Giáo án Khóc Dương Khuê Ngữ Văn 9 Cánh diều

TIẾT……… : KHÓC DƯƠNG KHUÊ (Nguyễn Khuyến) A. MỤC TIÊU
1. Mục tiêu/ yêu cầu cần đạt
- Nhận diện được thể loại của văn bản.
- Nhận diện và phân tích được các nét khái quát về tác giả Nguyễn Khuyến.
- Xác định và phân tích được bố cục của văn bản.
- Nhận diện và phân tích được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn
bản: tiếng khóc bạn chân thành, xót xa, nuối tiếc của nhà thơ.
- Nhận diện và phân tích được tâm trạng của nhân vật trữ tình qua âm hưởng da
diết của thể thơ song thất lục bát.
- Viết bài văn phân tích được tâm trạng của nhân vật trữ tình trong văn bản. 2. Năng lực a. Năng lực chung
- Năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực thảo luận, năng lực giải quyết vấn đề…
b. Năng lực riêng biệt
- Năng lực nhận diện và thu thập thông tin liên quan đến văn bản.
- Năng lực trình bày, suy nghĩ, cảm nhận cá nhân về văn bản.
- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa của văn bản.
- Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của văn bản với các tác phẩm có cùng chủ đề. 3. Phẩm chất
- HS rèn luyện thái độ trân trọng tình cảm bạn bè trong sáng, cao đẹp.
B. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU


1. Chuẩn bị của GV
- Giáo án word, giáo án điện tử.
- Sách giáo khoa, phiếu học tập
- Bảng giao nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp, ở nhà.
2. Chuẩn bị của HS
- SGK, SBT Ngữ văn 9 Cánh diều.
- Soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, tạo hứng thú cho HS sẵn sàng tìm hiểu kiến thức bài học.
b. Nội dung: GV đặt cho HS những câu hỏi gợi mở vấn đề
c. Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS
d. Tổ chức thực hiện
- GV đặt câu hỏi: Hãy giới thiệu và chia sẻ với mọi người về kỉ niệm đáng nhớ
nhất của em cùng người bạn thân thiết của mình.
- HS nhận nhiệm vụ, chia sẻ
- GV chốt kiến thức, dẫn dắt vào bài học: Bên cạnh những vần thơ viết về làng
cảnh Bắc Bộ thì Nguyễn Khuyến còn là nhà thơ chuyên viết về tình bạn thân thiết
như “Bạn đến chơi nhà”, “Khóc Dương Khuê” … Bài thơ “Khóc Dương Khuê”
được viết khi nhà thơ hay tin Dương Khuê – bạn đồng khoa với ông qua đời. Bài
thơ thể hiện tình bạn thủy chung chân thành của Nguyễn Khuyến.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Đọc văn bản
a. Mục tiêu: Nắm được những thông tin về tác giả, tác phẩm.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.


c. Sản phẩm: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ I. Tìm hiểu chung
- GV yêu cầu HS: đọc và giới thiệu 1. Tác giả
về tác giả Nguyễn Dữ và tác - Nguyễn Khuyến: 1835, quê Hà
phẩm Chuyện người con gái Nam Nam. Dương Khuê: 1839, quê Hà Xương. Sơn Bình.
- GV hướng dẫn cách đọc. GV đọc - Hai người kết bạn từ thuở thi đậu,
mẫu thành tiếng một đoạn đầu, sau Nguyễn Khuyến bỏ quan về quê,
đó HS thay nhau đọc thành tiếng Dương Khuê vẫn làm quan. Nhưng toàn VB.
cả hai vẫn giữ tình bạn gắn bó. - HS lắng nghe. 2. Tác phẩm
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, - Nghe tin bạn mất, Nguyễn
thực hiện nhiệm vụ
Khuyến làm bài thơ này khóc bạn.
- HS nghe và đặt câu hỏi liên quan - Bài thơ viết bằng chữ Hán có đến bài học.
nhan đề là: Vãn đồng niên Vân
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt Đình tiến sĩ Dương Thượng thư. Có
động và thảo luận
bản dịch là Khóc bạn. Lâu nay
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
quen gọi là Khóc Dương Khuê.
- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu - Sau này tự tác giả dịch ra chữ trả lời của bạn. Nôm.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại
kiến thức → Ghi lên bảng.


Hoạt động 2: Khám phá văn bản a. Mục tiêu:
- Nhận diện và phân tích được các nét khái quát về tác giả Nguyễn Khuyến.
- Xác định và phân tích được bố cục của văn bản.
- Nhận diện và phân tích được những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn
bản: tiếng khóc bạn chân thành, xót xa, nuối tiếc của nhà thơ.
- Nhận diện và phân tích được tâm trạng của nhân vật trữ tình qua âm hưởng da
diết của thể thơ song thất lục bát.
- Viết bài văn phân tích được tâm trạng của nhân vật trữ tình trong văn bản.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM * NV1:
II. Tìm hiểu chi tiết
Bước 1: chuyển giao nhiệm 1. Nỗi xót xa nghe tin bạn mất vụ
“Bác Dương thôi đã thôi rồi
- GV đặt câu hỏi:
Nước mây man mác ngậm ngùi lòng
- GV yêu cầu HS thảo luận: ta” Nhóm 1:
- Câu thơ như tiếng thở dài
+ Nhận xét sơ bộ về tình bạn - Hư từ: “Thôi” → Tiếng than nhẹ
sau khi tiếp cận bài thơ? Giá nhàng, gợi cảm, đau đột ngột khi vừa
trị nghệ thuật qua cách dùng từ nghe tin bạn mất. ở 2 câu thơ đầu?
- Cách xưng hô: “Bác”: Sự trân trọng Nhóm 2:
tình bạn người cao tuổi.
+ Tình bạn thắm thiết, thủy - Hình ảnh: Man mác, ngậm ngùi: →