Giáo án Giao thoa sóng Vật lí 11 Chân trời sáng tạo

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/… BÀI 8: GIAO THOA SÓNG I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Thực hiện (hoặc mô tả) được thí nghiệm chứng minh sự giao thoa hai sóng kết
hợp bằng dụng cụ thực hành sử dụng sóng nước (hoặc sóng ánh sáng).
- Phân tích, đánh giá kết quả thu được từ thí nghiệm, nêu được các điều kiện cần
thiết để quan sát được hệ vân giao thoa.
- Vận dụng được biểu thức i= λD cho giao thoa ánh sáng qua hai khe hẹp. a 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự học: Chủ động tích cực thực hiện những công việc của bản thân
trong học tập thông qua việc tham gia đóng góp ý tưởng, đặt câu hỏi và trả lời các yêu cầu.
- Giao tiếp hợp tác: Thảo luận nhóm, tiếp thu sự góp ý và hỗ trợ thành viên trong
nhóm khi tìm hiểu về giao thoa sóng.
- Năng lực giải quyết vấn đề: Xác định và tìm hiểu được về giao thoa sóng cơ và giao thoa sóng ánh sáng.
Năng lực vật lí:
- Mô tả và định nghĩa được giao thoa sóng cơ và giao thoa sóng ánh sáng.
- Nêu được điều kiện để có giao thoa sóng.
- Vận dụng được công thức tính khoảng vân trong giao thoa ánh sáng qua hai khe
hẹp để làm bài tập và giải thích được một số vấn đề trong thực tế. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm trong học tập và thí nghiệm.


II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
1. Đối với giáo viên: - SGK, SGV, Giáo án.
- Hình vẽ và đồ thị trong SGK: Sóng nước do hai con vịt tạo ra; Vị trí các điểm
cực đại, cực tiểu trong giao thoa sóng nước.
- Máy chiếu, máy tính (nếu có).
2. Đối với học sinh:
- HS mỗi nhóm: Dụng cụ thí nghiệm khảo sát hiện tượng giao thoa sóng: Khay
nước, đèn chiếu, màn, 2 viên bi nhỏ, máy phát tần số, gương phẳng.
- HS cả lớp: Hình vẽ và đồ thị liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học
tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Thông qua những ví dụ thực tế về giao thoa sóng nước để đưa ra câu hỏi
định hướng HS vào vấn đề cần tìm hiểu trong bài học.
b. Nội dung: GV cho HS quan sát hình vẽ, video và thảo luận về giao thoa sóng.
c. Sản phẩm học tập: HS trả lời được những câu hỏi mà GV đưa ra để thảo luận về giao thoa sóng.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV chiếu hình ảnh sóng nước do hai con vịt/hai quả bóng tạo ra (Hình 8.1) cho HS quan sát.
+ Sóng nước do hai con vịt tạo ra.
+ Sóng nước do hai quả bóng tạo ra.

(link video)
Ta thấy hình ảnh sóng trên mặt nước là kết quả của sự chồng chất sóng do hai con
vịt/quả bóng tạo ra. Trong một số trường hợp, sự chồng chất sóng này dẫn đến một hiện
tượng thú vị: có những điểm trên mặt nước dao động mạnh và những điểm dao động yếu hoặc đứng yên.
- GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận: Hiện tượng đó là gì và điều kiện nào để hiện tượng này xảy ra?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS quan sát hình ảnh, video và đưa ra câu trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 1 – 2 bạn ngẫu nhiên đứng dậy trình bày suy nghĩ của mình.
(HS chưa cần trả lời chính xác và đầy đủ: ví dụ hiện tượng đó là giao thoa sóng).
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
GV tiếp nhận câu trả lời dẫn dắt HS vào bài: Để trả lời câu hỏi này chúng ra vào bài
học ngày hôm nay: Bài 8: Giao thoa sóng.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Tìm hiểu về giao thoa sóng cơ a. Mục tiêu:
- HS thực hiện được thí nghiệm chứng minh sự giao thoa hai sóng kết hợp bằng dụng
cụ thực hành sử dụng sóng nước.
- HS phân tích, đánh giá kết quả thu được từ thí nghiệm, nêu được các điều kiện cần
thiết để quan sát được hệ vân giao thoa.
b. Nội dung: GV cho HS thực hiện thí nghiệm, phân tích, đánh giá kết quả nêu được
hiện tượng giao thoa và điều kiện để quan sát được vân giao thoa.
c. Sản phẩm học tập:
- HS hoàn thành Báo cáo thí nghiệm khảo sát hiện tượng giao thoa sóng. Lớp: Các thành viên trong nhóm:
BÁO CÁO THÍ NGHIỆM KHẢO SÁT HIỆN TƯỢNG GIAO THOA SÓNG


1. Mục đích thí nghiệm: 2. Dụng cụ:
- Dụng cụ thí nghiệm
- Chức năng của từng dụng cụ
3. Các bước tiến hành thí nghiệm:
4. Kết quả thí nghiệm:
- Vẽ phác thảo hình ảnh giao thoa sóng nước trên giấy. 5. Kết luận:
- Nhận xét kết quả thí nghiệm.
- HS mô tả và nêu được hiện tượng giao thoa và điều kiện để quan sát được vân giao thoa.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1: Thí nghiệm khảo sát hiện I. GIAO THOA SÓNG CƠ
tượng giao thoa sóng
1. Thí nghiệm khảo sát hiện tượng giao
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học thoa sóng tập
*Thảo luận 1 (SGK – tr49)
- GV chia HS thành 6 – 8 nhóm, phát Mỗi nguồn sóng phát ra một sóng có các
dụng cụ thí nghiệm cho các nhóm.
gợn sóng là những đường tròn đồng
- GV giới thiệu cho HS về thí nghiệm tâm. Trong vùng gặp nhau của hai sóng
khảo sát hiện tượng giao thoa sóng.
xuất hiện những vạch là giao điểm của + Dụng cụ:
các sóng tròn phát ra từ hai nguồn.
*Thảo luận 2 (SGK – tr49)
Hai sóng phát ra từ hai viên bi cùng gắn
vào một cần dao động nên chúng có
cùng tần số, cùng pha và dao động cùng phương.