Giáo án Tổng kết về văn học và tiếng Việt (2024) Cánh diều

Giáo án Ngữ văn 9 Cánh diều – Bài Tổng kết về văn học và tiếng Việt
Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI: TỔNG KẾT VỀ VĂN HỌC VÀ TIẾNG VIỆT I. MỤC TIÊU
1. Mức độ yêu cầu cần đạt
- Biết một số nét sơ giản về lịch sử văn học và hiểu vai trò của lịch sử văn
học trong đọc hiểu văn bản văn học.
- Biết hệ thống hóa một số kiến thức tiếng Việt đã học ở cấp Trung học cơ
sở và hiểu vai trò của tiếng Việt trong các hoạt động giao tiếp. 2. Năng lực a. Năng lực chung
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp,
năng lực hợp tác… b. Năng lực riêng
- Năng lực nhận biết, phân tích được thể loại văn bản. 3. Phẩm chất
- Có ý thức tìm hiểu, khám phá các giá trị độc đáo của văn học;
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án;
- Bảng giao nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp.
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, tạo hứng thú cho HS, HS sẵn sàng thực hiện
nhiệm vụ học tập, khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: GV đặt cho HS trả lời những câu hỏi mang tính chất gợi mở vấn đề. c. Sản phẩm:
d. Tổ chức thực hiện
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giới thiệu: Bài học gồm hai nội dung:
Tổng kết về văn học Việt Nam và Tổng kết về tiếng Việt. - HS lắng nghe.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ
- HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.
Hoạt động 2: Khám phá Tri thức ngữ văn a. Mục tiêu:
- Biết một số nét sơ giản về lịch sử văn học và hiểu vai trò của lịch sử văn
học trong đọc hiểu văn bản văn học.
- Biết hệ thống hóa một số kiến thức tiếng Việt đã học ở cấp Trung học cơ
sở và hiểu vai trò của tiếng Việt trong các hoạt động giao tiếp.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV -
DỰ KIẾN SẢN PHẨM HS
Bước 1: chuyển giao nhiệm A. Tổng kết về văn học Việt Nam vụ
I. Các bộ phận của Văn học Việt Nam
- GV yêu cầu HS đọc phần Nước Việt Nam gồm nhiều dân tộc, dân tộc
Tri thức ngữ văn trong SGK
nào cũng có nền văn học của riêng mình.
- GV yêu cầu HS thảo luận Văn học các dân tộc hợp lại thành nền văn theo nhóm:
học Việt Nam thống nhất trong đa dạng với
+ Trình bày hiểu biết của em hai bộ phận: văn học dân gian và văn học
về các bộ phận của Văn học viết. Việt Nam. 1. Văn học dân gian
+ Trình bày hiểu biết của em Văn học dân gian là những tác phẩm nghệ
về phần tiếng Việt được học thuật ngôn từ truyền miệng, sản phẩm của
trong kì II ngữ Văn 9 Cánh quá trình sáng tạo tập thể; phản ánh nhận Diều.
thức, tư tưởng, tính cách của nhân dân về tự
nhiên, xã hội, con người. Văn học dân gian
- HS tiếp nhận nhiệm vụ.
Việt Nam hết sức đa dạng, phong phú về nội
Bước 2: HS trao đổi thảo dung và hình thức thể loại. Thành tựu phong
luận, thực hiện nhiệm vụ
phú và nổi bật nhất của văn học dân gian là
- HS thảo luận và trả lời từng những tác phẩm truyền miệng đặc sắc như câu hỏi
kho tàng truyện cổ tích và ca dao của dân
Bước 3: Báo cáo kết quả tộc Kinh; Các sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê-
hoạt động và thảo luận
đê, Đẻ đất đẻ nước của dân tộc Mường;
- HS trình bày sản phẩm thảo truyện thơ Tiễn dặn người yêu của dân tộc luận Thái,…
- GV gọi HS nhận xét, bổ
sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả
thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, bổ sung, chốt
lại kiến thức → Ghi lên bảng. 2. Văn học viết
Văn học viết Việt Nam nổi bật với những
áng văn lừng lẫy như Sông núi nước Nam
(khuyết danh), Hịch tướng sĩ (Trần Quốc
Tuấn), Đại cáo bình Ngô (Nguyễn Trãi),
Truyện Kiều (Nguyễn Du), Văn tế nghĩa sĩ
Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu), Tuyên
ngôn Độc lập (Hồ Chí Minh) và rất nhiều
tác phẩm, tác giả tiêu biểu cho các thế hệ
nhà văn, nhà thơ Việt Nam từ thế kỉ X đến nay.
Văn học viết Việt Nam gồm hai thời kì lớn:
văn học trung đại và văn học hiện đại.
a) Văn học trung đại là cách gọi bao quát