Giáo án Bài 17: Hiện tượng phóng xạ Vật Lí 12 Chân trời sáng tạo

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 17: HIỆN TƯỢNG PHÓNG XẠ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Nêu được tính chất tự phát và ngẫu nhiên của sự phân rã phóng xạ.
- Nêu được một số tính chất của các phóng xạ α, β và γ.
- Định nghĩa được chu kì bán rã, hằng số phóng xạ, độ phóng xạ. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ tự học: Chủ động trao đổi với bạn để hoàn thành phiếu học tập và
lắng nghe kết quả của cặp HS khác khi trình bày kết quả về hiện tượng phóng xạ.
- Năng lực giao tiếp hợp tác: Giao tiếp và hợp tác hiệu quả với bạn khi thực hiện
nhiệm vụ minh hoạ cho biện pháp an toàn phóng xạ.
- Năng lực giải quyết vấn đề: Xác định và tìm hiểu về hiện tượng phóng xạ.
Năng lực vật lí:
- Nhận thức vật lí: Nêu được bản chất tự phát và ngẫu nhiên của sự phân rã phóng
xạ; định nghĩa được độ phóng xạ, hằng số phóng xạ; định nghĩa được chu kì bán
rã; mô tả được sơ lược một số tính chất của các phóng xạ α, β và γ.
- Tìm hiểu tự nhiên: Xác định được độ phóng xạ và đánh giá rủi ro từ độ phóng xạ trong môi trường.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng được liên hệ H = λN và công thức
x = x0e–λt, với x là độ phóng xạ, số hạt chưa phân rã hoặc tốc độ số hạt đếm được. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm trong học tập và thí nghiệm. 1
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
1. Đối với giáo viên:
- SGK, SBT, SGV Vật lí 12, Kế hoạch bài dạy.
- Hình vẽ và đồ thị trong SGK: Hình ảnh khả năng đâm xuyên của các loại tia
phóng xạ qua vật chất, hình ảnh sự lệch hướng của các tia phóng xạ trong điện trường đều,… - Phiếu học tập.
- Máy chiếu, máy tính (nếu có).
2. Đối với học sinh:
- SGK, SBT Vật lí 12.
- Hình vẽ liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: HS xác định được mục tiêu của bài học về hiện tượng phóng xạ.
b. Nội dung: GV cho HS thảo luận về nội dung mở đầu trong SGK, HS phát biểu ý kiến
của bản thân để hình dung ra kiến thức liên quan đến hiện tượng phóng xạ và những điều
thắc mắc về hiện tượng phóng xạ, từ đó GV định hướng HS vào nội dung của bài học.
c. Sản phẩm học tập: HS nêu được các nội dung về hiện tượng phóng xạ, phát hiện vấn
đề và giải quyết vấn đề cần tìm hiểu.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV kể chuyện kể lịch sử Vật lí về Henri Becquerel đã phát hiện muối Uranium tự phát
ra các bức xạ mô hình năm 1896. Năm 1898, Pierre Curie và Marie Currie đã phát hiện
hai nguyên tố phóng xạ mới là Polonium và Radium. 2
- GV nêu vấn đề: Hiện tượng phóng xạ có bản chất là gì? Có những loại tia phóng xạ nào?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS suy nghĩ cá nhân và trả lời câu hỏi.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV gọi 2 – 4 HS nêu những thắc mắc về hiện tượng phóng xạ.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, ghi nhận câu trả lời và dẫn dắt vào bài mới: Phóng xạ là một hiện tượng
quan trọng trong lĩnh vực vật lí hạt nhân. Phóng xạ là hiện tượng nguy hiểm nhưng nó
cũng được ứng dụng trong khoa học, công nghệ và y học. Để có được câu trả lời đầy đủ
và chính xác. Chúng ta cùng tìm hiểu bài học mới: Bài 17: Hiện tượng phóng xạ.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Định nghĩa và tìm hiểu các tính chất cơ bản của hiện tượng phóng xạ
a. Mục tiêu: HS nêu được định nghĩa hiện tượng phóng xạ, nêu được bản chất tự phát và
ngẫu nhiên của sự phân rã phóng xạ.
b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thực hiện theo các hoạt động trong SGK để tìm hiểu về hiện tượng phóng xạ.
c. Sản phẩm: Kết quả HS thực hiện các yêu cầu, gợi ý, dẫn dắt của GV để nêu được khái
niệm hiện tượng phóng xạ, bản chất tự phát và ngẫu nhiên của hiện tượng phóng xạ.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
I. HIỆN TƯỢNG PHÓNG
- GV giới thiệu khái niệm hiện tượng phóng xạ thông 3
qua câu chuyện lịch sử Vật lí về hiện tượng phóng XẠ xạ. 1. Định nghĩa
- GV yêu cầu HS đọc SGK và lần lượt thực hiện - Phóng xạ là hiện tượng một những nhiệm vụ sau:
hạt nhân không bền vững tự
+ Trả lời câu Thảo luận 1 (SGK – tr111): So sánh phát phân rã, phát ra các tia
hiện tượng phóng xạ và phân hạch hạt nhân.
phóng xạ và biến đổi thành hạt
+ Nêu các tính chất của hiện tượng phóng xạ. nhân khác.
- Sau khi HS trả lời, GV kết luận về khái niệm hiện 2. Các tính chất cơ bản của
tượng phóng xạ và tính chất của hiện tượng phóng hiện tượng phóng xạ xạ.
- Hiện tượng phóng xạ xảy ra
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
có tính tự phát (không chịu tác
- HS đọc thông tin SGK, trao đổi, thảo luận trả lời động của các yếu tố bên ngoài
các câu hỏi mà GV đưa ra.
như nhiệt độ, áp suất môi
- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).
trường,…) và hoàn toàn ngẫu
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận nhiên.
- GV mời đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận:
*Trả lời Thảo luận 1 (SGK – tr111)
Phóng xạ và phân hạch hạt nhân đều là các quá
trình biến đổi hạt nhân.
Sự phân hạch chỉ xảy ra với những hạt nhân nặng
không bền vững. Sản phẩm của quá trình phân hạch
là hai hạt nhân có số khối trung bình và một số
neutron. Sự phân hạch có thể xảy ra tự phát hoặc
bằng cách bắn phá neutron.
Hiện tượng phóng xạ xảy ra với những hạt nhân
không bền vững có số khối đa dạng. Sản phẩm của
quá trình phóng xạ là tia phóng xạ và hạt nhân con 4