Giáo án Bài 15 Lịch sử 7 Cánh diều (Phiên bản 2): Cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược của nhà Lý (1075-1077)

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 15: CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN TỐNG XÂM LƯỢC NHÀ LÝ
(1075 – 1077) (2 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Mục tiêu HS học sẽ:
- Đánh giá được những nét độc đáo của cuộc kháng chiến chống Tống.
- Đánh giá được vai trò của Lý Thường Kiệt trong cuộc kháng chiến này. 2. Năng lực
- Năng lực chung:
 Giải quyết và sáng tạo: thông qua việc tự sưu tầm tư liệu kết hợp với SGK
để chủ động giải quyết được nhiệm vụ học tập.
 Giao tiếp và hợp tác: thông qua sự hoạt động nhóm, đóng vai, trao đổi, thảo
luận về cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược của nhà Lý.
- Năng lực lịch sử:
 Tìm hiểu lịch sử: thông qua sử dụng tài liệu, khai thác lược đồ để trình bày
được cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược của nhà Lý.
 Nhận thức và tư duy lịch sử: thông qua việc đánh giá được những nét độc
đáo của cuộc kháng chiến chống Tống của nhà Lý và đánh giá được vai trò
của Lý Thường Kiệt đối với cuộc kháng chiến và dân tộc.
 Vận dụng kiến thức và kỹ năng: thông qua khai thác tư liệu về Chiếu dời đô
để đánh giá được sự kiện dời đô và đánh giá được công lao của Lý Công
Uẩn đối với dân tộc. 3. Phẩm chất


- Giáo dục HS truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí quyết tâm bảo vệ
nền độc lập dân tộc, lòng tự hào và biết ơn đối với những người có công với đất
nước, tiêu biểu là Lý Thường Kiệt.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, SBT Lịch sử Địa lí 7 – phần Lịch sử.
- Tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến bài Cuộc kháng chiến chống quân Tống
xâm lược nhà Lý (1075 – 1077).
- Lược đồ cuộc tấn công chủ động của nhà Lý sang đất Tống, lược đồ trận chiến
tại phòng tuyến sông Như Nguyệt.
- Phiếu học tập, video clip về cuộc kháng chiến chống Tống. - Máy tính, máy chiếu.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Lịch sử Địa lí 7 – phần Lịch sử.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế cho HS, giúp HS ý thức được nhiệm vụ học tập, hứng thú học bài mới.
b. Nội dung: GV yêu cầu HS đọc bài thơ Nam quốc sơn hà và nêu ngắn gọn ý nghĩa của bài thơ đó.
c. Sản phẩm học tập: HS xem video clip và cảm nhận.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS đọc bài thơ Nam quốc sơn hà và nêu ngắn gọn ý nghĩa của bài thơ đó.
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS đọc bài thơ Nam quốc sơn hà và suy nghĩ về ý nghĩa của bài thơ đó.


- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời đại diện HS đọc to bài thơ Nam quốc sơn hà và nêu ngắn gọn ý nghĩa của bài thơ đó trước lớp:
+ Bài thơ Nam quốc sơn hà:
Nam quốc sơn hà Nam đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm?
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
+Ý nghĩa: Bài thơ là đòn đánh tinh thần làm cho địch hoang mang lo sợ, khích lệ
tinh thần chiến đấu của nhân dân ta, đồng thời khẳng định chủ quyền dân tộc và
chứng minh tình chính nghĩa của cuộc kháng chiến của quân và dân ta.
- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và dẫn dắt vào bài học mới: Trong Đại Việt
sử ký toàn thư có ghi chép: "Người đời truyền rằng: [Lý] Thường Kiệt làm hàng rào
theo dọc sông để cố thủ. Một đêm quân sĩ chợt nghe ở trong đền Trương tướng quân
có tiếng đọc to rằng:
Nam quốc sơn hà Nam đế cư,
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm?
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư.
Sau đó quả nhiên như thế ". Vậy cuộc kháng chiến chống Tống có những nét độc đáo
gì? Lý Thường Kiệt có vai trò như thế nào đối với cuộc kháng chiến đó? Chúng ta sẽ
cùng nhau đi tìm hiểu trong bài học ngày hôm nay - Bài 15: Cuộc kháng chiến
chống quân Tống xâm lược nhà Lý (1075 – 1077).
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC


Hoạt động 1: Tìm hiểu về chủ động tiến công để tự vệ (1075)
a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS đánh giá được nét độc đáo về chủ động tiến
công để tự vệ trong cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược nhà Lý.
b. Nội dung: GV cho HS làm việc nhóm, yêu cầu các nhóm đọc thông tin phần mục 1
(SGK) kết hợp quan sát hình 15, khai thác nội dung mục Em có biết?, quan sát lược
đồ 15.1 để thực hiện các nhiệm vụ được giao.
c. Sản phẩm học tập: HS nêu và ghi vào vở vài nét độc đáo về chủ động tiến công để
tự vệ trong cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược của nhà Lý.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1 : GV chuyển giao nhiệm vụ học 1. Chủ động tiến công để tự vệ tập (1075)
- GV cho HS làm việc theo nhóm để thực * Âm mưu và hành động xâm lược
hiện những nhiệm vụ sau:
Đại Việt của nhà Tống:
+ Nhiệm vụ 1: Trình bày âm mưu và hành - Âm mưu: Từ giữa TK XI để giải
động xâm lược Đại Việt của nhà Tống. quyết khủng hoảng trong nước.
Hành động đó ảnh hưởng đến quốc gia Đại - Hành động: Việt như thế nào?
+ Xúi giục vua Chăm-pa lên Đại
+ Nhiệm vụ 2: Trình bày chủ trương, hoạt Việt từ phía nam.
động của nhà Lý để chống lại âm mưu xâm + Ngăn cản việc buôn bán của người
lược của nhà Tống. Nêu tác dụng của dân hai nước và tìm cách mua chuộc
những hoạt động đó.
các tù trưởng miền núi ở phía bắc
+ Nhiệm vụ 3: Trình bày diễn biến, kết quả Đại Việt.
và ý nghĩa của cuộc tiến công của nhà Lý * Chủ trương, hoạt động của nhà Lý sang đất Tống.
để chống lại âm mưu xâm lược của
- Để thực hiện nhiệm vụ trên, GV yêu cầu nhà Tống:
các nhóm đọc thông tin phần mục 1 (SGK) - Chủ trương: Sớm phát hiện ý đồ