Giáo án Tin học 10 Bài 1(Cánh diều): Dữ liệu, thông tin và xử lí thông tin

Chủ đề A. Máy tính và xã hội tri thức
Tin học và xử lí thông tin
Bài 1. Dữ liệu, thông tin và xử lí thông tin
Môn học: Tin Học; Lớp: 10
Thời gian thực hiện: 2 tiết I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Biết được thông tin là gì, dữ liệu là gì.
- Phân biệt được thông tin và dữ liệu, nêu được ví dụ minh họa.
- Biết được xử lí thông tin là gì. 2. Năng lực:
- Năng lực chung:
+ Giải quyết được những nhiệm vụ học tập một cách độc lập, theo nhóm và thể hiện sự sáng tạo.
+ Góp phần phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác qua hoạt động nhóm và trao
đổi công việc với giáo viên.
- Năng lực riêng:
+ HS được phát triển tư duy và khả năng giải quyết được vấn đề, năng lực giao
tiếp, hợp tác, sáng tạo, tự chủ và tự học.
3. Phẩm chất:
- Nghiêm túc, tập trung, tích cực chủ động.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên
- Sách giáo khoa, sách giáo viên, giáo án.
- Hình ảnh liên quan đến bài học. 2. Học sinh - Sách giáo khoa, vở ghi


- Đọc trước bài mới – Bài 1. Dữ liệu, thông tin và xử lí thông tin.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú học tập cho học sinh
b. Nội dung: HS dựa vào hiểu biết để trả lời câu hỏi
c. Sản phẩm: Từ yêu cầu HS vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi GV đưa ra
d. Tổ chức thực hiện:
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV đặt câu hỏi: Em hãy cho biết thông tin và dữ liệu từ đâu mà có?
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- HS thảo luận nhóm đôi hoàn thành yêu cầu.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
* Bước 4: Kết luận, nhận định:
- GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới.
Để hiểu rõ hơn về dữ liệu, thông tin và cách xử lí thông tin thì chúng ta cùng
nhau vào bài học ngày hôm nay – Bài 1. Dữ liệu, thông tin và xử lí thông tin.
2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Tìm hiểu nguồn thông tin và dữ liệu, quan hệ giữa thông tin và dữ
liệu và phân biệt dữ liệu với thông tin.
a. Mục tiêu: Biết khái niệm nguồn thông tin và dữ liệu và mối quan hệ giữa thông tin và dữ liệu.
b. Nội dung: HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao.
c. Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức.
d. Tổ chức thực hiện:
Sản phẩm dự kiến
Hoạt động của giáo viên và học sinh
1. Nguồn thông tin và dữ liệu:
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:


- Thế giới rộng lớn quanh ta với con người,
sự vật, sự việc, … đa dạng là nguồn thông - GV đặt câu hỏi: Thông tin có được tin vô tận. bằng cách nào?
- Nhiều thiết bị được tạo ra nhằm thu nhận - GV cho HS tìm hiểu SGK, đặt câu
các tín hiệu từ thế giới xung quanh để từ hỏi: Thông tin là gì? Dữ liệu là gì?
đó con người biết thêm thông tin. Từ đầu Tại sao phải chuyển thông tin thành dữ
ra của các thiết bị này, ta có dữ liệu. liệu?
2. Quan hệ giữa thông tin và dữ liệu
- GV dẫn dắt HS tìm hiểu mối quan hệ
a) Từ thông tin thành dữ liệu
giữa thông tin và dữ liệu.
- Thông tin được lưu trữ hay gửi đi dưới + Em hãy nêu một số hoạt động
dạng dữ liệu chữ và số, dữ liệu hỉnh ảnh, chuyển thông tin thành dữ liệu mà em dữ liệu âm thanh. biết.
=> Thông tin có thể được biểu diễn dưới + Các hình thức biểu diễn thông tin? các dạng khác nhau.
- GV lấy ví dụ và phân tích ví dụ SGK:
b) Từ dữ liệu đến thông tin
Ví dụ: An báo tin cho Hoàng bằng một
Ví dụ: An báo tin cho Hoàng bằng một mảnh giấy viết tay: “Hoàng ơi, tan học
mảnh giấy viết tay: “Hoàng ơi, tan học chờ chờ tớ ở cổng trường nhé!”
tớ ở cổng trường nhé!”
Dòng chữ là dữ liệu văn bản, là thông
⇒ Dòng chữ là dữ liệu văn bản, là thông tin dưới dạng chữ. => Người đọc biết
tin dưới dạng chữ. => Người đọc biết được được thông tin khác nhau. thông tin
- GV đặt câu hỏi: Làm thế nào để từ dữ
- Dữ liệu là: văn bản chữ và số, hình vẽ, liệu có thể rút ra thông tin?
hình ảnh, âm thanh, đoạn video, … Dữ liệu (Phải xử lí dữ liệu). là nguồn thông tin
- HS tìm hiểu SGK, nêu các bước của
- Dữ liệu được thu thập và sử dụng để từ một bài toán xử lí thông tin có đầu vào
đó rút ra thông tin, từ dữ liệu đầu vào có là thông tin, đầu ra là thông tin hữu ích.
thể rút ra nhiều thông tin khác nhau.
- HS trao đổi nhóm 2, thực hiện HĐ


* Hoạt động (SGK tr.6) trong SGK tr.6.
1) Đây là bài toán xử lí thông tin.
- GV cho HS tìm hiểu SGK tr.7 về
2) Đầu vào của bài toán là thông tin: điểm phân biệt dữ liệu với thông tin:
tổng kết các môn học của học sinh cả lớp.
+ Thông tin và dữ liệu khác nhau như
Dữ liệu là bảng điểm tổng kết các môn thế nào? học. - GV lấy ví dụ:
3) Đầu ra của bài toán là thông tin: danh Thông tin “Họ và tên: Nguyễn Văn An,
sách đề nghị tuyên dương, khen thưởng
Lớp: 10A, Điểm môn Tin học: 10” khi
Dữ liệu là: những học sinh có 3 môn học trình bày dưới dạng bảng sẽ được chia
đạt điểm trung bình môn cao nhất lớp.
thành 3 mục dữ liệu, thuộc 3 cột “Họ
3. Phân biệt dữ liệu với thông tin
và tên”, “Lớp”, “Điểm môn Tin học”.
- Trong lưu trữ và trao đổi thông tin của Muốn có thông tin, phải gộp lại đầy đủ
con người, thông tin là nội dung, dữ liệu là các mục như ban đầu, nếu thiếu đi một
hình thức thể hiện; dữ liệu là thông tin vài mục thì không còn là thông tin đó
dưới dạng chứa trong phương tiện mang nữa. tin.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- Dữ liệu là đầu vào cho bài toán xử lí - HS suy nghĩ trả lời câu hỏi.
thông tin. Thông tin là kết quả đầu ra của - GV quan sát, hỗ trợ nếu cần thiết. bài toán này.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
- GV gọi HS trả lời câu hỏi.
- HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung cho bạn.
* Bước 4: Kết luận, nhận định:
- GV nhận xét và tổng kết lại kiến thức.
Hoạt động 2: Tìm hiểu khái niệm tin học, xử lí thông tin, công nghệ thông tin và
quá trình xử lí thông tin. a. Mục tiêu: