Giáo án Chủ đề 2: Thực hành tạo đồng hồ Mặt Trời Toán 12 Cánh diều

Ngày soạn:.../.../... Ngày dạy:.../.../...
HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH VÀ TRẢI NGHIỆM
CHỦ ĐỀ 2: THỰC HÀNH TẠO ĐỒNG HỒ MẶT TRỜI I. MỤC TIÊU 1. Về kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ ôn tập về:
- Nhận biết được lịch sử, ý nghĩa, cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của đồng hồ Mặt Trời.
- Nhận biết được các bước làm đồng hồ Mặt Trời ngang.
- Thực hành các bước làm đồng hồ Mặt Trời ngang. 2. Về năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động tìm tòi, khám phá kiến thức mới.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Có thái độ tôn trọng thầy cô, bạn bè trong trong
bày, thảo luận và làm việc nhóm.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Giải quyết được các vấn đề trong thực
tiễn một cách sáng tạo.
Năng lực riêng:
- Năng lực tư duy và lập luận toán học: Sử dụng được các phương pháp lập luận để
nêu các bước làm đồng hồ Mặt Trời ngang.
- Năng lực giải quyết vấn đề toán học:
+ Nhận biết được lịch sử, ý nghĩa, cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của đồng hồ Mặt Trời.
+ Nhận biết được các bước làm đồng hồ Mặt Trời ngang.
+ Thực hành các bước làm đồng hồ Mặt Trời ngang.
- Năng lực giao tiếp toán học: Đọc, hiểu thông tin toán học. 3. Về phẩm chất
- Chăm chỉ: Chủ động, kiên trì thực hiện nhiệm vụ thu thập các dữ liệu để khám phá vấn đề.
- Trung thực: Có ý thức báo cáo các kết quả đã thu thập chính xác, khách quan.
- Trách nhiệm: Tự giác hoàn thành công việc thu thập các dữ liệu bản thân được
phân công, phối hợp với thành viên trong nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với GV: SGK, Tài liệu giảng dạy, giáo án, đồ dùng dạy học.
2. Đối với HS: SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng
nhóm, bút viết bảng nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU) a) Mục tiêu:
- Tạo hứng thú, thu hút HS tìm hiểu nội dung bài học.
b) Nội dung: HS đọc tình huống mở đầu, suy nghĩ trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS đưa ra được nhận định ban đầu về câu hỏi mở đầu.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV trình chiếu câu hỏi củng cố, cho HS suy nghĩ và trả lời. Đây là hình gì?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm đôi hoàn thành yêu cầu.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt
HS vào bài học mới: “Hôm nay chúng ta sẽ được thực hành tạo đồng hồ Mặt Trời.
Trong chủ dề này, chúng ta được tìm hiểu về lịch sử, ý nghĩa, cấu tạo, nguyên tắc
hoạt động của đồng hồ và các bước tạo ra đồng hồ Mặt trời.”.
Bài mới: Chủ đề 2: Thực hành tạo đồng hồ mặt trời.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Nội dung chính của chủ đề a) Mục tiêu:
 Nhận biết được lịch sử, ý nghĩa, cấu tạo, nguyên tắc hoạt động của đồng hồ Mặt Trời.
 Nhận biết được các bước làm đồng hồ Mặt Trời ngang. b) Nội dung:
HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi,
thực hiện các hoạt động tìm hiểu khái niệm cơ bản về thuế, đọc hiểu ví dụ.
c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, câu trả lời của HS cho các câu hỏi.
d) Tổ chức thực hiện: HĐ CỦA GV VÀ HS
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao I. Nội dung chính của chủ đề nhiệm vụ:
1. Đồng hồ Mặt Trời
- GV cho chia lớp thành + Đồng hồ Mặt Trời được cho là một trong những loại
2 tổ, trong mỗi tổ HS sẽ đồng hồ đầu tiên được phát triển bởi con người.
hoạt động theo nhóm 4 + Đồng hồ Mặt Trời được sử dụng trong một số ứng người.
dụng đặc biết như đo đạc địa chất, nghiên cứu thiên văn
+ Tổ 1: Tìm hiểu về học và các hoạt động ngoài trời như sinh tồn. đồng hồ Mặt Trời.
+ Nguyên tác hoạt động là theo dõi vết của ánh sáng Mặt
+ Tổ 2: Tìm hiểu về Trời hiện trên một bề mặt phẳng có các vạch chia tương
đồng hồ Mặt Trời ứng để đo thời gian. ngang.
2. Đồng hồ Mặt Trời ngang - GV cho HS trình bày về: + Lịch sử ra đời
+ Nguyên tắc hoạt động. + Công dụng. .
Đồng hồ Mặt Trời ngang có hai bộ phận chính:
+ Đĩa mặt đồng hồ được đặt song song với mặt đất, trên
mặt đĩa có khắc các đường chỉ thời gian trong ngày.
+ Kim chỉ thời gian là một thanh kim loại mỏng,
nghiêng với mặt đồng hồ theo góc trùng với chỉ số vĩ độ
nơi ta đang đứng. Đồng hồ chỉ được giờ chính xác, kim
- GV hướng dẫn HS chỉ phải chỉ đúng về cực Bắc.
cách xác định các đường 3. Cách xác định các đường chỉ thời gian trong ngày
chỉ thời gian tròng ngày trên mặt đĩa của đồng hồ Mặt Trời ngang
trên mặt đĩa của đồng hồ. - GV giới thiệu cách
tính toán góc vạch chỉ t
giờ. Ví dụ tính giá trị
góc θ ứng với thành phố Trên bề mặt đĩa, vẽ nửa cung tròn tâm O, đường kính AB
Hà Nội có α=21, thành sao cho đường trung trực của đoạn thẳng AB song song
phố Hồ Chí Minh có với phương chỉ cực Nam – cực Bắc của la bàn. α=11. (SGK – tr.47).
 Tia Oy trên đường trung trực đó là vạch chỉ 12h;
- GV có thể yêu cầu HS  Tia OA là vạch chỉ 6h;
tính tương tự với thành  Tia OB là vạch chỉ 18h; phố Huế có α=16.
 Để xác định vạch chỉ t (h) (6 < t < 18), ta làm như sau:
Tìm góc θ ∈(0° ;90°) sao cho
tanθ=sin α ° . tan (|t−12|.15°),
Trong đó, α là chỉ số vĩ độ của nơi đặt đồng hồ Mặt Trời.
4. Cách làm đồng hồ Mặt Trời ngang
- GV giới thiệu cho HS Ta chọn vật liệu là tấm nhựa trắng hoặc bìa cứng để làm
cách làm đồng hồ Mặt đĩa mặt đồng hồ và kim chỉ thời gian. Trời ngang.