức sử dụng tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước ngọt. 3. Về phẩm chất
- Chăm chỉ: tích cực tham gia các nhiệm vụ học tập và hăng say phát biểu.
- Trách nhiệm: hoàn thành nhiệm vụ học tập bản thân được phân công khi làm việc
nhóm, làm bài tập vận dụng. Có ý thức sử dụng tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị dạy học
- Khổ giấy lớn, bút lông, nam châm gắn bảng, phiếu học tập, một số hình ảnh về sông, hồ, băng tuyết…
- Phần thưởng cho trò chơi (nếu có). 2. Học liệu
- Sách giáo khoa, tập ghi chép. 1

- Giấy note
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Hoạt động 1: Mở đầu (Tình huống xuất phát) - 3 phút a. Mục tiêu:
- Tạo hứng khởi cho bài học, phát triển năng lực tư duy, thống kê và khả năng liên kết
kiến thức của học sinh. b. Nội dung:
- Học sinh thực hiện nhiệm vụ học tập của giáo viên “Trong tự nhiên, nước tồn tại ở
những dạng nào? Lấy ví dụ cụ thể” c. Sản phẩm:
- Câu trả lời của học sinh trên giấy note.
d. Tổ chức thực hiện
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV giao nhiệm vụ cho học sinh “Trong tự nhiên, nước tồn tại ở
những dạng nào? Lấy ví dụ cụ thể”
- Thực hiện nhiệm vụ: HS trả lời câu hỏi vào giấy note trong thời gian 1 phút
- Báo cáo, thảo luận: GV gọi bất kì học sinh nào trong lớp đứng dậy trả lời. Sau đó gọi
thêm 1 đến 2 học sinh nữa nhận xét bổ sung.
- Kết luận: GV tổng kết và dẫn dắt vào bài: Nước có mặt ở khắp nơi trên Trái Đất và tồn
tại dưới nhiều dạng khác nhau. Trên lục địa nước có ở sông, suối, ao, hồ, nước ngầm…
Nước là môi trường sống cơ bản, nơi các loài sinh vật phát sinh và phát triển. Tuy nhiên
hiện nay nguồn nước nhiều nơi đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Chúng ta cần làm gì để
bảo vệ nguồn nước ngọt?
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (30 phút)
NỘI DUNG 1: TÌM HIỂU KHÁI NIỆM THỦY QUYỂN (5 PHÚT) a. Mục tiêu
- Nêu được khái niệm thủy quyển. b. Nội dung
HS dựa vào thông tin SGK để hoàn thành nhiệm vụ của GV.
c. Sản phẩm: Nội dung trả lời câu hỏi của HS để hoàn thành tìm hiểu kiến thức:
- Khái niệm thủy quyển: Thủy quyển là toàn bộ nước trên Trái Đất, bao gồm nước
trong các biển, đại dương, trên các lục địa và trong khí quyển.
Nước ngọt chiếm 3%, phần lớn là băng, tuyết ở 2 cực và trên các đỉnh núi cao.
d. Tổ chức thực hiện
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV yêu cầu HS đọc mục 1 – SGK trang 37 và điền những từ
còn thiếu vào phiếu học tập sau:
Thủy quyển là …………(1)……….., bao gồm nước trong các biển, ……..(2)…….., trên các ……..
(3)…….., và trong ……..(4)……..
Nước ngọt chiếm …..(5)……, phần lớn là…..………..(6)…………….. 2


=> Bộ từ thông tin: toàn bộ nước trên Trái Đất, đại dương, lục địa, khí quyển, 3%,
băng, tuyết ở 2 cực và trên các đỉnh núi cao.
- Thực hiện nhiệm vụ: HS điền các thông tin còn thiếu trong vòng thời gian là 30 giây.
Sau đó trao đổi với người bạn ngồi cạnh xem đáp án đã đúng chưa trong vòng 30 giây tiếp theo.
- Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
- Kết luận, nhận định: GV nhận xét, tuyên dương các câu trả lời đúng. Sau đó giáo viên
dẫn dắt thêm về vai trò của thủy quyển và chuyển ý sang nội dung 2.
NỘI DUNG 2: TÌM HIỂU NƯỚC TRÊN LỤC ĐỊA.
Hoạt động 1: Tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước sông a. Mục tiêu
– Phân tích được các nhân tố ảnh hưởng tới chế độ nước sông.
– Trình bày được chế độ nước của một con sông cụ thể. b. Nội dung
- HS thực hiện các nhiệm vụ và hoàn thành được sơ đồ tư duy theo kỹ thuật mảnh ghép.
c. Sản phẩm: Nội dung các nhóm trình bày trong hoạt động mảnh ghép, sơ đồ tư duy
các nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước sông:
d. Tổ chức thực hiện
- Chuyển giao nhiệm vụ: GV tổ chức trò chơi “ai nhanh hơn”. Luật chơi: GV treo phiếu
học tập có các nhân tố và ảnh hưởng lộn xộn, yêu cầu học sinh lên nối lại cho đúng: 3

Nhân tố Ảnh hưởng
Các khu vực đất đá dễ thấm nước, vỏ phong hóa dày, có Đặc điểm đất
nhiều thực vật che phủ thường có nguồn nước phong phú, đá và thực vật dòng chảy điều hòa
Làm tăng lưu lượng dòng chảy vào mùa xuân khi băng Địa hình tuyết tan nhanh Hồ đầm
Điều tiết chế độ dòng chảy nước sông
Độ dốc địa hình càng lớn, thời gian tập trung nước và thoát Chế độ mưa
nước trên các sông càng nhanh. Băng tuyết tan
Quy định chế độ dòng chảy sông
Điều tiết chế độ dòng chảy thông qua việc xây dựng các hồ Con người
chứa thủy điện, công trình thủy lợi, trồng và bảo vệ rừng…
Sau khi học sinh hoàn thành phiếu học tập, GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu
học sinh quan sát hình 10.1, hãy phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước sông trong thời gian 3 phút.
- Thực hiện nhiệm vụ: Các nhóm đọc SGK và phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chế độ nước sông
- Báo cáo, thảo luận: Đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác phản biện và bổ sung.
- Kết luận, nhận định:
+ GV nhận xét, tuyên dương quá trình làm việc của học sinh.
+ GV tổng hợp kiến thức và cung cấp thêm một số thông tin mở rộng.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về hồ a. Mục tiêu
- Phân biệt được các loại hồ theo nguồn gốc hình thành b. Nội dung
HS vẽ sơ đồ phân loại hồ theo nguồn gốc c. Sản phẩm:
Sơ đồ phân loại hồ của học sinh: 4