Giáo án Tính đa nghĩa trong bài thơ Bánh trôi nước Ngữ Văn 9 Chân trời sáng tạo

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
TIẾT……… : TÍNH ĐA NGHĨA TRONG BÀI THƠ BÁNH TRÔI NƯỚC (Vũ Dương Quỹ) I. MỤC TIÊU
1. Mức độ/ yêu cầu cần đạt:
- Xác định được thể loại của văn bản.
- Nhận biết và phân tích được các nét tiêu biểu về tác giả và tác phẩm.
- Xác định được bố cục và chỉ ra các nét độc đáo về hình thức và nội dung văn bản.
- Xác định và phân tích được tính đa nghĩa của bài thơ được làm sáng tỏ trên hai
khía cạnh: nghĩa thực, nghĩa ẩn dụ. a. Năng lực chung
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác...
b. Năng lực riêng biệt:
- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản.
- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản.
- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa truyện;
- Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của văn bản với các văn bản khác có cùng chủ đề. 3. Phẩm chất:
- Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: Yêu văn
chương, yêu thương con người, yêu thiên nhiên…
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên: - Giáo án;
- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;
- Tranh ảnh về nhà văn, hình ảnh;
- Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;
2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi
hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học
tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: GV đặt cho HS những câu hỏi gợi mở vấn đề.
c. Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
- GV dẫn dắt vào bài học mới: Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bài Tính
đa nghĩa trong bài Bánh trôi nước.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Đọc văn bản
a. Mục tiêu: Nắm được những thông tin về tác giả, tác phẩm.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ I. Tìm hiểu chung - GV yêu cầu HS: 1. Tác giả
+ Trình bày khái quát về tác giả Vũ - Vũ Dương Quỹ (1939 – 2021) là nhà
Dương Quỹ và tác phẩm Tính đa nghĩa giáo ưu tú, tác giả của nhiều bài viết bình
trong bài thơ Bánh trôi nước.
giảng tác phẩm văn học trong nhà trường.
- HS nhận nhiệm vụ. 2. Tác phẩm
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực a. Xuất xứ hiện nhiệm vụ
- Văn bản được in trong Những ấn tượng
- HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài văn chương, NXB Giáo dục, 2003. học.
b. Phương thực biểu đạt nghị luận.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và c. Thể loại: Nghị luận thảo luận d. Bố cục: 4 phần.
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
- Phần 1 (từ đầu đến biết bao người) :
- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời Nghĩa thứ nhất: tả thực. của bạn.
- Phần 2 (đoạn còn lại): Nghĩa thứ hai: bài
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện thơ nói về nhan sắc, thân phận và phẩm nhiệm vụ chất người phụ nữ.
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.
Hoạt động 2: Khám phá văn bản a. Mục tiêu:
- Xác định được thể loại của văn bản.
- Nhận biết và phân tích được các nét tiêu biểu về tác giả và tác phẩm.
- Xác định được bố cục và chỉ ra các nét độc đáo về hình thức và nội dung văn bản.
- Xác định và phân tích được tính đa nghĩa của bài thơ được làm sáng tỏ trên hai
khía cạnh: nghĩa thực, nghĩa ẩn dụ.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM * NV1:
II. Tìm hiểu chi tiết
Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ
1. Nghĩa thứ nhất: tả thực
- GV đặt câu hỏi:
- Lí lẽ: Quá trình hình thành của chiếc
- GV yêu cầu HS thảo luận: bánh trôi
+ Trình bày tính được tính đa nghĩa của - Bằng chứng:
bài thơ được làm sáng tỏ trên khía cạnh + Tác giả đưa ra cách làm bánh trôi qua nghĩa tả thực.
việc miêu tả quá trình ấy, qua đó thấy
+ Trình bày tính được tính đa nghĩa của được Hồ Xuân Hương là một người am
bài thơ được làm sáng tỏ trên khía cạnh hiểu về miêu tả sự vật. nghĩa ẩn dụ.
+ Bánh trôi như có linh hồn hay chính Hồ
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Xuân Hương đã thổi hồn vào nó.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực 2. Nghĩa thứ hai: nghĩa ẩn dụ về con hiện nhiệm vụ người
- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi
- Lí lẽ: Nhan sắc, thân phận và phẩm chất
- HS trình bày sản phẩm.
của người phụ nữ trong xã hội cũ
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và - Bằng chứng: thảo luận
+Tác giả phân tích bài thơ sử dụng các
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
bằng chứng trong bài để chứng minh về lí
- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời lẽ trên của bạn.
+ Tác giả liên hệ tới thân phận của người
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện phụ nữ trong xã hội cũ đó là phụ thuộc, nhiệm vụ
long đong nhưng bản lĩnh của họ sẽ vượt
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức lên trên cảnh ngộ, vẫn son sắt thuỷ → Ghi lên bảng. chung...
GV chốt lại kiến thức