Giáo án Bài 19 Lịch sử 6 Kết nối tri thức (năm 2024): Vương quốc Chăm-pa từ thế kỉ II đến thế kỉ X

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 19: VƯƠNG QUỐC CHĂM-PA TỪ THẾ II ĐẾN THẾ KỈ X I. MỤC TIÊU
1. Mức độ, yêu cầu cần đạt
- Mô tả được sự thành lập, quá trình ra đời và phát triển của Vương quốc Chăm-pa.
- Trình bày được những nét chính về tổ chức xã hội và kinh tế của Chăm-pa.
- Nhận biết được một số thành tựu tiêu biểu của Vương quốc Chăm- pa trong lịch sử. 2. Năng lực
- Năng lực chung: Tự học, giải quyết vấn đề, tư duy, tự quản lý, trao đổi nhóm. - Năng lực riêng:
 Biết khai thác và phân tích được thông tin của một số tư liệu lịch
sử trong bài học dưới sự hướng dẫn của GV.
 Biết tìm kiếm, sưu tầm được tư liệu để phục vụ cho bài học và thực
hiện các hoạt động thực hành, vận dụng. 3. Phẩm chất
Bồi dưỡng tinh thần quý trọng, có ý thức bảo vệ đối với những thành tựu
và di sản văn hóa của Chăm-pa để lại trong lịch sử.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- Giáo án biên soạn theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực của HS.
- Lược đồ vương quốc Chăm-pa phóng to.
- Một số video về văn hóa Chăm-pa.
- Máy tính, máy chiếu (nếu có).
2. Đối với học sinh - SGK.
- Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học (nếu có) và dụng
cụ học tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế hứng thú cho học sinh và từng bước làm quen bài học.
b. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.
d. Tổ chức thực hiện:
- GV yêu cầu HS quan sát Hình 1 - Đài thờ Trà Kiệu (Quảng Nam) sgk
trang 80 và trả lời câu hỏi: Dưới đây là đài thờ Trà Kiệu, một kiệt tác
điêu khắc Chăm-pa (thế kỉ IX). Hình ảnh này gợi cho em suy nghĩ gì về
trình độ kĩ thuật cũng như đời sống văn hoá của cư dân Chăm-pa xưa?
- HS tiếp nhận nhiệm vụ, trả lời câu hỏi (HS có thể trả lời được hoặc
không trả lời được): Hình ảnh đài thờ Trà Kiệu một kiệt tác điêu khắc
Chăm-pa (thế kỉ IX) gợi cho em suy nghĩ về trình độ kĩ thuật cũng như
đời sống văn hoá của cư dân Chăm-pa xưa: chịu ảnh hưởng của điêu khắc
Ấn Độ nhưng điêu khắc Chăm-pa vẫn có những tính độc đáo riêng. Nhấn
mạnh hình tượng tiên nữ đang múa. Nghệ thuật điêu khắc mang tính ấn
tượng nhiều hơn là tả thực, tạo nên vẻ đẹp độc đáo của nghệ thuật điêu khắc của Chăm-pa.
- GV đặt vấn đề: Các em đã từng nhìn thấy hoặc nghe nhắc đến quần thể
tháp Chăm ở Thánh địa Mĩ Sơn hay nghe các bài hát Tiếng trống Pa-ra-
nưng, Mưa bay tháp cổ chưa? Điểm chung của di tích quần thể tháp
Chăm và những bài hát này đều nhắc đến những đặc điểm nổi bật nhất về
văn hóa xã hội, con người dân tộc Chăm. Ngược dòng lịch sử, chúng ta sẽ
cùng tìm hiểu về quá trình hình thành, hoạt động kinh tế xã hội cũng như
các thành tựu nổi bật của người Chăm tư xa xưa trong bài học ngày hôm
nay – Bài 19: Vương quốc Chăm-pa từ thế kỉ II đến thể kỉ X.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Quá trình hình thành và bước đầu phát triển của Vương quốc Chăm-pa
a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS thấy được những nét nổi bật về
điều kiện tự nhiên của dải đất miền Trung; xác định được trên lược đồ
không gian sinh sống, tồn tại của cư dân Chăm-pa.
b. Nội dung: Đọc thông tin sgk, nghe giáo viên hướng dẫn, học sinh thảo luận, trao đổi.
