Giáo án Thơ và thơ song thất lục bát (2024) Cánh diều

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 1. THƠ VÀ THƠ SONG THẤT LỤC BÁT
TIẾT……… : GIỚI THIỆU BÀI HỌC VÀ TRI THỨC NGỮ VĂN I. MỤC TIÊU
1. Mức độ yêu cầu cần đạt
- Nhận diện được thể loại của văn bản.
- Xác định và phân tích được một số đặc điểm của thể thơ song thất lục bát như: số
dòng, số chữ, vần và nhịp trong một khổ thơ. Thấy được sự khác biệt giữ thơ song
thất lục bát với thơ lục bát.
- Nhận diện và vận dụng được hiểu biết về lịch sử văn học để đọc hiểu văn bản.
- Nhận diện được một số hiểu biết ban đầu về chữ viết tiếng Việt (chữ Nôm và chữ
Quốc ngữ) để vận dụng vào thực tế.
- Viết được bài văn nghị luận phân tích được một tác phẩm thơ.
- Nghe và nhận biết được tính thuyết phục của một ý kiến; chỉ ra được những hạn
chế (nếu có) như: lập luận thiếu lô gich, bằng chứng chưa đủ hoặc không liên quan đến luận điểm. 2. Năng lực a. Năng lực chung
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác… b. Năng lực riêng
- Năng lực nhận biết, phân tích được thể loại văn bản. 3. Phẩm chất


- Giúp học sinh có thái độ tự hào về truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc.
- Trân trọng tình bạn, khát vọng hạnh phúc và tình cảm gia đình.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án;
- Bảng giao nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp.
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, tạo hứng thú cho HS, HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ
học tập, khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: GV đặt cho HS trả lời những câu hỏi mang tính chất gợi mở vấn dề. c. Sản phẩm:
d. Tổ chức thực hiện
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giới thiệu: Bài học gồm hai
nội dung: khái quát chủ đề và nêu
thể loại các văn bản đọc chính. Với
chủ đề Thơ và thơ song thất lục bát,
bài học tập trung vào một số vấn đề
thiết thực, có ý nghĩa quan trọng:
yêu thương con người, yêu thiên nhiên đất nước…

- HS lắng nghe.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận,
thực hiện nhiệm vụ
- HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt
động và thảo luận
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng
Hoạt động 2: Khám phá Tri thức ngữ văn
a. Mục tiêu: Nhận biết và phân tích được một số yếu tố trong truyện truyền kì
như: không gian, thời gian, chi tiết, cốt truyện, nhân vật chính….
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ
1. Một số yếu tố thi luật của thể
- GV yêu cầu HS đọc phần Tri thức thơ song thất lục bát ngữ văn trong SGK
Song thất lục bát là thể thơ kết


- GV yêu cầu HS thảo luận theo hợp giữa thơ thất ngôn và thơ nhóm:
lục bát; mỗi khổ gồm bốn dòng
Hãy chọn một bài thơ và trả lời các thơ: một cặp thất ngôn và một
câu hỏi sau để nhận biết từng yếu cặp lục bát, tạo thành một kết tố:
cấu trọn vẹn về ý cũng như về
+ Truyện truyền kì là gì?
âm thanh, nhạc điệu.
+ Chỉ ra các đặc điểm của truyện truyền kì?
– Gieo vần: Mỗi khổ thơ có một
+ Điển cố, điển tích là gì?
vần trắc và ba vần bằng; câu sáu
+ Trình bày sự khác biệt về nghĩa chỉ có vần chân, ba câu kia vừa
của một số yếu tố Hán Việt.
có vần chân vừa có vần lưng.
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, – Ngắt nhịp: Các câu bảy có thể
thực hiện nhiệm vụ
ngắt nhịp 3/4 hoặc 3/2/2, hai câu
- HS thảo luận và trả lời từng câu sáu – tám ngắt theo thể lục bát. hỏi
Dưới đây là ví dụ về cách gieo
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt vần (tiếng bắt vẫn được in đậm; động và thảo luận
T: vần trắc; B: vẫn bằng) và
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
ngắt nhịp (chỗ ngắt nhịp đánh
- GV gọi HS nhận xét, bổ sung câu dấu (): trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực [Ai chẳng biết / chán đời là phải hiện nhiệm vụ T B T
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại
kiến thức → Ghi lên bảng
Sao vội vàng / đã mải lên tiên.