Giáo án Tin học 10 Bài 14 (Cánh diều): Kiểu dữ liệu danh sách – xử lí danh sách

Bài 14. Kiểu dữ liệu danh sách – xử lí danh sách
Môn học: Tin Học; Lớp: 10
Thời gian thực hiện: 2 tiết I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Nhận biết được sơ lược cấu trúc của kiểu dữ liệu mảng trong các ngôn ngữ lập trình bậc cao.
- Mô tả được kiểu danh sách trong Python có cấu trúc giống như kiểu mảng.
- Viết được câu lệnh trong Python để khởi tạo và truy cập tới các phần tử của danh sách.
- Sử dụng được một số hàm xử lí danh sách thường dùng.
2. Năng lực:
- Năng lực chung:
+ Giải quyết được những nhiệm vụ học tập một cách độc lập, theo nhóm và thể hiện sự sáng tạo.
+ Góp phần phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác qua hoạt động nhóm và trao
đổi công việc với giáo viên.
+ Năng lực tự chủ và tự học trong tìm tòi khám phá.
- Năng lực riêng:
+ HS biết cách sử dụng được kiểu dữ liệu danh sách của Python.
+ HS biết và sử dụng được một số mẫu khởi tạo, nhập xuất dữ liệu kiểu danh sách đã nêu trong bài học.
3. Phẩm chất:
- Nghiêm túc, tập trung, tích cực chủ động.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, giáo án, tài liệu tham khảo.


- Máy tính có kết nối với máy chiếu. 2. Học sinh - Sách giáo khoa, vở ghi. - Kiến thức đã học.
- Đọc và tìm hiểu trước bài mới – Bài 14. Kiểu dữ liệu danh sách – xử lí danh sách
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú học tập cho học sinh
b. Nội dung: HS trả lời câu hỏi khởi động
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV đặt vấn đề: Có nhiều bài toán thực tế cần giải quyết mà trong đó dữ liệu có
được ở dạng một bản liệt kê tuần tự (thường gọi là danh sách). Ví dụ: Từ danh
sách kết quả một cuộc thi, hãy đưa ra danh sách những người đỗ trong kì thi đó.
Em hãy đưa thêm ví dụ.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm đôi hoàn thành yêu cầu.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. Câu trả lời:
- Từ danh sách những mặt hàng được bán trong siêu thị (kèm bảng giá), tìm ra
máy xay sinh tố có giá rẻ nhất.
- Từ danh sách các hộ gia đình trong một khu phố hay một thôn, xã. Có thể cần
đưa ra địa chỉ và tên chủ hộ của những gia đình được công nhận là gia đình văn hóa.


- Từ danh sách những người quyên góp cứu trợ đồng bào miền Trung bị ảnh hưởng.
* Bước 4: Kết luận, nhận định:
- GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới: Bài 14.
Kiểu dữ liệu danh sách – xử lí danh sách
2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Tìm hiểu kiểu dữ liệu danh sách
a. Mục tiêu: Biết khái niệm kiểu dữ liệu danh sách, cách đánh chỉ số trong danh sách
b. Nội dung: HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS, HS hình thành được kiến thức bài học.
d. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học
Sản phẩm dự kiến sinh
1. Kiểu dữ liệu danh sách
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
Các ngôn ngữ lập trình bậc cao đều cung - GV giới thiệu về cấu trúc dữ liệu
cấp kiểu dữ liệu cho phép lưu trữ một dãy mảng.
hữu hạn các phần tử và các chương trình - GV nhấn mạnh: Khi tất cả các
con có sẵn để xử lí dữ liệu thuộc kiểu này.
phần tử trong danh sách đều có
- Trong Python, danh sách là kiểu dữ liệu cùng một kiểu dữ liệu thì danh
có cấu trúc dùng để nhóm một tập dữ liệu sách đó tương ứng với mảng ở
thành một dãy giá trị được đánh số và có nhiều ngôn ngữ lập trình bậc cao
thể truy cập đến từng giá trị. khác.
- Các phần tử trong danh sách của Python Trong các ví dụ HS được học, chỉ
được đánh chỉ số bắt đầu từ 0.
là những danh sách các phần tử


* Khởi tạo danh sách cùng kiểu.
Có nhiều cách khởi tạo danh sách, ba trong - HS thực hiên Hoạt động 1 theo số các cách đó là: nhóm đôi.
Cách 1: Dùng phép gán - GV đặt câu hỏi:
- Ví dụ: ds = [1, 1, 2, 3, 5, 8]
+ Nêu các cách khởi tạo một danh
Cách 2: Dùng câu lệnh lặp for gán giá trị sách và cho ví dụ. trong khoảng cho trước
+ Nêu cách truy cập phần tử trong
- Ví dụ: ds = [i for i in range(6)]
danh sách và cho ví dụ.
Kết quả: ds = [0, 1, 2, 3, 4, 5]
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
Cách 3: Khởi tạo danh sách số nguyên hay - HS theo dõi SGK, chú ý nghe,
thực từ dữ liệu nhập vào:
tiếp nhận kiến thức, hoàn thành các
a = [ int(i) for i in input( ).split( ) ]
yêu cầu, thảo luận nhóm.
* Truy cập đến các phần tử trong danh - GV quan sát, hỗ trợ nếu cần thiết. sách
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- Để chỉ định một phần tử trong danh sách - HS giơ tay phát biểu, lên bảng
cần nêu tên danh sách và chỉ số của phần tử trình bày
đó. Chỉ số cần đặt trong cặp dấu ngoặc - Một số HS khác nhận xét, bổ
vuông, chỉ số có thể là một biểu thức số sung cho bạn. học.
* Bước 4: Kết luận, nhận định:
Tên danh sách[chỉ số của phần tử]
- GV tổng quát lưu ý lại kiến thức - Ví dụ:
trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép
friends = ['Ánh Hồng','Minh Hằng','Tuyết đầy đủ vào vở.
Nga','Tuấn Thành','Anh Quân','Thùy Anh’] friends[2] = ‘Tuyết Nga’
Hoạt động 2: Tìm hiểu một số hàm và thao tác xử lí danh sách