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ 1. Quá trình hình thành và bước đầu phát học tập
triển của Vương quốc Chăm-pa
- GV yêu cầu HS quan sát Hình 2 a. Vương quốc Chăm-pa ra đời
Lược đồ Vương quốc Chăm-pa đến Một số điều kiện tự nhiên nổi bật của vùng
thế kỉ X sgk trang 87 và trả lời câu miền Trung nước ta: dải đất dài và hẹp, khí
hỏi: Em hãy tìm và chỉ ra một số điều hậu khô nóng, ít mưa, đất đai không màu mỡ
kiện tự nhiên nổi bật của vùng miền nhưng lại có bờ biển dài với nhiều vịnh kín Trung nước ta.
gió, nhiều rừng nhiệt đới, tạo điều kiện cho
nghề đi biển trong cư dân và các hoạt động
giao thương kinh tế biển phát triển.
- GV yêu cầu HS đọc mục Em có biết
sgk trang 87 và giải thích cho HS rõ
hơn về cội nguồn bản địa của cư dân
Chăm-pa trên dải đất miền Trung là:
người Sa Huỳnh trên nền văn hóa Sa
Huỳnh thuộc thời đại đồ sắt.
- GV chia HS thành 2 nhóm, yêu cầu
HS thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi:
+ Tượng Lâm là tên địa danh nằm ở - Tượng Lâm là huyện xa nhất thuộc quận
đâu? Liên hệ với kiến thức đã học ở Nhật Nam (ngày nay là các tỉnh Quảng Nam,
Bài 16, em hãy cho biết vì sao nhân Quảng Ngãi, Bình Định).
dân Tượng Lâm nổi dậy khởi nghĩa?
Nhân dân Tượng Lâm nổi dậy khởi nghĩa vì:
+ Em hãy so sánh thời gian và hoàn Chính sách đô hộ và vơ vét tàn bạo cũng như
cảnh ra đời của Vương quốc Chăm-pa tham vọng bành trướng lãnh thổ về phía nam với Nhà nước Văn Lang.
của các triều đại phong kiến phương Bắc đã
làm bùng nên ngọn lửa đấu tranh giành độc
lập của nhân dân ta ở khắp các miền với nhiều
cuộc khởi nghĩa nổ ra liên tục. Trong đó, cuộc
nổi dậy của nhân dân Tượng Lâm dưới sự lãnh
đạo của Khu Liên, đã lật đổ ách thống trị của
nhà Hán, lập nên nước Lâm Ấp - tên gọi ban
đầu của Nhà nước Chăm-pa.
- Nhà nước Văn Lang ra đời sớm hơn, không
gắn với cuộc đấu tranh chống lại ách đô hộ
của người Hán như Lâm Ấp.
b. Chặng đường hơn 8 thế kỉ đầu tiên
- GV yêu cầu HS tiếp tục quan sát Các giai đoạn phát triển của Vương quốc
Hình 2 Lược đồ Vương quốc Chăm- Chăm-pa từ thế kỉ II đến thế kỉ X:
pa đến thế kỉ X và đọc thông tin mục + Trước thế kỉ VIII: Người Chăm phát triển
2b Chặng đường hơn 8 thế kỉ đầu tiên vương quốc hùng mạnh ở ven sông Thu Bồn,
sgk trang 87,88, trả lời câu hỏi: Hãy với kinh đô Sư Tử (Sin-ha-pu-ra) ở Trà Kiệu,
giới thiệu khái quát các giai đoạn phát thương cảng quốc tế ở Hội An (đều thuộc tỉnh