Giáo án Chuyên đề Sinh học 10 Chân trời sáng tạo

KẾ HOẠCH BÀI DẠY
Trường: ……………………………… Họ và tên giáo viên:
Tổ: ……………………………………
CHUYÊN ĐỀ 1: CÔNG NGHỆ TÊ BÀO VÀ MỘT SỐ THÀNH TỰU
BÀI 1. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO Môn Sinh học; Lớp: 10
Thời gian thực hiện: 2 tiết I. MỤC TIÊU
Phẩm chất, năng lực YÊU CẦU CẦN ĐẠT Mã hoá 1. Về năng lực
1.1. Năng lực sinh học
Phát biểu được khái niệm công nghệ tế bào. SH 1.1.1 Nhận thức sinh học
Nêu được khát quát vai trò của công nghệ tế SH 1.1.2 bào.
Trình bày được cơ sở khoa học của công nghệ SH 1.2 tế bào.
Phân tích được triển vọng của công nghệ tế SH 1.4.1 bào trong tương lai.
Vận dụng kiến thức, kĩ Đề xuất được ý tưởng về ứng dụng công nghệ SH 3.2 năng đã học
tế bào trong tương lai để phục vụ đời sống con người. 1.2. Năng lực chung
Năng lực tự chủ và tự
Luôn chủ động, tích cực tìm hiểu và thực hiện học
những công việc của bản thân khi học tập và TCTH1
nghiên cứu công nghệ tế bào.
Xác định được hướng phát triển phù hợp sau
cấp Trung học phổ thông; lập được kế hoạch,
lựa chọn học các môn học phù hợp với định TCTH 5.3
hướng nghề nghiệp liên quan đến công nghệ
tế bào và ứng dụng công nghệ tế bào. Giải quyết vấn đề và
Xác định được ý tưởng mới trong việc ứng sáng tạo
dụng công nghệ tế bào từ các nội dung đã học. VĐST1 Năng lực giao tiếp và
Sử dụng ngôn ngữ khoa học kết hợp với các hợp tác
loại phương tiện để trình bày những vấn đề
liên quan đến công nghệ tế bào; ý tưởng và
thảo luận các vấn đề về công nghệ tế bào phù GTHT 1.4
hợp với khả nâng và định hướng nghề nghiệp trong tương lai. 2. Về phẩm chất 1 Chăm chỉ
Tích cực học tập, rèn luyện để chuẩn bị nghề CC2.3 nghiệp trong tương lai.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên
- Hình ảnh về sự biệt hoá tế bào. - Máy tính, máy chiếu. 2. Học sinh - Giấy A4. - Bảng trắng, bút lông.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động 1. Mở đầu (5 phút)
a. Mục tiêu: Dẫn dắt vào bài học mới.
b. Tổ chức thực hiện:
* Giao nhiệm vụ học tập:
GV chiếu hình ảnh lên bảng, yêu cầu HS trả lời câu hỏi theo gợi ý SCĐ.
Tại sao chỉ từ 1 tế bào (hợp tử) lại có thể phát triển thành một cơ thể hoàn chỉnh có đầy đủ các cơ quan?
* Thực hiện nhiệm vụ:
- HS quan sát hình ảnh, dựa vào hiểu biết cá nhân để trả lời câu hỏi.
* Báo cáo, thảo luận:
GV gọi đại diện trình bày
* Kết luận, nhận định:
- GV nhận xét và chốt lại kiến thức.
- Chỉ từ một tế bào (hợp tử) lại có thể phát triển thành một cơ thể hoàn chỉnh có đầy đủ cơ
quan vì tế bào hợp tử có tính toàn năng. Nhờ đó, tế bào hợp tử có thể phân chia tạo thành
các tế bào phôi, các tế bào phôi biệt hóa tạo ra các tế bào chuyên hóa, thực hiện những chức
năng nhất định rôi từ các tế bào chuyên hóa se hình thành nên các mô, cơ quan, hệ cơ quan
chuyên hóa, kết quả là hình thành nên một cơ thể hoàn chỉnh.
- Tế bào có thể phân chia thông qua quá trình nguyên phân để tạo thành phôi, các tế bào gốc
phôi có tính toàn năng, có khả năng phân chia và biệt hóa thành các mô, cơ quan và cả cơ thể.
Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới (75 phút) 2
Hoạt động 2.1. Tìm hiểu khái niệm và vai trò của công nghệ tế bào
a. Mục tiêu: SH 1.1.1; SH 1.1.2.
b. Tổ chức hoạt động:
* Giao nhiệm vụ học tập:
GV sử dụng phương pháp dạy học hỏi - đáp, kết hợp với kĩ thuật khăn trải bàn (mỗi HS viết
ra giấy A4 hoặc giấy nháp; ý kiến thống nhất của nhóm được viết vào một tờ giấy A4 khác)
để hướng dẫn và gợi ý cho HS thảo luận nội dung trong SCĐ.
+ Nhóm 1, 2 trả lời câu hỏi: 1. Em hãy cho ví dụ để chứng minh công nghệ tế bào đã thay đổi
nền nông nghiệp của toàn thế giới.
+ Nhóm 3, 4 trả lời câu hỏi: 2. Ngoài nông nghiệp, công nghệ tế bào còn có vai trò trong
những lĩnh vực nào khác? Cho ví dụ.
* Thực hiện nhiệm vụ:
- HS các nhóm trao đổi với nhau để hoàn thành các nhiệm vụ học tập.
* Báo cáo, thảo luận:
- GV gọi bất kì HS của 2 nhóm trình bày trước lớp, HS khác nhận xét, bổ sung.
* Kết luận, nhận định:
- GV nhận xét, kết luận
Công nghệ tế bào là quy trình công nghệ ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc
mô dựa trên tính toàn năng của tế bào, có quy trình xác định nhằm tạo ra các cơ quan hay cơ
thể hoàn chỉnh mang các đặc tính mong muốn trong thời gian ngắn
Hoạt động 2.2: Tìm hiểu sự biệt hoá của tế bào
a. Mục tiêu: SH1.2; TCTH 1. GTHT 1.4.
b. Tổ chức hoạt động:
* Giao nhiệm vụ học tập:
GV sử dụng phương pháp dạy học thảo luận cặp đôi để hướng dẫn và gợi ý cho HS thảo
luận nội dung trong SCĐ câu 3 trang 6.
* Thực hiện nhiệm vụ
- HS nghiên cứu thông tin trong SGK, thảo luận và lần lượt thực hiện các nhiệm vụ.
* Báo cáo, thảo luận:
- GV mời đại diện nhóm trình bày phần thảo luận của nhóm mình.
- GV mời các HS còn lại nhận xét, trình bày ý kiến khác (nếu có).
* Kết luận, nhận định:
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.
Hoạt động 2.3: Tìm hiểu đặc trưng của công nghệ tế bào thực vật và công nghệ tế bào động vật
a. Mục tiêu: SH 1.2; TCTH 1; GTHT 1.4.
b. Tổ chức hoạt động:
* Giao nhiệm vụ học tập:
GV sử dụng phương pháp dạy học hỏi - đáp nêu vấn đề kết hợp kĩ thuật mảnh ghép để
hướng dẫn và gợi ý cho HS thảo luận nội dung trong SCĐ.
- Vòng 1: Nhóm chuyên gia
GV chia lớp thành 2 nhóm (nếu chia thành 4 nhóm thì 2 nhóm se tìm hiểu cùng một nội
dung), mỗi nhóm thực hiện các nhiệm vụ độc lập: 3
+ Nhóm 1: Tìm hiểu về đặc trưng của công nghệ tế bào thực vật và trở lời câu hỏi 4, 5.
+ Nhóm 2: Tìm hiểu về đặc trưng của công nghệ tế bào động vật và trà lời câu hỏi 6, 7, 8.
Các nhóm làm việc nhóm trong vòng 5 phút, sau khi tìm hiểu, thống nhất ý kiến, mỗi thành
viên phải trình bày trước nhóm của mình một lượt, như là chuyên gia.
- Vòng 2: Nhóm các mảnh ghép
Thành lập nhóm các mành ghép: Mỗi nhóm được thành lập từ ít nhất một thành viên của nhóm chuyên gia.
Mỗi thành viên có nhiệm vụ trình bày lại cho cá nhóm kết quả tìm hiểu ở nhóm chuyên gia.
Nhóm mảnh ghép thực hiện nhiệm vụ chung: Điều gì se xảy ra nếu sự truyền tín hiệu diễn
ra không chính xác trong quá trình phát triển phôi?
* Thực hiện nhiệm vụ:
GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.
* Báo cáo, thảo luận:
- Các nhóm lần lượt trình bày tóm tắt các ý kiến chung của nhóm.
* Kết luận, nhận định:
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức
 Cơ sở khoa học của công nghệ tế bào là dựa trên tính toàn năng của tế bào, trong đó,
các tế bào phôi phân chia và biệt hóa thành các loại tế bào chuyên hóa thực hiện những chức
năng nhất định; hoặc các tế bào phản biệt hóa để quay trở về trạng thái phôi.
 Bản chất của sự biệt hóa tế bào là quá trình hoạt hóa và biểu hiện của các gene trong tế
bào. Người ta có thể chủ động điều khiển quá trình biệt hóa bằng thành phần môi trường
nuôi cấy, trong đó quan trọng nhất là hormone sinh trưởng.
 Công nghệ tế bào gồm 2 lĩnh vực phổ biến là:
+ Công nghệ tế bào thực vật.
+ Công nghệ tế bào động vật.
Hoạt động 2.4: Tìm hiểu triển vọng của công nghệ tế bào trong tương lai
a. Mục tiêu: SH 1.4.1; SH 3.2; TCTH 1; GTHT 1.4; TCTH 5.3; VĐST 1. b. Nội dung: c. Sản phẩm học tập: b. Tổ chức hoạt động:
* Giao nhiệm vụ học tập:
GV sử dụng phương pháp dạy học trực quan, hỏi - đáp để hướng dẫn và gợi ý cho HS trả lời câu 9.
* Thực hiện nhiệm vụ:
- HS đọc thông tin SGK, kết hợp quan sát hình ảnh GV cung cấp, hoàn thành các nhiệm vụ học tập.
* Báo cáo, thảo luận:
- HS trả lời các câu hỏi của GV
* Kết luận, nhận định:
- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.
Trong tương lai, sự kết hợp nuôi cấy in vitro với các kĩ thuật hiện đại (kĩ thuật di
truyền, in 3D sinh học,. .) mang đến nhiều triển vọng cho công nghệ tế bào trong việc tạo ra
các sản phẩm có giá trị phục vụ cho đời sống con người, góp phần phát triển kinh tế- xã hội. 4